Үглөөнэй улаан наран аалин мандажа, үбэлэй жабартайхан үдэр эхилбэ. Үүр хираанаар яһала дулаахан аад, наранай үндыжэ гарахада, хүйтөөр һалхилна, жабарлана. Эгээл энэ хирэдэ Агын үргэн талын Сагаан Уула нютагай Бэлшэрэй харгыта хүндыгөөр Мүнхэбаатар ахатан бүмбэр сагаан хонин һүрэгөө бэлшээжэ ябана. Захагүй үргэн талаар шууян бууһан шэрүүн һалхин амитай юумые хайрлангүй, хүнэй яһандань хүрэтэр сүмэ үлеэнэ. Хонидойнгоо байра оложо, намдууханаар бэлшэжэ эхилхэдэнь, Мүнхэбаатар ахай халуун сайгаа гаргажа уухадаа, нэгэ бага зосоогоо дулаа оруулна. Гансаарханаа хонидоо адуулжа ябахадаа, элдэб юумэн тухай бодохо саг ерэдэг даа. Гүлмэр залуу хүбүүн сэрэгэй албанһаа табигдажа, гэртээ бусаһанаа үсэгэлдэр мэтэ һайнаар һанана...
Буряадай багшанарай колледжын багша Борис Жаргалович Гулгенов Үндэһэтэнэй ниитэ мэргэжэлэй «Аша габьяагынь мэдүүлнэ-2023» («Признание-2023») гэһэн шагналай «Эхэ ороной амжалта - багшын шадабариһаа» («Мастерство педагога – успех Отчизны») номинацида эрхимлэжэ урмашуулагдаба.
Байгша ондо Ород Уласта багшанарай мэргэжэл олгодог һуралсалай эмхинүүдэй 5 багшанар иимэ үндэр нэрэ зэргэдэ хүртэбэд. Далайһаа далай хүрэтэр нэмжыһэн Эхэ ороноймнай олон тоото мэргэжэлтэдэй дундаһаа Буряадаймнай бэрхэ багшын түрүүлжэ гараһандань баярламаар, омогорхомоор. Үндэр шагналыень Борис Жаргалович Гулгеновтэ ВДНХ-гай 57- дохи павильондо Ород Уласай Гэгээрэлэй яаманай сайд Сергей Кравцов барюулба.
Мүнөөнэй эрдэмтэдэй приборнууд дуу абяануудые «харадаг» болоhон. Тиигээд буддын шажанай маани тарнинуудай абяанай долгинууд айхабтар аятай hайхан ба хүсэтэй элшэ гэрэлтэй гэжэ гэршэлэгдэhэн байна. Мүн лэ нангин субаргануудай сасарhан элшэнүүд маани тарнинуудтай нэгэ адли долгинуудтай гэжэ эрдэмтэдэй приборнууд харуулдаг.
Михей Ербановай нэрэмжэтэ Буряадай аграрна колледж байгуулагдаһаар 95 жэлэйнгээ ойн баярые тэмдэглэжэ, амаршалгын һайхан үгэнүүдые тогтоон абана. Элдэб онуудта мэргэжэлтэй болоһон зон һуралсалай гуламтада декабриин 1-дэ айлшаар бууһан байна.
«Бурятия» гэһэн уридшалан хүгжэлтын дэбисхэрэй резидент Байгалай нимгэн түмэрэй компани апрель һараһаа ноябрь болотор «Бурятмяспром» гэжэ уласай эдеэ хоолой түрүү үйлэдбэринүүдэй нэгые 6 000 000 шахуу консервын баанхануудаар хангаһан байна. Тэрэнэй хажуугаар түрүүшын парти баанханууд Үбэр Байгалай хизаарай мяханай үйлэдбэридэ эльгээгдэбэ. Саашадаа тиимэ үйлэдбэринүүдэй тоо олошоруулхаар түсэблэгдэнэ.
1998 онһоо манай гүрэндэ “Эхын Үдэр” гэһэн Уласхоорондын һайндэр тэмдэглэгдэжэ эхилһэн. Дэлхэйн бүхы арадуудай ёһо заншалда Эхэ – нангин һүлдэтэй, эгээл һайхан үгэ. Эхэ – хамагай эхин, наранай – элшэ, хүн бүхэнэй заяанай одото сахюусан.
Һүүлэй үедэ буряад үүлтэрэй мал аймагуудаар олон боложо байна. Ерэхэ жэлһээ “социальна” үхэрнүүд улад зондо тараагдажа эхилхэнь. Энэ үүлтэртэ үхэр бэеэрээ тиимэшье томо бэшэ аад, харин манай Сибириин уларилда тааруу, туруугаараа газар малтажа, хоолоо олодог.
Ород гүрэн дотор 2023 он Багшын болон залан хүтэлэгшын жэл гээд тогтоогдонхой. Олон олон жэлдэ мэргэжэлээрээ хүдэлжэ, багшын нэрые үндэрөөр абаад ябаһан, үеһөө үедэ дамжуулһан хүнүүдтэ мүнөө гол анхарал хандуулагдана. Тиигэжэ Буряад Уласай Болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаман багшанарай династинуудта зорюулагдаһан үзэсхэлэн бэлдээ. Түрүүшын харалга заншалта августын конференциин үедэ харуулагдаа бэлэй.
Октябриин һүүл багаар Ородой командна чемпионат эхиеэ абахань. Хоёрдохи жэлээ удаа дараалан Буряад Уласые хоёр команда түлөөлхэнь.
