​​Уг залгамжалһан багшанар

Марина Лубсанова

Үдхэн ой тайгатай, хада уула үндэртэй, аршаан булагаар харьялһан заха холын Захааминай Ёнгорбой нютагай басаган Марина Дымбрыловна Лубсанова ёһотой багшын бүхы заршам хүсэд дүүрэнээр дүүргэhэн гэжэ би мэдэхэб.

- Дүршэл ехэтэй Семён Дабаевич, Елена Цыбиковна, Татьяна Николаевна, Татьяна Санжиевна багшанарни жэшээ боложо, энэ мэргэжэл шэлэхэ шиидхэбэри тэрэл сагһаа абааб. Эхин һургуулиин багшаар хүдэлжэ байхадам, Аграфена Ильинична захиралай орлогшоор хүдэлжэ байхадаа, алдуу эндүүемни заһалсажа, хэшээлэймни зүб ба бурууень хэлэжэ, ажалдам бүри дурлуулхые оролдодог һэн. Ажалайм эхиндэ туһалһан багшанараа ходол һанажа, баяраа хүргэжэ ябадагби, - гэжэ Марина Дымбрыловна омогорхон хөөрэнэ.

Үнэхөөрөөшье, энэ хүнэй табисуур хүүгэдтэ эрдэм ном олгуулха, дүрбэн тэгшэ хүгжөөхэ, хүмүүжүүлхэ талаар дээрэһээ үгтэһэн бэлигтэй. Одоол ёһотой багша байһан, һанаһанаа заабол бэелүүлжэ шададаг, хамагаа эмхи гуримтайгаар хэдэг, өөртөөшье, бусадташье ехэ эрилтэтэй, ямар нэгэн амжалта дээрэ тогтошонгүй, үдэрһөө үдэртэ бэлиг шадабарияа мүлижэл байдаг зантай һэн.

33 жэлдэ хүдэлжэ, хүмүүжүүлһэн шабинарынь элдэб мэргэжэлтэд болоһон. Тэдэнэрэйнгээ һайн хүдэлжэ ябахада, “минии үхибүүд” гэжэ омогорхожо ябадаг. Хүдэлжэ ябахын хажуугаар элдэб урилдаануудта хабаададаг, “Дангина”, “Хатан”, “Эрхим багша” болоһон, гэр бүлөөрөө хабаадажа, Гран-при шан абаһаншье.

Ямаршье арад өөрынгөө соёл хүгжөөхэ, түүхэ домогуудаа залуушуулда дамжуулхаяа оролдодог, тиимэһээ һургуулидаа фольклорно бүлэг байгуулжа, ударидажа ябаа. Гар урлалда угаа дуратай багша буряад заншалта хубсаһа оёжо, гэшүүдээ хубсалуулна. Урданай дуунуудые аха захатанһаа бэшэжэ абадаг. Өөрөөшье дуулажа, урилдаануудта хабаададаг. Түнхэндэ “Сэгээн дуунай” урилдаанда дипломоор урмашуулагдаһан юм.

Хамагые хүлисэдэг сэдьхэлтэй, эхэ мэтэ бүхы шабинараа һанажа, һайханаар хэлэжэ һуудаг, хүн бүхэнэйнь зүрхэндэ түлхюур оложо, эрдэмдэ дурлуулжа шададаг. Номдоо тулюуршаг шабинараа газаашалангүй, хэрэгтэй сагтань дүнгэдэг, туһалдаг, түрэлхидтэйнь нягта холбоотой байдаг һэн. Бэрхэ шабинартаа “үнэгэн малгай” үмдүүлэнгүй, бүри ехэ амжалтануудта зоригжуулдаг һэн.

Дүй дүршэл ехэтэй багша хадаа олон шагналнуудта хүртэнхэй: 1988 ондо «РСФСР-эй арадай гэгээрэлэй отличник» гэһэн нэрэ зэргэ, «Жэлэй эрхим багша» -1995 он, «Жэлэй гэр бүлэ- 1994», мүнөө жэл «Россиин эрхим бүлэнүүдэй» тоодо ороо.

Энхэргэн эжы найман үхибүүдтээ эрдэм ном олгожо, ажабайдалай үргэн харгыда гарганхай. Угаа залгуулха 22 аша зээнэрынь энэрхы эжын зүрхэ сэдьхэл урмашуулжа, өөдэргэнөөр үндыжэ ябанад. Аймагайнгаа «Эхын алдар» гэһэн хүндэлэлэй номдо 2014 ондо оруулагдаһан юм.

