Культура 20 апр 2018 1263

​Буряад Уласай Үндэһэтэнэй номой санда Даша Дамбаевай шэнэ дуунууд зэдэлбэ

Үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернадай шабинар ирагуу найрагшын шүлэгүүдые уранаар уншана

Бэлигтэй ирагуу найрагша Даша Дамбаевай 80 жэлэй ойн баярта зорюулагдаһан хэмжээ ябуулганууд үргэлжэлһөөр. Апрелиин 19-дэ Үндэһэтэнэй номой санда "Буряад дайдын хүбүүнби... Һайхан сагай жэгүүрби" гэһэн уран һайханай-хүгжэмтэ үдэшэ үнгэрөө.

Даши Дамбаевай уран гуурһата нүхэдтэй, нютагаархидтай болоһон энэ уулзалга дулаахан дүхэригтэ үнгэрөө. Ирагуу найрагшын нарин уянгын шүлэгүүд, дуунууд соностоо, номуудайнь үзэсхэлэн дэлгэгдээ.

Уран һайханай-хүгжэмтэ үдэшые нээһэн Буряад Уласай соёлой сайд Соёлма Дагаева иигэжэ тэмдэглэбэ: “Даша Дамбаевай “Сэлэнгэ” гэжэ дуу бүри багахан ябахадам, абамни ходо дууладаг һэн. Тон дуратай энэ дууниинь мүнөөшье олондо һайшаагдаһаар”.

Удаань “Буряад үнэн” Хэблэлэй байшанай захирал Баяр Балданов үгэ абахадаа, ирагуу найрагшада зорюулһан уянгата мүрнүүдые уншаа.

Даша Дамбаевай зохёохы намтар болоод бэшэһэн уран мүрнүүдэйнь тодорхой анализ хэлэ бэшэгэй эрдэмэй доктор Татьяна Дугаржапова хэжэ танилсуулба.

Буряадай композиторнуудай холбоониие ударидагша Лариса Санжиева Даша Дамбаевай “Инагни” гэжэ шүлэгтэ хүгжэм зохёоһон байна. Тэрэ дууень Буряадай дуури, бүжэгэй театрай артистнар - Елена Мохосова Чингис Иванов хоёр дуулаба. Теэд гансашье энэ шэнэ дуун зэдэлээ бэшэ. Залуу дуушан Лудуб Очиров Даша Дамбаевай “Хэжэнгэмни” гэжэ шүлэгые дуун болгоһоноо мэдүүлээд, олоной урда гүйсэдхэбэ. Энэ шүлэгэй яагаад мүндэлһэн тухай тобшохоноор Лудубай эжы Дарима Очирова хөөрэжэ үгэһэн байна. Хэжэнгэдэ, Лудубай хүгшэн эжы, аба хоёрой үмэнэ, Даша Дамбаев ябууд дундаа “Хэжэнгэмни” гэжэ шүлэг зохёожорхиһон юм ха.

“Хэжэнгын хадаа эгээл энэ шүлэгыень уранаар уншаха гээ һэм. Даша Дамбаев Хэжэнгын хүрьгэн болоод, түрэһэн нютагтамни ажаһууһан. Тиихэ үедөө аймагай сониндо хүдэлһэн”, - гэжэ мэдээжэ артист, уран зохёолшон Чингис Гуруев тэмдэглэбэ. Тиигээд суг хамта аймагай сониндо хүдэлһэн Бадма Бальжинимаевта дурасхаалай үгэ хэлэхыень дамжуулһан байна.

Даша Дамбаевай ойн баярта зорюулжа, Харганаа нютагтань эмхидхэгдэһэн урилдаанда түрүүлһэн эдиршүүл ирагуу найрагшын уран мүрнүүдые уншаа. Гадна март һарада үнгэргэгдэһэн эрдэмэй-практическа конференцидэ шалгарһан Эрхирэгэй һургуулиин шабинар Даша Дамбаевай шүлэгүүдэй оршуулгануудые ород хэлэн дээрэ мүн лэ уран һайханаар уншаһан байна.

Буряадай Үндэһэтэнэй 1-дэхи лицей-интернадай захирал Булад Шойнжонов Даша Дамбаевай һургуулиин шаби ябаһан саг тухайнь тодорхойгоор хөөрэжэ үгөө.

“Тиихэдэ манай лицей 18-дахи буряад интернат-һургуули гэжэ нэрэтэй байгаа. Һургуулияа алтан медальтай түгэсхэхэ аад, тоо бодолгоор шалгалтынгаа даабари хоёр хуудаһан дээрэ бэшэ, харин нэгэ хуудаһан дээрэ багтаажархиһан. Иимэл алдуугай түлөө мүнгэн медаль абаһан”, - гэжэ Булад Шойнжонов тэмдэглэбэ. Тиигээд Даша Дамбаевтай суг хамта һураһан нүхэдтэйнь танилсуулба. Үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернадай шабинар ирагуу найрагшын шүлэгүүдые баһал уран һайханаар уншаад үгэбэ.

Мүнөөнэй олон дуунуудай автор Нина Артугаева, Даша Дамбаевай түрэлэй Людмила Банзаракцаевагэгшэд дурасхаалай үгэнүүдые хэлэжэ, энэ үдэшэ түгэсхэлдөө хүрэһэн байна.

Даша Дамбаевай дуунуудай аудио-диск хэблэхээр саг тудажа ерээ. Гадна ирагуу найрагшада “Арадай поэт” гэһэн нэрэ соло үгэхэ байгаабди гэһэн дурадхал композитор Лариса Санжиева оруулаа.

Апрелиин 22-то Филармонидо Даша Дамбаевта зорюулһан “Наһанай дуун” гэжэ тоглолто үнгэргэгдэхэ. Буряадаймнай нэрэтэй солотой дуушад болохо Дамба Занданов, Виктор Лубсанов, Мунхзул Намхайн, Туяна Бальжанова, Дабацу Юндунова, Чингис Гуруев, Баир Дардаев, Дугар Бадмаханов, Тогмит Танхаев, Владимир Бухаев, Туяна Дамдинжапова, Елена Мохосоева гэгшэд дуунуудыень гүйсэдхэхэ юм.

Харганаа нютагай хамаг бэлигтэндэ зорюулжа, “Буряад үнэн” Хэблэлэй байшанай коллективэй зохёохы бүлэгэй Даша Дамбаевта зорюулжа бэшэһэн уянгата мүрнүүд иимэ:

Ордоһотой шанга, эршэтэй дорюунаар

Онсо илгарма уянгаяа дэбжүүлээд,

Онгон залуу наһандаа мүнхэрһэн,

Омог дэлисэтэй Даша Дамбаев!

Сагай ошохо тума шүлэгүүдэйнь

Салгидама удхань дээшэлһээр юм лэ,

Саадын сэнтэй захяа-үгэнүүдынь

Сагаан Дара эхэтэй холбоотой юм лэ.

Харганаа нютагынь, хамаг бэлигтэн

Халуунаар дурсана хайрата хүбүүгээ

Алтан уулада, аршаанта хадада,

Арбан гурбан обоодо, Бүхэн голой миралаанда

Дуушын сэдьхэлдэ хүсэ оруулһан

Дуулим талада, Харганаа нютагта

Соло дээрэнь соло нэмэри оруулнат

Солгёон аялгыень дахинаа шэнээр зэдэлүүлнэт,

Согтой гуламтынь хэзээдэшье унтараангүй,

Сог нэмээн, улам бүри дэбшүүлнэт.

Авторай гэрэл зураг

Автор: Сарюуна ЭРДЫНЕЕВА

Читайте также