Сентябриин 10-һаа 13 болотор Владивосток хотодо үнгэргэгдэжэ байһан Зүүн зүгэй экономическа хуралдаанда Алас Дурнын бүхы можо хизаарнууд үйлэдбэриин, аяншалгын болон экономикын талаар арга боломжонуудаа олоной һонорто дурадхана.
Улаан-Үдэ хотодо монгол, мүн уран бэшэгэй (каллиграфия) студи байгуулагдаад, түрүүшынгээ алхамуудые амжалтатай хэжэ байна. Босоо бэшэгэй дүрим, гоёор бэшэхэ аргануудые энэ һургуулида заажа үгэнэ. Тэнгэриин бэшэгэй һургуули байгуулһан зонтой уулзажа, ажалаарнь һонирхоһон байнабди.
Нооһоной үйлэдбэри «Дунда болон бага хэмжээнэй олзын хэрэг эрхилэлгэ» гэһэн Үндэһэн түсэлэй аргаар бэелүүлэгдэбэ. Буряад Уласай Хүдөө ажахын болон эдеэ хоолой яаманай, үйлэдбэри хүгжөөлгын нютагай болон хүдөө ажахын нэгэдэлэй жасын хамтын оролдолгоор энэ хэрэг бүтэбэ.
Ямар бэ даа шалтагаанаар үнинэй уулзаагүй, бэе бэеэ һайн мэдэхэ дүтын түрэлнүүд мэтэ таранабди. Нэгэ ёһо заншалтай, нэгэ шуһатай, хэлэтэй зон гээшэбди. Һүтэй шара сайгаа үлеэн байжа ууха зуураа амаа хааха забгүй хөөрэлдэжэ мэдэнэбди. Ямар угай үри һадаһад байһанаа зугаалнабди. Хальбан угтай зон байба гээшэбди. «Хори буряадууд», - гэнэб. Тэдэ зомни бэе бэеэ шарайшалан хараад үлэнэ. Монголой буряадуудта энээн тухай хөөрэһэнэй хэрэггүйл даа гэжэ нэгэ заб үнгэрхэдэнь ойлгоодхибоб. Эдэмнай бултадаа Агын талаһаа гараһан хори буряад угсаатан ха юм даа.
«Алтан мундарга» гэжэ һээр шаалгаар уласхоорондын мүрысөөндэ Ушарбай нютагай Чингис Батомункуев илалта туйлажа, Абарга баатар болобо гэһэн мэдээсэл сахилгаан түргөөр Агын талаар таража, Ушарбай нютагаархид алдарта хүбүүгээ хүндэлэн ёһолхо гэжэ дууламсаараа, түрэһэн тоонто Ушарбай руугаа яаран ошоо бэлэйб.
Үнгэрһэн долоон хоногой бүхы табан үдэр багшанарай августын суглаанууд Буряад Уласай аймагуудта болон Улаан-Үдэ хотодо үнгэржэ, һуралсалай шэнэ жэлдэ нэбтэрүүлэгдэхэ түсэбүүд баталагдаа. Гэхэтэй хамта, бэрхэшээлтэ асуудалнууд хэлсэгдэжэ, тэдэниие яагаад шиидхэбэл һайн бэ гэһэн хөөрэлдөөн эмхидхэгдээ.
Уржадэр соёлой «Феникс» түбтэ Виктория Орбодоевагай хубиин тоглолто үнгэрөө. Урихан басаганай уянгата дуунуудые харагшад халуун альга ташалгаар угтан абаа. Залуу дуушанай «Голос» гэжэ шоудо оролсожо, 1-дэхи телесубагаар дуу дуулаһан тухай дуулгаа бэлэйбди.
Агын дасанай лама Мунко-Жаргал Бадмаевтай уулзажа, hү, сай, сэржэм үргэхэ ёho тухай һонирхожо, хөөрэлдөө эмхидхэһэн байнабди.
Омоли загаһанай түрьһэеэ хаяха сагта Буряад Уласта тэрэниие олзоборилхонь хорюулагдана. Августын 15-һаа ноябрь һарын 15 болотор тус хизаарлалта хүсэндөө байха. Һаяхана Улаан-Үдын захадахи Сотниково һууринда оршодог ГИБДД-гэй пост дээрэ хүн зониие шэрэхэ бага хэмжээнэй автобус тогтоогдоһон байна.
