Зурхай сентябриин 8, гарагай 1, буряад-монгол литээр 5
Зурхай
8 sep
Багшын ажалай ветеран, олзын хэрэг эрхилэгшэ Дарижап Цыреновна Ирдынеевагай гайхамшагта хуби заяан хүн бүхэндэ сүхэршэгүй шанга хүсэл зоригой, сэдьхэлэй орьёлмо хүгжэлтын жэшээ боломоор. Тэрэ 35 жэлэй туршада hургуулида багшаар ажаллаад, өөрын хүсөөр нари үбшые саража илаhан, наhанайнгаа амаралтада гараад, эм домто хаш шулуугаар аргалдаг газар нээжэ, олон зониие эдэгээһэн аша габьяатай.
Эхэ зургаан зүйл хамаг амитаниие амар жаргуулха нигүүлэсхы сэдьхэлэй Арьяа-Баала бурханай айхабтар ехэ хүрэгэй Буряад ороноймнай баруун-урда заха холын Захааминай аймагта оршодог суугаараа үндэр, домогоороо баян, Заяа Хамбын Диваажанай орон гэжэ элирхэйлһэн Санага нютагта бүтээгдэжэ рамнайлагдаһаар, тэбхэр жэл үнгэрбэ. Энэ ехэ дэмбэрэлтэ үйлэ хэрэгтэ зорюулагдажа, аймаг дотор, илангаяа Санагада хэдэн ехэ хэмжээ ябуулганууд эмхидхэгдэнэ. Гол үйлэнүүд сентябриин 9-10-ай үдэрнүүдэй (намарай дунда тахяа һарын шэнын 6-7-ой) Дабаа, Мигмар гарагуудта үнгэргэгдэхэ юм.
Үбһэ ногоогоо хажуураар сабшаха заншалые Тооро һууринда һэргээнэ. Жэл бүри эндэ үбһэ сабшагшадай урилдаан үнгэргэгдэнэ. Нютагай “Успех” ТОС энэ урилдаае дахинаа августын 28-да эмхидхээ.
“Хубиин түсэл” (“Индивидуальный проект”) бүхы һуралсалай гуламтануудта оройдоол хэдэн жэлэй хугасаада нэбтэрүүлэгдэнэ. Гэбэшье, сэгнэлтэнь һургуули дүүргэгшэдэй үнэмшэлгэ соо оруулагдадаг болонхой. Түнхэнэй аймагай Жэмһэгэй дунда һургуулиин багша Дарима Бимбажаповна Дармаева “Хубиин түсэлэй” үедэ буряад хэлэ болон уран зохёолоор ажалнуудые хэжэ һургана.
Сентябриин 1 – Эрдэм мэдэсын үдэр
Гэр бүлын жэлдэ зорюулжа, “Буряадай түрүү хүнүүд - 2024” гэһэн конкурс үнгэргэгдэжэ эхилээ гээд һануулнабди. Декабриин 10 болотор очеркнуудые эльгээжэ болоно.
Байгша ондо Москва хотодо Оросой Холбоото Уласай Зүблэлдэ “Тосхоной габьяа: шэнэ баатарнууд” гэһэн манай үе сагай түрүү хүнүүдтэ зорюулһан үзэсхэлэн үнгэргэгдэһэн байна. Тэндэ Захааминай аймагай “ДоброДом” гэһэн һайн дуратанай туһаламжын түбэй хүтэлбэрилэгшэ, “Буряадай түрүү хүнүүд” гэһэн шангай лауреат, Оросой Холбоото Уласай Президент Владимир Путинһаа дурасхаалта медаляар ба хүндэлэлэй тэмдэгээр шагнагдаһан Золто Жамсуев түлөөлэгдэбэ.
Агын Буряадай тойрогой олондо мэдээжэ хирург, түбэд эмнэлгын аргашан, рефлексотерапевт Мункуева Цыцыгма Цыденовна үргэн ехэ эрдэм мэдэсэтэй, мүнөө үе сагай хоморой дүй дүршэлтэй аргашан.
