Бурханһаа табисууртай, багшалха заяатай

Эхэ орондоо дуратайгаар...

Амжалта түгэс ажаллажа, багшанарые һурган хүмүүжүүлжэ байгаа багшанарта «Эхэ ороной амжалта - багшын шадабариһаа» гэһэн шэглэлээр шан барюулагдадаг түүхэтэй. Буряадай багшанарай колледждо аяар 17 жэлэй туршада таһалгаряагүй хүдэлхэдөө, Борис Жаргалович яһала олон багшанарые бэлдэжэ гаргалсаа. Тэдэнь мүнөө өөһэдөө бэрхэ мэргэжэлтэд болоод, ургажа ябаа үетэниие һургажа ябанад.

Олон жэлэй туршада амжалтатай хүдэлжэ ябаһан багшанарые урмашуулба. Ород Уласай можо нютагуудай һуралсалай эмхинүүдэй 5 багшанарта иимэ үндэр шан барюулагдаа. Буряадаймнай түлөөлэгшын шалгаржа гараһандань, хэмгүй баяртай байнаб. Борис Гулгеновые, багшанарай колледжын хүдэлмэрилэгшэдэй зэргэдэ бүхы Буряадай һуралсалай һалбариие амаршалжа байнаб, - гэжэ Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов түрүүшүүлэй зэргэдэ амаршалгаяа хүргэбэ.

Үнэхөөрөө, Борис Жаргалович багшалха ажалдаа түрүү онол аргануудые хэрэглэдэг, ходол шэнэ юумэ бэдэржэ, үхибүүдээ һургаха гэжэ оролдодог. Багшанарай колледжын оюутадта биологи, географи заахаһаа гадна хэшээлһээ гадуур «Эдир шубуушан» гэжэ кружок ябуулдаг юм. Тэрэнэй хажуугаар үхибүүдые Эхэ орондоо дуратайгаар хүмүүжүүлхэ талаар горитой ехэ ажал ябуулна. Багшанарай колледжын дэргэдэ «Бүргэд» гэжэ патриотическа клуб байгуулагдаад, түрүүшын алхамуудаа шанга гэгшээр хэжэ байна. Энэ бүлгэм залуу багша Дашиев Намсарай Викторович бии болгоһон юм. Борис Жаргалович Гулгенов тус клубай багшаар хүдэлжэ, үхибүүдэй сэдьхэл зүрхэндэ сэбэр һайхан үрэһэ тарина.

Түрэл колледжынгоо захиралай, багшанарай дэмжэлтээр энэ мүрысөөндэ хабаадаха мэдүүлгэ бэшэжэ эльгээһэн байнаб. Эхэ орондоо дуратай хүмүүжүүлгэ ябуулһанай түлөө «Аша габьяагынь мэдүүлнэ-2023» гэһэн шагналда хүртөөб. Эндэ ганса минии хэһэн ажал бэшэ, харин бултанаймнай габьяа байна. Патриотическа бүлгэмүүд нэгэ адлирхуу шэглэлтэй гээшэ аабза. Харин бидэнэй «Бүргэд» гэжэ нэрэтэй клубтамнай «Универсальный бой» гэһэн тамирай шэглэлээр һорилго хэгдэнэ. Үшөө нэгэ ондоо илгаамнай гэхэдэ, оршон тойронхи байгаалидаа гамтайгаар хандаха тухай һуралсал үгэнэ гээшэбди. Иимэл ажал ябуулһанай түлөө урмашуулагдаа гээшэб. Намтай хамта үшөө 40 гаран багшанар шагнагдаа. Сэрэгэй тусхай хэмжээ ябуулгада хабаадаһан 29 багшада шан олгуулагдаа, Баярай бэшэгүүд барюулагдаа. Ород Уласай Үндэһэн хуулиин һайндэртэ дашарамдуулагдан, шагналнууд барюулагдаба ха юм даа, - гэжэ биологиин эрдэмэй дид-доктор Борис Жаргалович Гулгенов хэлэнэ.

Үндэр шагналда хүртэһэн багша Буряадайнгаа болон Алас Дурнын тойрогой дэбисхэр дээрэ үнгэргэгдэдэг олон тоото мэргэжэлэй мүрысөөнүүдтэ хабаадажа шалгарһан байха. Борис Жаргалович Гулгенов аша үрэтэйгөөр ажаллаһанай түлөө Ород Уласай мэргэжэлтэдэй Алтан жасада оруулагдаһан юм.