Буряадай мэдээжэ тамиршан Баир Омоктуев анха түрүүшынхиеэ өөрынгөө нэрэмжэтэ мүрысөө эмхидхэһэн байна. Уласай тэмсээнүүдтэ 23 наһа хүрөөдүй тамиршад тэрээндэнь хабаадаа.
Минии һураһан, дүүргэһэн, хүдэлһэн Шэбэртын дунда һургуулиин түүхэ тон баян юм. Мүнөө үедэ 100 жэлэй хугасаада алдар солоёо буураагүй, Буряад Улас, аймаг, мүн Росси гүрэн соогоо эрхим һургуулинуудай тоодо ороһон юм. Үхибүүдэй болбосоролой, тамирай, соёлой, урлалай болон бусад шэглэлнүүдээр урагшаа дабшажа, үндэр амжалтануудые туйладаг.
Үльгэр домогоороо, түүхээрээ болон ажалша малша арад зоноороо баян хонгор hайхан Хориин аймагай эрхим басагадай нэгэн Нина Тожиловна Дашиева болоно. Нина Тожиловнада түрэһэн тоонто нютагынь, эхэ эсэгэнь дүрбэн тэгшэ, дүүрэн түгэс талаан бэлиг, эршэ хүсэ, эрмэлзэл үгэһэн байна.
2023 оной апрель һарада мэдээжэ поэт Даша Цыретарович Дамбаев амиды мэндэ ябаа һаа, 85 наһа гүйсэхэ һэн. Бүхэли жэлэй хугасаада Буряад Улас дотор ойн баярай хэмжээ ябуулганууд үнгэргэгдэнэ гэжэ сонинойнгоо хуудаһанууд дээрэ дуулгаа һэмди. Һаяхана Номой дугыланай үедэ ирагуу найрагшада зорюулагдаһан ехэ удхатай үдэшэ болоһон байна.
Ами наһаяа хайрлангүй, эгээл һүүлшынгээ үдэр болотор Эхэ орондоо алба хааһан Жаргал Гомбоевой гэр бүлэдэнь Ород Уласай Геройн «Алтан Одон» барюулагдаба. Капитан Жаргал Гомбоев сэрэгэй тусхай хэмжээ ябуулгада мотострелково взводой ахалагша байһан юм.
Үнгэрэгшэ долооной эсэстэ түби дэлхэйн захада, агууехэ гүрэнэймнай аяар зүүн хилэ дээрэ оршодог Камчаткын хахад аралда буряад хэлэ үзэхэ амаралтын һургуули хизаарай номой санда нээгдэбэ. Тыва Уласайхидтай хамтараад, тэндэ түбхинэһэн нютагаархиднай Буряад Уласайнгаа байгуулагдаһаар 100 жэлэй ойн баярта зорюулжа, Сурхарбаан эмхидхээ.
Улаан-Үдэ хотодо Э.Р. Раднаевай нэрэмжэтэ Эмнэлгын колледжын шэнэ байшан нээгдэбэ. Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов ерээдүйн элүүрые хамгаалагшадые амаршалба.
Иимэ гаршагтай фестиваль октябриин 13-да Улаан-Үдэ хотын ФСК соо үнгэргэгдэхэнь. Буряад Уласай 100 жэлэй ойн баярта зорюулагдаһан энэ фестивалиие Буряадай Толгойлогшо, Засагай газар болон «Байкал Экспо» компани дэмжэнэ.
Буряад театр орожо ерэхэдэ, фойе соонь сэрэгэй байдал зохёогдонхой. «Үүрэй хираан эндэ аалин-аалин» гэһэн зүжэгтэ хүгжэм бэшэһэн Дарья Коркина фортепиано дээрэ наадажа угтана.
«Баргажан буряадуудай түүхын зураглалнууд» (Очерки истории Баргузинских бурят) гэжэ нэрэтэй шэнэ ном энэ зундаа хэблэлһээ гаража, «нара хараба». Баргажан буряадай баян түүхэ, һуудал байдал бодото дээрэнь харуулһан бүтээл болоно. Хэнэйшье мэдэһээр, мүнөө сагта Баргажан голдо ажаһуугаа буряадуудай элинсэгүүд Байгал далайн хойто захада Зүлхэ (Лена) мүрэн шадар ажаһуудаг байгаа. Түүхэтэ үйлэ хэрэгһээ боложо, элинсэг хулинсагуудайнгаа бууса орхижо, шэнэ нютаг бэдэржэ гараха баатай болоһон бүлэг зон түрүүн Худариин дайда хүрөөд саашалхадаа, Баргажан голдо нютагжаһан байна. Эгээл энэ сагһаа эхилээд, ХХ зуун жэлэй эхин болотор үнгэрһэн үйлэ энэ ном дотор хэлэгдэнэ. Аяар 20 гаран жэлэй туршада шэнжэлэлгэ хэжэ суглуулһан, зураглажа бэшэһэнээ Валерий Бальжинович Будаев одоошье нэгэдхэжэ, үргэн уншагшадтаа бэлэглэбэ ха юм. Асари ехэ ажал хэжэ, арад зондоо аша туһатай бүтээл хэһэн Валерий Бальжинович Будаевтай уулзажа хөөрэлдэһэн байнабди.
Барилдаан. Минск. Уласхоорондын «Медвежонок» гэһэн мүрысөөндэ 17 наһа хүрөөдүй тамиршад суглараа. Буряадай басагад эндэ шалгаржа, дүрбэн медальтай гэртээ бусаба. Должон Цынгуева чемпион боложо тодороо. Аяна Цыренжапова болон Ирина Цыдеева гэгшэд мүнгэн медаляар шагнагдаа. Оксана Гараева шангай 3-дахи һуури эзэлээ.
Үшөө харуулха