​Эхэ зургаан зүйл хамаг амитанай туһын тулада

Июлиин 6-һаа 19 бо­лотор Буряадай ажаһуугшад болон бэ­шэшье можо хизаарнуудай мүргэлшэд Улаан-Үдэдэ Дуйнхор Ваанда хүртэхэ буянтай. Будаадын заншалта Сангхын Дээдэ Онгостойн Дуйнхор дасанай ламанарай урил­гаар Буряад орондо гэгээн түрэлтэ Жадо Римбүүшэ баг­ша залараа.

Дуйнхорай удха, түүхэ

«Калачакра гэхэдээ, Санса­рын хүрдэ гэхэ гү, али сагай эрьесын хүрдэ гэжэ ойлгоё. «Кала» гээшые сэхэ оршуулха­да, “саг” гэһэн үгэ “хубилдаггүй оршолониие” тэмдэглэнэ. «Ча­кра» гээшые хүн бүхэн дасан дугануудай нэгэдэхи дабха­рай оройдо хараһан байха. Буряадаараа Хорло гэдэгбди. Хорлын хоёр хажууда гуран зүрэ хоёр урлагдадаг. Юундэб гэхэдэ, Бурхан багшын эгэ­эл түрүүшынгээ ном табижа, һургаалаа айладхахыень эдэ хоёр гүрөөһэд шагнаһан ха юм. Тэрэ һургаалынь оршон тойрониие хогоосон гэжэ ойлгуулһан. Эдэ “Кала” “Чакра” хоёр хамтархадаа, оршолоной бии үгы хоёрые багтааһан һургаал гээшэ: хүмүүн түрэлтэн дотоодо шанараа элсүүлжэ, гадаада элшые хэ­рэглэжэ шадаха болоно. «Энэ ехэ дээдын Һургаал түхөөжэ шадаһан хүн зон буян хэшэг дүүрэн абаха аргатай», - гэжэ Дуйнхор дасанай шэрээтэ Буда лама тайлбарилна.

Хорлын хоёрдохиёо эрье­хэдэ, Энэдхэгэй хойто зүгтэхи Бүргэдэй хадада Бурхан багша хогоосоной һургаал айладхаа. Тэрэл үедэ Дуйнхорай идам боложо, Шамбалын түрүүшын хаан Даба-Самбууда болон 96 жанжандань тэдэнэй гуйл­таар һургаалаа ойлгуулжа үгөө. Орон дайдадаа хаан бу­саад, Дуйнхорай идамда ал­тан ордон бодхоо. Тиигээд энэ һургаал агууехэ зохёол болго­жо шүтөө. Калачакра һургаал Шамбалын хаашуулаар үеһөө үедэ дамжуулагдана.

«Шамбалын орон Калача­крада тон ехэ удха шанартай. Тиимэһээ Шамбала гээшэмнай юун бэ, хаана оршодог юм гэжэ олон зон һонирходог. Нюдэн­дэ харагдахагүй Шамбалын орон мүнөө үе сагта хаана юм? Олдохо гээшэ гү? Али гансал гэгээнүүдтэ харагдаха юм аал? Хойто зүгтэ оршодог юм гэл­сэдэг. Гэгээн түрэлтэ Далай лама баһал иимэ харюу үгэдэг. Мүнөө үедэ Шамбалын орони­ие 21-дүгээр Ригден Магагба толгойлно», - гэжэ Буда лама онсолно.

Дуйнхор Ваан Буряад оро­ной ажаһуугшадта хүртөөгыт гэжэ нэгэнтэ бэшэ гэгээн түрэлтэ Далай ламада Сангхын түлөөлэгшэд хандаһан юм. Тиигэжэ Далай ламын зааба­ряар Намжил болон Жүд да­сануудай шэрээтэ Жадо-Тулку Римбүүшэ Буряадта залараа.

Ваан хүртөөхэ Багша тон ехэ эрдэмтэй, хүсэ шадал­тай байха ёһотой. Алдуу эндүү гаргаһаншье хүнүүдые абардаг, туһалдаг. Тиимэһээ үсөөхэн лэ багшанар Дуйнхор Ваан хүртөөжэ шадаха юм.