Олон үеын багшанар

Бүхы юумэн уг унгиһаа, балшар бага наһанһаа эхитэй гэжэ арад зоной хэлсэдэгынь дэмы бэшэ даа. Наһаараа Гааргын дунда һургуулида амжалта түгэс ажаллаһан, хүндэ ехэтэй олоной багша Жаргал Цыденжапович, Софья Хартаповна Гулгеновтэнэй бүлэдэ ууган хүбүүд Борис Сергей хоёр эхир хүбүүд түрэлэй. Ахануудай доро Чингис Сэндэмэ хоёр-дүү хүбүүн, басаган байха.

Жаргал Цыденжапович үхибүүдтэ тоо бодолго заахаһаа гадна һуралсалай талаар һургуулиин захиралай орлогшоор олон жэлэй туршада амжалтатай хүдэлөө. Тоо бодолгын хүндэ хүшэр дүримүүдые, ажабайдалай юрын жэшээ дээрэ онсолон тайлбарилжа үгэхэдэнь, үхибүүн бүхэн хадуужа абаха. Орёо хүндэ сэдэбүүдые үе мүсөөрнь һалгаажа, хүнэй ойлгожо ядахаар бэшээр заажа үгэхэ шадабаритай дээдэ гарай багша мүн. Софья Хартаповна баһал бүхы наһаараа эхин ангиин багшаар хүдэлхэдөө, хэдэн үе хүбүүд басагадые «А» үзэгэй эрдэмэй дээжэдэ һургааб даа.

Нютаг соогоо суутай Түйсэ угай үри һадаһад багша мэргэжэлтэнээр ехэ олон юм. Мүнөө зураглалаймнай герой энэл угһаа һабагшатай байха. Бэрхэ багшанарай гэр бүлэдэ үндыһэн аха дүүнэр бултадаа багша мэргэжэлтэйнүүд. Борис Сергей хоёр оройдоо 27 наһатайдаа диссертаци хамгаалжа, биологиин эрдэмэй дид-докторнууд болоһон байна. Эдэ хоёрой түрэһэн дүү хүбүүн мүн лэ эрдэмэй дид-доктор нэрэ зэргэтэй, Буряадай эрдэмэй хүреэлэндэ ажалладаг.

Түрэл һургуулиингаа багшанарай үгэһэн эрдэм мэдэсэ, дээдэ һургуулида биологиин эрдэмэй доктор, профессор Цыдып Заятуевич Доржиевай заабарида хүртэһэмни мүнөө ходол туһалжа ябадаг, - гэжэ багшанараа магтан, Борис Жаргалович хэлэнэ.

Багын нүхэд

Үндэр нэрэ зэргэдэ, шагнал хайрада хүртэһэн энэ багшатай бидэ хара багаһаа сугтаа наадажа үндыһэн, хаяа хадхажа, зэргэлжэ ажаһууһан байнабди. Багынгаа нүхэрэй Ород Уласай зиндаагай шагналда хүртэбэ гэжэ дуулахадаа баярлабаб, бахархабаб. Хурамхаанай аймагай Арзгун нютагай Кировэй нэрэмжэтэ үйлсын тэрэ үеын үхибүүд мүнөө өөһэдөө эжы абанар болонхойнууд. Борис нүхэрнай эдир багаһаа һүбэлгэн хурса ухаатай, журам һайтай, бүхы юумэеэ жэншэдгүй тааруулаад ябадаг, ябанашье. Дулаанай сагта хүл бүмбэгэ үдьхэлжэ, лапта, оноолсоо наадахабди. Сэбэр һайхан аршаан мэтэ уһатай Гаарга мүрэнэйнгээ сээл сөөрэмдэ уһанда шунгажа умбахабди. Үбэлдөө хоккей наадаха, сана шаргаар баруун хадаһаа һолжоржо жаргадаг хаһамнай...

Борис болон Сергей Гулгеновүүд хоёр эхир хүбүүд, тэдэнэй дүү Чингис - минии дүү Жамбал, зүүн таладамнай ажаһуудаг Сэбэг, Баатар Цыреновүүд, баруун захадамнай хүршэлдэг Зориг Жигжитов, Жаргал Цыренов болон бусад үелжэ наададаг нэгэ үйлсын, нэгэ үеын хүбүүд байгаабди. Мүнөө тэрэ сагаа һанаандаа эрьюулэн бусаахада, ульһа дулаахан мэдэрэлнүүд сэдьхэлэймни гүн оёорто түрэнэ даа. Бусалтагүйгөөр үнгэрэн ошоһон үүлэгүй үхибүүн наһанаймнай алтан хаһа ой ухаандамнай бата бэхеэр хадуугдан үлөөл даа... Багынгаа нүхэрые үшөө дахин амаршалаад, ажалдань амжалта, гэр бүлэдэнь амар амгаланиие хүсэхэ дуран хүрэгдэнэ.