Ая гангата талын аятай наадан

Июлиин 19-дэ Занди­най дуганай дэргэ­дэ Бурхан багшын һургаалаар лекци эмхидхэг­дээ. Һүзэгшэд «Даши Чойн­хорлин» университедэй про­ректор Раднажаб ламаһаа һонирхоһон асуудалнуудтаа харюу абаха аргатай бай­гаа.

Тиигэжэ хэмжээ ябуул­гын гол үдэр – июлиин 20- до шүлэгүүдые уран гоёор уншагшадай “Түгнын хүсэн” гэһэн харалга, барилдаагаар, һур харбалгаар, мори урил­далгаар мүрысөөнүүд болоо.

«Үхибүүд – манай ерээдүй»

Оршон үеын сагта Буряад орондо үхибүүдые түрэл һайхан хэлэндэнь һургаха хэрэгтэ гол анхарал хан­дуулагдана. Буряад хэлэеэ дэлгэрүүлхэ зорилготойгоор Буряад Уласай Соёлой яаман, Буряад Уласай арадай уран бүтээлэй түб, Үндэһэтэнэй номой сан шүлэгүүдые уран гоёор уншагшадай “Түгнын хүсэн” гэһэн харалга эмхидхэхэ гэжэ шиидээ. Долоотойһоо 14 хүрэтэр наһанай үхибүүд энэ харал­гада талаан бэлигээ гэршэл­хэ аргатай байгаа. Тэдэнэр Буряад оронойнгоо мэдээ­жэ поэдүүдэй шүлэгүүдые шэлэн абажа сээжэлдээ. Энэ харалга Зандинай соёлой шэнэ байшан соо болоо. Сугларагшадые Буряад Уласай соёлой сайд Соёлма Баяртуевна Дагаева мэндэшэлжэ, һайн һайханиие хүсөө. «Даши Чойнхорлин» университедэй проректор Раднажаб лама түрүүтэй жюриин гэшүүд үхибүүдэй талаан бэлиг сэг­нээ. Зандинай үхибүүд ню­тагайнгаа бэлигтэй ирагуу найрагша Елена Цыбикжа­повагай шүлэгүүдые уран го­ёор сээжээр уншаа. Тиихэдэ Галтайн, Суулгын хүбүүд, ба­сагад мүн лэ шадамар бэрхээр, уранаар шүлэгүүдые хөөрөө. Аяар холын Захаами­най аймагһаа хүрэжэ ерэһэн айлшад мүн лэ абьяас бэлиг­тэй байһанаа харуулбад. Ха­рин хүршэ Бэшүүрэй айма­гай Шэбэртын түлөөлэгшэд бусадһаа шалгаржа, ялас гэмээр шүлэгүүдээ унша­жа, жюриин үндэр сэгнэл­тэдэ хүртөө. Тиигэжэ тэдэ­нэр Гран-при шанда хүртөө. Зандин нютагай команда түрүүшын һуури эзэлээ. Эдэ хэд бэ гэхэдэ, омог дорюун хүбүүд: Аюр, Алдар, Гомбо, Дима, Энхэ, Ардан, Жамса­ран, Галсан; дангина бэр­хэ басагад: Аюна, Юмжана, Арьяана, Сэлмэг гэгшэд бо­лоно. “Зандинаймнай хүүгэдэй бүлгэм шүлэгүүдээ hайнаар, уран гоёор унша­жа, эрхим зургаан команда­нууд сооhоо тодорон гаража, 1-дэхи hуури эзэлээ. Дорюун, бэрхэ, бэлигтэй үхибүүдтээ hуралсалдаа, hургуулидаа эрхим амжалтануудые туй­лажа, буряад арадайнгаа бэрхэ хүнүүд болохыетнай хүсэнэбди. Ашанараа, зээнэ­рээ бэлдэhэн эжынэртээ, абанартаа үнэн зүрхэнhөө баяраа хүргэнэбди”, - гээд, эдэ үхибүүдые бэлдэһэн Үндэһэтэнэй 1-дэхи лицей-интернадай буряад хэлэнэй багша Светлана Гончиковна Будаин хэлээ. Энэ харалгада хабаадаһан үхибүүдые Цыбикжаповтанай гэр бүлэ халуун эдеэ хоолоор хүндэлжэ, хүн бүхэндэнь мүнгэн бэлэг барюулаа.

Гран-придэ хүртэһэн Шэ­бэртын үхибүүдтэ Уласай Соёлой яаманай зүгһөө 20 мянган түхэригэй сертифи­кат барюулагдаа. Нэгэдэхи һуурида гараһан Зандинай эдиршүүлдэ мүн лэ Соёлой яаманһаа 7 мянган түхэригэй сертификат бэлэг болгон үгтөө. “Амарлин” дасанай түлөөлэгшэд 2-дохи һуури эзэлээ. Захааминай аймагай айлшад 3-дахи һуурида га­раа.

Хөөрхэн жаахан үхибүүдэй буряад хэлэн дээрээ шүлэгүүдые тоб байса, уран гоёор хөөрэжэ байхые шаг­нахада, шэхэнэй шэмэг боло­жо, сэдьхэлдэ һайхан мэдэ­рэл түрүүлнэ һэн.

«Эрын гурбан наадан»

Хёрхо мэргэн һур хар­баашадай, шамбай шадалтай баатар хүбүүдэй, хурдан хүлтэй хүлэг моридой дунда болоһон мүрысөөнүүд оло­ной анхарал мүн лэ татаа. Эдэ мүрысөөнүүдтэ уласайм­най холо ойрын нютагуудһаа олон зон хабаадахаяа ерээ. Энэ үдэр аза талаантай байжа, шангай һууринуудые эзэлэгшэдтэ сэнтэй бэлэг сэлэгүүд барюулагдаа.

Хоёр үдэрэй туршада үргэлжэлһэн энэ ехэ найр наадан Түгнын түрүү хүбүүдэй нэгэн, Дотоодын хэрэгүүдэй яаманай ветеран Дондог Чимитович Дабажалсановай асари ехэ оролдолгоор үндэр хэмжээндэ үнгэргэгдөө.

Холо ойроһоо бууһан айл­шад зулгы һайхан зунай саг­та түүхэтэ Түгнын талаһаа хүсэ шадал абаһандаа урма­тайнууд байна һэн.