Калачакрын Мандал

Түбэй стадиондо Кала­чакрын Мандал бүтээгдэхэ. Дуйнхор Ваанда зорюулжа, тусхай павильон соо хоёр метр үндэртэй Калачакрын Доржо-Шуг бурханай хубилга­ануудай хүрэгүүд бодхоогдоо. Бүхы үдэрнүүдтэ һүзэгшэд Мандал хараха, гороолхо ар­гатай. Калачакрын Мандал бүтээлгэниие ажаглахадаа, хүнэй ухаан хурсадажа, буян үйлэдэнэбди гэжэ ойлго­хо ёһотойбди. Мандал үбшэ хабшанһаа, муу һанаанһаа, али элдэбын зоболонһоо үнэн һүзэгшэдые сүлөөлдэг. Тиихэ­дэ энэ орон дайдые сэбэрлэжэ, арад зонииень гэгээрүүлдэг шэдитэй юм. Хүнүүд эбтэй эе­тэй ажаһуужа, ухаан бодолоо хурсадхажа, эхэ зургаан зүйл хамаг амитанай жаргалангай түлөө буян үйлэдэхэ.

Юрэнхыдөө, хуралай дүү- рэхэдэ, Мандалай элһые мүр- гэлшэдтэ тараадаг заншал­тай. Харин мүнөө хэндэшье хүртөөгдэнгүй, сэхэ Сэлэнгэ мүрэндэ – Лусад хаанда ал­дарта Байгал далайн үеын үедэ нангинаар байхын түлөө үргэгдэхэ.

Нүгэл шэбэл, үбшэ хабшан усадхагдаха

Дуйнхор Ваанда хүртэһэн хүн эхэ зургаан зүйл хамаг ами­танда туһалха аргатай болоно. Энээхэн бүмбэрсэг дэлхэйдэм­най мүнөө сагта тоолошогүй олон уй гашуудал үйлэдэгдэнэ. Тиимэһээ хэн нэгэндэ туһа хүргэжэ шадаха гээшэ дээдын ехэ буян болоно.

Дуйнхор Ваан хүртэхэ үедэ дээдын ехэ 722 бурхан бодиса­данар буужа, энэ газар дайдые арюудхана. Эндэл бүхы муу муухай, нүгэл шэбэл, үбшэ хаб­шан усадхагдана. Тиигэжэ бүхы һайн һайхан үйлэ хэрэгүүд урагшатай, үлзытэй байха. Энэ буянта үйлэ хэрэг ганса Буда­адын шажантанда бэшэ, ямар­шье бурханда мүргэдэгшье һаа, үнэхөөр сэдьхэһэн бүхы зондо дээрэһээ бууһан аадар бороондол дэлгэрхэ.

Тиимэһээ буурал Эхэ Буря­аднай, арад түмэмнай Дуйн­хор Ваанда һайн һайханаар хүртэжэ, хүн бүхэн ухаан хурса, энэрхы сэдьхэлтэй, элүүр энхэ, урагшатай урматай, олзотой омогтой, бага нялхаһаа үндэр наһатан болотор - бүгэдөөрөө эбтэй эетэй ажаһуужа, эхэ зургаан зүйл хамаг амитан бүгэдын жаргалангай түлөө оролдог лэ!

Энэ ехэ буянта үйлэ хэрэг­тэ бэлэдхэл эршэтэйгээр хэг­дээ. Буряад Уласай Засагай газар хабаадажа, эмхидхэлэй хороон болон һайн дураараа туһалагшад ажалаа һайнаар ябуулаа. Улаан-Үдын Түбэй стадиондо халуун наранһаа болон хура борооһоо хамгаал­ха шүхэрнүүдээ, удаан һуужа эсэхэгүйн тула олбогуудаа аба­ад ерэхые һануулна.

Июлиин 9-12-ой үдэрнүүд- тэ ехэ номууд уншагда­жа, 13-да Сам үнгэргэгдэхэ. 14–17-до - Дуйнхор Ваанай һургаалнуудай гол үдэрнүүд. 18–19-дэ Лүн хүртөөгдэхэ.

Эртэ үглөөнһөө ламанар бэлэдхэлэй хурал үнгэргэжэ байха. Тэрэл үедэ үргэлөө үргэжэ, даадхахада һайн байха. Гол һургаалнууд 14 сагһаа эхилхэ. Тиигэбэшье, үдэрэй халуунай буураха үедэ: 17.00 - 21.00 сагуудта бүхы мүргэлшэд уригдана. Үдэрһөө үдэртэ гэгээн Багша Ваан хүртөөшэдые тити­мээрээ, ошороороо, хонхоо­роо адислажа, аршаан зала­жа үгэхэ.

Анна Огороднигой гэрэл зураг