​Үргэн тэнюун Эхэ нютаг оромни

 Анхан түрэжэ тэнжэhэн, хүлɵɵ шоройдоhон нютаг гээшэ хүн бүхэндэ, хаанашье ябахадань, халуун дулааханаар дурсагдан, сэдьхэл hүлдыень жэгнэн байха жэшээтэй. Юуб гэхэдэ, хүн бүхэн эжынгээ хэбэл соо хүгжэжэ хүсэлдɵɵд, нарата дэлхэйдэ түрэхэдɵɵ, тоонто нютагайнгаа шарайгаар шарайлжа, абари сэдьхэлыень абалсан, ажабайдалай үргэн замай бэлшэртэ гарадаг ха юм.

Минии түрэhэн нютаг аглаг хадата Аха болоно. Жэлэй алишье сагта жэгдэ hайханаар дурсагдадаг. Хангай hайхан хабарай түлэг соо, халуун оронhоо бусаhан шубуудай дуу шуугаар зэдэлжэ, үнгын hайхан сэсэгүүдээр эльбээргэтэн hэбшээлжэ байhан эхэ нютагаа харахадаа, сэдьхэлдэ ехэ гоё болоод, ямаршье хүн уярхаар. Түрэhэн гараhан газар нютаг гээшэмнай дэлхэй дээрэ юунhээшье үнэтэй байдаг юм ааб за. Түби дэлхэйн жама ёhые ɵɵрынгɵɵ түхэреэн соо багтаажа шадаhан эмгэн тоонто эхэ нютаг!

Эхэ нютагтаа, анханhаа эжэл болоhон зон соогоо, хүн гээшэ дэлхэйн али бɣхы жама ёhонуудай гуримаар ажаhуухаяа бэеэ hоридог, зоригоо эршэлдэг гэжэ үнэн. Бидэ тɣрэл нютагайнгаа заха хизааргүй тала дайдадань, үргэн ехэ ой тайгадань, аглаг үндэр хада уулануудтань, уhа ехэтэ гол мүрэнүүдтэнь, эмтэй домтой аршаан булагуудтань ехэ наринаар ханданабди.

Түрэhэн нютагhаа хэдышье холо байгаа hаа, тэрэмнай мандаа үнэтэй, ойро дүтэ юм. 53 хада бурхадаар хүреэлээтэй, Мүнхэ-Һарьдагай хормойдо нютагжаhандаа, би ехэ баяртайб!

Нютагайнгаа нэрэ нэрлүүлжэ, шарай шадалынь харуулжа ябадаг Дугаров Баир Сономович, Балданов Баяр Дашеевич, Токуренова Нина Гармаевна, Дугарова Людмила Лопсоновна, Лыгденова Туяна Намсараевна, Бардунаев Александр Владимирович, Замбалов Сергей Жалсанович, Дондокова Туяна Семёновна, Саханов Зоригто Иванович гэхэ мэтэ олон нютагаархид мандаа хүндэтэй.

Эхэ оронойнгоо hүрɵɵтэй үдэрнүүдтэ нютагаймнай үбгэ эсэгэнэр эдир залуу хаhадаа гартаа буу барижа, эрлиг шунахай дайсантай тулалдаhан байна. Тэдэнэр Эхэ оронойнго, тоонто нютагайнгаа, хойто үетэнэй энхэ hайхан жаргалай түлɵɵ, элинсэгүүдэйнгээ гал гуламтын хэзээдэ мүнхэ дэгжэхын түлɵɵ хара шуурганай урдаhаа халха болон алдалаал… Тиимэhээ нютаг нютагуудай хойморто эдир хүбүүдэйнгээ мүнхын зүүдэ манажа байхаар мүшэн оройтой хүшɵɵ бодхоожо, мүнхын гал бадараанхай. Тэрээхэн хүшɵɵгэй дэргэдэ хабар бүри шэнэ үетэн сугларжа, сэсэгүүдые hуулгажа, үбгэ эсэгэнэрэйнгээ ами бэеэ ɣгэhэн хэрэгтэ ɣе наhандаа ɣнэн сэхэ ябахаар шахаа тангаригаа ɣгэдэг юм.

Найруулгынгаа эсэстэ ɵɵрынгɵɵ бэшэhэн нютаг тухай шɣлэгɵɵ дурадханаб.

 

Үргэн тэнюун Эхэ нютаг оромни,

Үнэр баян түрэл Буряад дайдамни,

Үндэр хадата Аха нютагни

Үнэн зүрхэнhөө шамдаа шүлэгөө зорюулнаб!

Арюун сэбэр хангал агаар,

Аршаанай нангин дуhaл,

Энэл даа минии тоонто,

Эхинэй эхин, хэтын жаргал.

Мүнгэн бүрхөөр тодхоhон шэнги

Мүнхэ тобогор Саяан ууламни,

Мүшэтэн, гэрэлтэн харагданалши Мүнхэ-Һaрьдагни!

Уhaн, агаар, газарнай,

Уужам тэнюун дайдамнай,

Ууган эжын уураг лэ,

Ундан сэржэм аршаан лэ.

Баатар нангин Бурэн-Ханаа Булта зомнай тахидаг

Баялиг, нөөсэ, дарасаяа

Баян Аха нютагтаа тахидаг.

Үни сагай үльгэр түүхэдэ оронхой

Үнэн сэхэ ажалша суутай арадтай,

Үлгы Ахымни шарай, нюдэндэм

Зүүдэн мэтэ зэрэлгээтэн харагдадаг.

Эрмэлзэл зоригойм эхин,

Энхэрэн байhaн нютагни.

Сэдьхэлэйм дундые дүүргэhэн

Сэнхир булаг тоонтомни!

Хаанашье ябахадаа, халуун дулаанаар шамаяа дурсажа, сэдьхэл hɣлдэеэ жэгнэн ябахабди, Аха нютаг!

 Сарюна Самсонова