​Харгын утые дабаһан “харайтан”, Наһанай үндэрые гаталһан Дамбуевтан

Николай Семенович Ольга Хабаевна хоёр һуунад, хойнонь Лиза, Гоша, Рая гурбан байнад

Хамтын ажалай эдэбхитэдэй түрүү зэргэдэ ябалсаһан харайтан угай Николай Семёнович Дамбуев Эрхүүгэй губерниин мүнөөнэй Нүхэдэй аймагай Хареты нютагта 1889 ондо түрэһэн намтартай. 1929-1931 онуудта байгуулагдаһан «Красные Хареты» хүдөө ажахын артелиин түрүүлэгшээр хүдэлөө. Теэд тэрэ сагтаа эрдэмгүй хадаа адуушан болоо. Николай Семенович 17 жэл адуушан ябахадаа, Эсэгын дайнай эгээл хатуу жэлнүүдтэ мянган толгойто һүрэг адуулжа, һүрэг шононуудһаа аршалжа гараһан габьяатай юм. Энэ һүрэгһөөнь гурбан зуун шэлдэг эмнигүүд шэлэгдэжэ, фронт эльгээгдээ һэн.

Дамбуев Николай мори тэргэдэ үбһэ ашаад ябана

Ара талада ябуулһан эрэлхэг ажалайнгаа түлөө Николай Семенович Ажалай Улаан Тугай орденоор шагнагдаһан юм. Тиигээд дайнай һүүлээрхи ашата ехэ ажалайнь габьяагай түлөө Социалис Ажалай Герой гэһэн нэрэ зэргэдэ дэбжүүлээ. Теэд саарһа гуурһан саг соогоо хэгдээгүй гэһэн шалтагаар, энэ ехэ нэрэ зэргэдээ хүртөөгүйнь харамтай юм. Мүнөө үедэ тэдэ саарһа гуурһыень уудалжа, шэнээр нара харуулхада, юумэ болохогүй юм гү?

Николай Семенович, Ольга Хабаевнагай эбтэй бүлэдэ арбан үхибүүд түрөөшье һаа, тэрэ сагайнгаа эрхээр, эм дом байха бэшэ даа, баһа эмшэднай тоотой, харгымнай гэжэ бү хэлэе – табан үхибүүд лэ амиды мэндэ үлөө.

Дамбуев Николай Казбек нохойтоёо

Табан хургандал - эбтэй табан

1919 ондо түрэһэн ууган хүбүүн Абрам Николаевич Дамбуев сэрэгэй Подольско училищи дүүргээ һэн. Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда “144-дэхи стрелково полкын 785-дахи минометно дивизионой взводой командир лейтенант Абрам Николаевич Дамбуев һураггүйгөөр хосороо” гэһэн гашуудалта саарһа гэртэхиниинь абаа һэн.

Дамбуева Ольга Хабаевна Ирина, Руслана, Баир ашанартаяа

Елизавета Николаевна (1932 - 1985 онууд): Ирина, кмн, БГУ- гай кафедрые даагша; 5 аша зээнэртэй;

Георгий Николаевич (1935 - 1991): Руслана, багша, Нүхэдэй аймаг; Ольга, наймаанай ажалшан, Улаан-Үдэ;

Валентина Николаевна (1937- 1992): Александр, «Бурятмясопромой» ахамад захирал, Вика, Хэрэнэй һургуулиин багша;

Раиса Николаевна, 1940 оной: Вера, Ниигэмэй хамгаалалгын яаманай зүбшэлэгшэ, Инга, УФСИН-най орлогшо дарга, Улаан-Үдэ.

Лиза ба Ринчин Игнатьевууд

Николай Семенович ажалдаашье бэрхээрээ олондо хүндэтэй байхаһаа гадна, гэр бүлэдөө энхэргэн байһан гэжэ мэдээжэ юм. Байра байдалынь няд байтар түхеэрээтэй һэн. Тэрэ үедэ шэнэ засагай тоолон тоншоһон дансыень харуулая: “Ехэ модон байшан, верандатай найман ханатай гэр, худаг, хара гэр, баани, дороо мүльһэтэй погреб, малай байра, шубуудай байра, ехэ огород, парник, сабшалан”.

Дамбуева Рая Валя хоёр, Буда Ивахинов Саша хүбүүнтэеэ

Теэд гэнтэ 1940 ондо байшан гэрынь түймэртэ абтаа. Иимэшүү юумэн болоходоо, хуу уршагтай ха: эгээл энэ үедэ Николай Семенович хүдөө гарашаһан, Ольга Хабаевна ямаршьеб хэрэгээрээ гэртэһээн гараһан, юуниинь татаһан байгаа юм, бү мэдэе... Тиихэдэ одхон басаганиинь (энэ бэшэг эльгээһэн Раиса) оройдоол 6 һаратай байгаа. Тэрэниие хүршэ татаар төөбии галай аюулһаа абараа бэлэй!

Зүүн гарһаа: Шараганов Иннокентий Петрович - Россиин сэрэгэй прокурор Валерий Георгиевич Петровой таабай

Ольга Хабаевнагай хөөрөөнһөө. Түймэрэй хойшолонгуудые усадхаха хэрэгтэ 22-той лейтенант Абрам Николаевич, ууган хүбүүмнай, хабаадаа һэн. Тэрэ тиихэдэ одхон дүүхээтэй болоһоноо мэдээгүй ябаа. “Энэмнай хэнэй хүүхэн гээшэб?” – гэжэ гайхахадань, жаратай эсэгэнь эшэнгеэр: “Манайхил даа”, - гэжэ һахалаа эльбээ һэн. Ольга Хабаевнашье эшэһэндээ, юушье дуугарангүй, аалихан байжа үгөө һэн. Хуу юумые ойлгоһон ууган хүбүүн: “Энэ хүүхэеэ һайханаар үргыт даа, хожомоо мандаа туһатай байха!” – гээ һэн.

Рая ба Николай Дамбуевай аша басаган

Байгал шадарай арадуудай үндэһэн ажабайдал харуулһан Дээдэ Онгостойдо оршододог Этнографическа музейн нэгэ үзэсхэлэн болгожо, Н.С. Дамбуевай найман ханатай модон гэр асаржа табяа һэн. Тиихэдэ музейн захиралаар Семён Романович Хомосов хүдэлжэ байгаа. Николай Семёновичой гэрые задалжа, Улаан-Үдэдэ асарха, табиха ажалые Нүхэдэй партиин райкомой нэгэдэхи секретарь Георгий Иннокентьевич Петров ударидаһан юм.

Дамбуев Николай Семёнович Абрам хүбүүнтэеэ

Лиза, Рая, Гоша Дамбуевууд

Николай, Ольга Дамбуевтанай одхон басаган Раиса Николаевна Дамбуевагай хөөрөөгөөр бэшэгдэбэ