Холын газарта түбхинэхэ гэhэн наhанай ехэ шиидхэбэри (бэлээр үгтѳѳгүй) нажарай эхин hарын эсэс багаар абажа, Россиин ниислэл Москва ниидээб. Тиихэдээ үргэн ехэ гүрэнэймнай соёлой түб болохо Санкт-Петербург хото эгсэ хорин жэлэй удаа эрьен бусахаб гэжэ бодоогүй ябааб. Агууехэ Пётр хаанай байгуулhан Нева мүрэнэй дэргэдэ оршодог энэ хототой Буряадай гүрэнэй ехэ hургуули түгэсхэхэтэй сасуу 2004 ондо танилсаа hэмби. Тиихэдэшье, мүнѳѳшье Санкт-Петербург уринаар угтан абаал даа.
Казань хотодо ажаһуудаг буряад угсаатан хэлэеэ, ёһо заншалаа, түүхэеэ мартахагүй гэһэн шухала зорилготойгоор эблэл бии болгоо. Тиин үшөө эдэбхитэдэй зорилго гэхэдэ, Татарстан Уласта ажаһуудаг бусад арадуудые түрэл арадайнгаа ёһо заншалтай, соёлтой танилсуулна гээшэл даа.
Үе саг бүхэн өөрын баатарнуудтай. Мүнөөдэрэй Оросой ажаһуугшадай 9% хүн сэрэгэй байлдаануудай талмайнуудаар, халдабарита үбшэнтэй тэмсэлдэ, үншэн хэнзэ, ядаһан зобоһон хүнүүдтэ туһаламжын хэрэгүүдтэ бүхы хүсэ шадалаа зорюулжа хүдэлнэ гэжэ элирүүлэгдэһэн. Эдэбхитэй 10 волонтёрнуудай 8-иинь эхэнэрнүүд.
Ургамал ургуулдаг талын һайндэртэ (0+) Буряадай бүхы аймагуудһаа гурба мянга гаран хүн суглараа. Сэлэнгын аймагай Темник тосхондо хүдөө ажахын үйлэдбэриин хүгжэлтые дэмжэхэ зорилготой энэ үзэсхэлэн-фестиваль һаяхана үнгэргэгдэбэ. Энэ хэмжээ ябуулгын үедэ фермернүүд дүй дүршэлөөрөө андалдажа, бэшэ аймагуудай нүхэдэйнгөө бүтээлнүүдтэй, шэнэ оньһон түхеэрэлгэнүүдтэй танилсаха аргатай байба.
1900 ондо Америкын элитэ эрдэмтэн, этнограф ба хэлэ шэнжэлэгшэ Джерими Куртин Сибирь руу аяншалжа ерэhэн түүхэтэй. Эрдэмтэн аргагүй ехээр урдын Монголой түүхээр hонирходог hэн тула 65 наhатайдаа холын ба бэрхэшээл ехэтэй харгы зам гаталhан гэдэг. Тэрэнэй шэнжэлэлгэнүүдынь бүхы Буряад-Монголой соёл түүхэдэ сэгнэшэгүй ехэ нүлөө оруулhан габьяатай.
«Би хэнбиб, энэ дэлхэй дээрэ юундэ хүн боложо мүндэлөөбиб, ямар зорилготойгоор ажамидарнабиб?». Иимэ асуудалнууд ажабайдалай али нэгэ шатада хүн бүхэнэй ухаан бодолдо ерэдэг гээшэ.
Июлиин 27-до Улаан-Үдын “Римбүүшэ Багша” гэһэн дасан нээгдэһээр 20 жэлэйнгээ ойн баяр тэмдэглэбэ. Һайндэртэ баяр ёһололнуудай хэмжээндэ Энэдхэгэй Гьюто гэһэн тантрын ехэ хиид дасанай 15 римбүүшэ ерэжэ, ехэ уншалга бүтээлнүүдые үйлэдэнэ.
Ургамал ургуулдаг талын һайндэрэй үедэ шасарганын хоёрдохи цехэй нээлгын баяр ёһолол болохо.
Үшөө харуулха
