981
Буряад Уласай Арадай Хуралай ээлжээтэ бэшэ сесси февралиин 8-да үнгэрбэ.
Буряад Уласай бюджедһээ һаяын хоёр жэлдэ һургуулинуудые барилгада мүнгэ һомолхо гэһэн асуудалаар һунгамалнууд хэлсэһэн байна. Һунгамалнуудай ехэнхи дуугаар бюджедтэ хубилалтанууд оруулагдаба. Удаань федеральна бюджедһээ болбосоролой шэнэ эмхинүүдые барилгада мүнгэ һомолхо тухай хэлсээн баталагдаха юм. Тиихэдэ 2019 ондо - 315, 9 сая түхэриг, 2020 ондо 243,5 сая түхэриг уласай болон федеральна бюджедүүдһээ һомологдохо гэжэ түсэблэгдэнхэй. Дээдын засаг зургаанай һанһаа һургуулинуудые барилгада мүнгэндэ хүртэхын тула, Ородой Холбоото Уласай можо нютагуудай дунда шэлэн абалгын шата гараха хэрэгтэй. Тиихэдэ барилгада федеральна болон уласай бюджедэй гаргашалагдаха мүнгэн хуулиин ёһоор баримталагдаха болоно. Тиимэһээ энэ хэрэгтэ уласай бюджедтэ 2019 ондо - 20 саяһаа дээшэ, 2020 ондо 15,5 сая түхэриг хараалагданхай.
Уласай бюджедтэ хубилалтануудые оруулха талаар дуугаа үгэһэншье һаа, шэнэ һургуулинуудые барилга болон хүдэлжэ байһан болбосоролой эмхинүүдые заһабарилга гэһэн асуудалнуудаар һунгамалнууд хэлсэбэ. Тэдэнэй һанамжаар, һургуулинуудай дутагдал ганса барилгын хүсөөр шиидхэгдэхэгүй.
«Һургуули барилгада мүнгэ һомолхомнай һайшаалтай, теэд зарим һургуулинууд 19-дэхи зуун жэлдэ баригдаһан, аюултай болонхой. Тэдэ һургуулинуудта ямаршье хангалгын байгууламжа үгы. Эдэ һургуулинуудые яаха болонобди?» - гэжэ һунгамал Валерий Цыремпилов Буряад Уласай Засагай газарай гэшүүдһээ болон суг хүдэлдэг нүхэдһөө асууба.
Багшанарай салин дээшэлүүлхэ талаар хэлсээн ехэ арсалдаатайгаар үнгэрбэ. Байгша ондо багшанарай салин 4 хубяар дээшэлүүлэгдээ. Теэд энэ талаар багшанарай дунда олон асуудалнууд гараһан байна.
«Эндэ һонин байдал тохёолдоод байна. Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын «майн тогтоолнуудые» дүүргэжэ, техническэ хүдэлмэрилэгшэдтэ штадай салин дээшэлүүлэгдээ, харин багшанарта 4 хубяар салин дээшэлүүлэгдээ. Тэрэнэй ашаар, техническэ хүдэлмэрилэгшэд тэрэ тухай һайн салинтай болоо һаань, багшанарай мүнгэн орйдоол 100-150 түхэригөөр нэмэһэн байна. Бюджедэй һалбарида хүдэлдэг хүнүүдэй салин түлбэриин тон бага хэмжээн (МРОТ) тухай тогтоолоор, зарим багшанарай салин бага болохо гэһэн таблица намда байна. Тэрэнэй ашаар залуу багшанарай салин дээшэлүүлэгдэхэ. Энээнһээ уламжалан, энэ талаар һургуулинуудта эрхэ бэшэ байдал тохёолдуулхаабди. Тиимэһээ тус асуудалда ехэ харюусалгатайгаар хандахыетнай гуйнаб», - гэжэ Оксана Бухольцева хэлэбэ.
Һургуулинуудые бариха, һэльбэн шэнэдхэхэ талаар асуудалнуудые шууд шиидхэхэ хэрэгтэй.
«Үнгэрһэн жэлдэ һургуулинуудые һэльбэн шэнэдхэлгэдэ федеральна һанһаа мүнгэн һомологдодог һаа, мүнөө шэнэ методикоор гансал һургуулинуудай барилгада мүнгэн гаргашалагдажа болохо. Мүнөө жэлдэ хоёр лэ һургуули баригдаха. Тиимэһээ болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаманда һургуулинуудай заһабарилга, хэды мүнгэн хэрэгтэйб гэжэ мэдээсэхэ ёһотой гэһэн дурадхал оруулнаб. Юундэб гэхэдэ, байгша оной уласай бюджедтэ һургуулинуудай заһабарилгада хоёр дахин бага мүнгэн хараалагданхай. Тиихэдээ хүдөөгэй һургуулинуудта хотын гү, али аймагуудай түбэй һургуулинуудта ороходоо, байдал шахардуу. Һургуулинууд хуушаржа, заһабарилгын ажалнууд манай һанаашаар түргөөр хэгдэнэгүй. Болбосоролой эмхинүүдэй заһабарилга тухай мартаха хэрэггүй, тиигэбэшье шэнэ һургуулинуудые бариха баһал хэрэгтэй», - гэжэ һунгамал Игорь Марковец хэлэбэ.
Һургуулинуудые шэнээр бариха, заһабарилха, багшанарай салин дээшэлүүлхэ талаар һунгамалнууд дурадхалнуудые оруулжа, Арадай Хуралай һаяын сессинүүдтэ энэ талаар хэлсэхэ тухай тэмдэглэбэд. Тэдэнэй һанамжаар, тус асуудалнуудые түргэн шиидээгүй һаа, болбосоролой шанар доошолхо.
Буряад Уласай Арадай Хуралай түрүүлэгшэ Цырен-Даша Доржиев ээлжээтэ бэшэ сессиин дүнгүүдые согсолходоо, эндэ хэлсэгдэһэн асуудалнууд шухала гэжэ онсолбо. Засагай газарай гэшүүд болон һунгамалнуудта болбосоролой һалбариин асуудалнуудаар үшөө хэлсэхыень дурадхаба:
« Хүндэтэ Засагай газарай гэшүүд, эдэ асуудалнууд һаян сессидэ оруулагдаха, тиимэһээ энэ асуудалаар харюусаха болохо. Һургуулинуудай заһабарилга, салин, штадаар хараалагдаһан гуримай талаар тоололгонуудые һунгамалнуудта харуулыт гэжэ гуйнаб. Энэ талаар хэгдэһэн ажал ганса саарһан дээрэ байха ёһотой бэшэ. Буряад Уласай Арадай Хуралай хороонуудта тус асуудалнуудаар хэлсэжэ, болбосоролой һалбариин асуудалнуудые шиидхэхэ талаар ажал ябуулха тухай болбосоролой сайдта ханданаб».
Буряад Уласай Арадай Хуралай ээлжээтэ бэшэ сессиин дүнгүүдээр, уласай бюджедтэ хубилалтанууд оруулагдажа, уласай бюджедһээ гаргашалагдаха мүнгэн хуулиин ёһоор хараалагдаба. Тиихэдэ һаяын сессидэ «Засагай газарай сагай» үедэ болбосоролой һалбариин хүтэлбэрилэгшэд элидхэжэ, болбосоролой яаман эдэ болон бусад асуудалнуудые гуримшуулха талаар ямар ажал хэхэ түсэбтэй байһанаа мэдээсэхэ.
Анна Огороднигой гэрэл зурагууд
