​Тамиршадта туһалха талаан бэлигтэй

Фёдор Дарханов 

Бүхы наhаяа хүнэй бэеын тамир бүхэжүүлгэдэ зорюулжа, бусадта мэдээжэ болоһон хүнүүдэй нэгэн Фёдор Иванович Дарханов болоно. Бүхы нютаг нугануудай багшанар энэ хүниие һайнаар мэдэхэ юм.

Фёдор Иванович хадаа 1948 оной зунай ааяма халуунда, июль һарада Кабанскын аймагай Хандала һууринда түрэһэн намтартай. 1967 ондо Буряадай Үндэһэтэнэй 1-дэхи интернат-һургуули дүүргэһэн.

-Урдандаа энэ һургуулида олон үринэртэй гэр бүлэнүүдэй, хүдөө ажахыда хүдэлдэг малшадай үхибүүд һурагша һэн. Минии түрэлхидэй интернадта һурахыем эльгээһэндэнь, мүнөөшье болотор баяр­тайб. Эгээл эндэ наһанайнгаа хэрэг олооб, - гэжэ Фёдор Иванович хөөрэнэ.

Суута интернат-һургуулиие холын 1967 ондо 36 үхибүүд дүүргэһэн байна. Тэдэ булта спортдо дуратай хүүгэд байгаа бшуу. Физкультурын багша Михаил Будажапович Митыпов, тэрэ үеын захиралай орлогшо Михаил Леонтьевич Баглаев физкультура хүгжөөлгэдэ ехэ нүлөөлһэн байна. Өөрөө спортдо ехэ дуратай захирал байһан Сер­гей Семёнович Дмитриев удаань Буряадай АССР-эй арадай гэгээрэлэй министерствын сайдаар олон жэл соо хүдэлөө. Уридшалан хэлээ һаа, мэдээжэ захиралайнгаа нэрэ мүнхэлхын түлөө Фёдор Дарханов 1990 онуудай һүүл багаар эдиршүүлэй дунда уласай мүрысөөнүүдые эмхидхэжэ эхилээ. Тэндэ бүхы аймагуудай үхибүүд хабаадажа, физкультурада дуратай байһанаа гэршэл­дэг һэн. Тус хэмжээ ябуулга һүүлэй 10 га­ран жэл соо болоногүй. Харин мүнөө үеын спортын болон залуушуулай хэрэгүүдэй яаман энээниие һэргээжэ эхилбэ, сентябрь соо хүүгэдэй иимэ нааданууд болохоор ха­раалагдана.

Буряадай багшанарай дээдэ һуургуули дүүргээд, Фёдор Иванович һургуулида багшалхаа заагдаа. Тиигэжэ Улаан-Үдэ хо­тын 23-дахи һургуулида, удаань 2-дохи интернат-һургуулида физкультура зааһан.

Бэлигтэй залуу багша, ниитын ажал эм­хидхэгшэ Фёдор Дарханов уласай спортын һургуулида мэргэжэлтэнээр уригдаһан байна. Тус һуралсалай гуламтын “Энха­лук” гэһэн элүүржүүлгын лагерь барил­гада өөрын хүсэ шадал Фёдор Иванович оруулһан намтартай.

Тэрэ үедэ спортын һургуулиин мэр­гэжэлтэд бүхы нютаг нугануудай физ­культурын багшанарые шалгаха, тэдэни­ие һургаха, дүй дүршэл тарааха ажалтай байһан юм. Оролдосотой бэрхэ мэргэжэл­тэн ажалдаа ехэ харюусалгатай байһан гээшэ. Шалгалтын ерэхэдэнь, физкульту­рын багшанар ажалайнгаа дүнгүүдые тон зүбөөр харуулха гэжэ оролдодог һэн. Юуб гэхэдэ, “уур сухал ехэтэй” мэргэжэлтэн шанга шангаар дуугараад хараажархиха” гэжэ булта хэлсэгшэ бэлэй. Үнэн дээрээ, даруу зантай Фёдор Иванович физкульту­рын бүхы багшанартай нүхэсэжэ, тэдэнэй хүнгэн бэшэ ажабайдалда туһалха гэжэ оролдодог байгаа.

Түрэл газар дайдаһаан хэды холо хүдэлбэшье, Хандала нютагаа нэгэшье мартадаггүй. Дзюдо барилдаага­ар, шэрээгэй теннисээр тэндээ жэл бүри мүрысөөнүүдые эмхидхэдэг.

Фёдор Иванович олон жэл соо Буряад Уласай спортын агентствэдэ, спортын бо­лон залуушуулай хэрэгүүдэй талаар яаман­да ажал хээ.

Иимэл даа, багаханаар энэ хүн тухай хөөрэхэдэ. Фёдор Дархановай намтар дээрэ үндэһэлэн, тэрээнэй ажал хэрэг тухай томо ном бэшэхээр. Мүнөө 70 наһанайнгаа дабаа гаталаад ябабашье, спортоо орхиногүй. Ветерануудай дунда олон тоото мүрысөө эм­хидхэлгын талаар ажал ябуулһаар.

Сергей ЯКИМОВ, Олимпиин халааниие бэлдэдэг һургуулиин мэргэжэлтэн 

Борис Балдановай гэрэл зураг