Ехэ Баярма Владимировна бэринь биологи, химиин багшаар хүдэлнэ. 2006 ондо Буряад Уласай Засагай газарай Хүндэлэлэй тэмдэгтэ хүртөө, 2009 ондо эрхим багшанарай тоодо ороо. 2010 ондо багшанарай мүрысөөндэ хабаадажа, Ородой Холбоото Уласай юрэнхы болбосоролой хүндэтэ хүдэлмэрилэгшэ болоо юм.

Соёлма Владимировна басаганиинь эхин һургуулиин багшаар ажаллана. 2008 ондо “Учитель-новатор” гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртөө. Арадай Хуралай, Буряад Уласай Болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаманай Хүндэлэлэй тэмдэгүүдтэй.

Чингис Сергеевич хүрьгэниинь тамирай багшаар хүдэлнэ, шабинарынь мүрысөөнүүдтэ эрхимээр хабаадалсадаг. Ажалайнгаа хажуугаар һур харбалгын мүрысөөнүүдтэ түрүү һууринуудые эзэлдэг, 2019 ондо Ёрдын нааданда Абарга болоо. Энэ жэл уласай нааданда баһал илажа гараа.

Чингис хүбүүниинь 1996 онһоо 2014 он болотор түрэл һургуулидаа һур харбалгын, теннисэй һоригшоор, гар урлалай багшаар хүдэлөө. Дарима бэринь 2008 онһоо хүүгэдэй сэсэрлигтэ хүмүүжүүлэгшээр хүдэлнэ.

Намсалма басаганиинь эхин ангиин, географиин, буряад хэлэнэй багшаар хүдэлхэдөө, 2008 ондо “Творческие успехи” гэжэ шагналда хүртөө.

Цыбигма басаганиинь Буряад Уласай Үндэһэтэнэй 1-дэхи лицей-интернадта буряад хэлэ болон уран зохёолой багшаар хүдэлнэ. 2007 ондо “Традиции и новаторство в образовании” гэһэн багшанарай урилдаанда шагналда хүртөө. Энэл жэлдэ Буряад Уласай багшанарай мүнгэн шанда хүртөө. 2017 ондо “Эрхим багша” гэжэ тодороо, “Серебряный морин хуур” гэжэ уласхоорондын урилдаанай лауреат болоһон юм.

Эрдэм хүбүүниинь Багшанарай колледжын урлалай таһаг дүүргэжэ, һургуулида гар бүмбэгын һоригшоор ажаллана. Наташа бэринь англи хэлэ заахаһаа гадуур һургуулиин захиралай орлогшоор хүдэлнэ.

Одхон Саян гар бүмбэгөөр һоригшоор хүдэлөө, мүнөө түмэршэ дарханаар ажаллажа, ниислэл хотоёо шэмэглэлсэнэ.

3-дахи үеын уг залгамжалха ууган аша Эрдэни багшанарай һургуули дүүргээд, “Океан”, “Артек” лагерьнуудаар вожатын ажалда хүдэлхэ дуратай. 22 аша зээнэр соонь үшөө багшын мэргэжэл шэлэхэ зон олдохол бэзэ гэжэ найданабди. Дээрэ хэлэгдэһэн багшанарай ажалые хамталан согсолоо һаа, 209 жэл болоно.

Яажа багшанарай ажалай эхи татагша Марина Дымбрыловна бүхы юумэндэ хабаадажа үрдинэ гээшэб гэжэ хэншье гайхадаггүй. Юундэб гэхэдэ, Марина Дымбрыловнагай бэлиг шадабаринь дундаршагүй. Энэмнай ёһотойл гуа сэсэн хатан гээшэ: угайнгаа заншалнуудые наринаар сахиһаар, гал гуламтадаа зон нүхэдөө урижа хүндэлһөөр, хүгтэй хүхюун зандаа үшөөл урагшаа дабшаһаар.

Тоонто нютагайтнай зон, танай шабинар тандаа үшөө үндэр дабаануудые дабажа, жэлэй дүрбэн сагта жэгдэ хүнгэн гэшхэлжэ, элдин һайхан дэлхэйдэ энэл зандаа сэсэглэжэ, маанадайнгаа хоорондо одон мэтэ яларжа, үшөөл олон жэлнүүдтэ үреэлэй һайханиие үреэжэ, нютагаа суурхуулжа, бэе тамиртнай хатуужажа, үнэр баян, золтой, жаргалтай һуугыт даа гэжэ үреэнэбди. Талаан бэлигтэй, ажалша бэрхэ багшын хэшээлнүүд мартагдашагүй…

Марина Лубсановагай гэр бүлын жасаһаа гэрэл зурагууд абтаба