Энэ наһандаа ажалайнгаа хэрэгээр хэһэн хөөрэлдөөнүүд яһала олон, янза бүриин байха. Газар дээрэ, агаарта, үндэр тушаалтай ноёд түшэмэлнүүдэй таһагта, элшэн сайднуудаар болон орохо гэргүй, ажабайдалай «оёорто» унаһан зонтой ушаржа хөөрэлдэхэ саг тушаалдаа. Харин эмээл мориндо мордожо, анха түрүүшынхиеэ хүнэй ажабайдал тухай асууха арга олдобо. Буряадай ажамидарал, ажабайдал тухай зосооһоонь мэдэхэ хүнтэй онсо хөөрэлдөөн болоо. Үнэн дээрэ энэ хүнэй ажабайдал нүүдэлшэнэй заншалһаа хайшаашье таһараагүй, тэрэл хэбээрээ үнгэрнэ. Буряадууд гээшэмнай тэрэл монголшууд болоно ха юм даа. Хойто захада байрлаһан монголшууд – талын нүүдэлшэд, табан хушуу малаа үсхэгшэд. Эгээл энэ аргаар мянгаад жэлэй туршада ажамидарһан нүүдэлшэд. Танилсажа хөөрэлдэһэн Пүрбэ энээнһээ ондоо ажабайдал мэдэхэгүй даа.
(Үргэлжэлэл. Эхиниинь урдахи дугаарта).
Түнхэнэй аймагай Хойморой «Бодхидхарма» дасанай шэрээтэ Даша лама Шаглахаев буддын шажан болон монголшуудай, буряадуудай түүхэ тухай тон һонирхолтой материалнуудые олон жэлэй хугасаа соо суглуулжа, номууд болгон хэблэжэ байдаг юм. Энэ талаар Буряад орон соогоо нилээн мэдээжэ болонхой. Мүнөө үедэ Даша-лама «Планета Земля – наш общий дом» гэһэн ном - альбом бүридхэжэ түгэсхэбэ. Энэ бүтээлээ Буряад Уласай 100 жэлэй ойдо зорюулаа.
Норжима Цыбиковагай Монгол ороной зүүн урда нютагаар аяншалгын дүнгөөр бэлдэгдэһэн зураглалнууд. (Үргэлжэлэл. Эхиниинь урдахи дугаарта)
Зоригто Иванович Саханов - Россиин элитэ олзын хэрэг эрхилэгшэ ба ударидан хүтэлбэрилэгшэ. Буряад Уласай Ахын аймагта түрэһэн. Мүнөө Москва хотын «Альфа Автоматив Техноложиз» гэһэн хүнгэн авто-унаануудай ба худалдаа наймаанай транспортын бүлгэмэй бүридэлэй хэрэгсэлнүүдые үйлэдбэрилдэг заводой генеральна директорэй тушаалда амжалтатайгаар хүдэлнэ.
Баргажанай аймагай Баргажанай Адаг һууринда түмэршэ дархашуул суглараа. Санкт-Петербург, Благовещенск, Эрхүү, Ангарск болон можо хизаарнуудһаа, хотонуудһаа дархашуул Байгал далайн хажуудахи Баргажанай Адаг һууринда «Баргуджин Токум» гэһэн аяншадай түбэй сэргэдэ морилон буугаа.
Буряад ороной Толгойлогшо Буддын I Уласхоорондын хуралдаанда хабаадахаяа ерэһэн Хитадай буддын шажантанай эблэлэй түлөөлэгшэдтэй уулзаа.
«Буддын шажан ба мүнөө сагай эрилтэнүүд» гэһэн I хуралдаанда буддын шажантай 13 гүрэнүүдэй 600 гаран түлөөлэгшэд хабаадаа. Энэ хэмжээ ябуулга Росконгрессэй жасын дэмжэлгээр Россиин Буддын шажанай заншалта Сангха, Буряад Уласай Засагай газар, Буддын шажанай болбосоролые ба шэнжэлэлгэнүүдые дэмжэлгын жаса Улаан-Үдэдэ августын 17–19-эй үдэрнүүдтэ эмхидхээ.
Үреэл гээшые хэлэжэл байха хэрэгтэй – аргагүй ехэ элшэ хүсэтэй амаршалга гээшэ. Үреэлэй хүсэн шэнгэжэ, гэрлэжэ байһан залуушуулай ерээдүйень гэрэлтүүлэн, ута сагаан харгытай байлгаха гэжэ буряад зон этигэдэг.
XIII зуун жэлэй тэнһээ хойшо Толуйн гурбадахи хүбүүн Хүлэгү хари холын баруун-урда зүгэй туйлай ехэ газар дайдые эзэмдэн абаа. Инд мүрэнһөө Дундада ба Хара далай хүрэтэр, Энэдхэгэй далайһаа Кавказ ба Дунда Ази туласа Чингис хаанай аша Хүлэгү хун тайжын мэдэлэй газар болобо. Хожомынь Хүлэгү ильхаан гэгдээ (ильхаан – гүрэнэй нэгэ хубиие эзэлэгшэ).
Хүнэй һайн хүсэлнүүдые бэелүүлжэ, муу муухайе арилгадаг, номгоруулдаг эди шэдитэй нангин бүмбые дасан хиидүүдэй дэбисхэрнүүдтэ буладаг, гэр байрадаа нюугаад байлгадаг гуримтай.
Үшөө харуулха
