Ниигэм 30 dec 2020 746

​«Булагаа бү бузарлаял!»

Манай «Буряад үнэн» сониной эмхидхэһэн «Минии нютаг» гэһэн урилдаанда шалгарһан Галина Раднаевна Цыренова. Тэрэ хабаадаһан хүн зоной нютагаар аяншалха һанаатай болоһоноо Хэжэнгын багша мэдүүлнэ: «Сүлөө сагай тудабал, нүхэртэеэ хүнгэн машинадаа hуужа, Буряад оронойнгоо алишье нютагуудаар, Агын тойрогоор, Эрхүү можоор аяншалхабди».

«Үлзы hайхан нютагаа уран үгөөрөө суурхуулhан олон тоото уран бэлигтэнэй үлгы болохо хэбэд номхон Хэжэнгэ нютагайнгаа хүрьhэ 50 жэл соо гэшхэжэ ябаhандаа золтойб», - гэжэ абаһаар лэ мэдүүлбэ. Эгээл һайхан үгэнүүдээр тоонтоёо нэрлэһэн Галина Раднаевнагай шанда хүртэһэниинь гайхалгүй. Өөрынь тэмдэглэһээр, урилдаанда шалгарһан бүтээлээ оройдоол хахад часай туршада бэшээд орхижорхиһон байна бшуу. Уһан буряадаар хөөрэлдэдэг, баян хэлэтэй багша мэргэжэлтэнэй энэл абьяасынь болоно гэхэдэ, алдуу болохогүй.

- «Минии нютаг» урилдаанда нүхэр басагамни хабаадахыемни дурадхаа hэн. Би тэрэ дороо вайбер соо бэшээд, өөртэнь эльгээгээб. Яагаад оройдоол хахад часай туршада иимэ ехэ, уярхаар юумэ бэшээбши гэжэ гайхаа. Теэд энээниие зохёогоош хүн гүб даа, лаб хэлэжэ шадахагүйб. Хүн бүхэн сансар соо эрьелдэнэбди. Ямаршьеб үедөө уг гарбалтаяа уулзаха саг болоно хаш даа, зүүдэ зүндөө гү, бэшээр гэхэ юм гү. Эгээл арбан жэлэй урда тээ үбгэн санаартын ажамидаралайнь hүүлшын утаhанай таhархые бүхы бэеэрээ мэдэржэ, эдэл үгэнүүдынь хэлэжэ, өөдөө хаража хэбтээ бэлэйб. Эсэстэнь захагүй ута хүлеэлгын, уулзахал найдалай, барагдашагүй этигэл болон баярай нулимсанууд хоёр нюдэнhөөмни хажуу тээшээ элбэгээр мүрлөөд, шэхэнүүдыемни дүлии болгон хаагаад, дунгар бүреэгэй унжагы уйтан уйдхар дуулдахаяа болёогшо hэн. Орхимжотой хүбүүдэй хүн бүхэнэйнь газаагуур бадарааhан хабтагархан амhарта соохи олон зулануудай гэрэл дамжан, нютагаа морилхо саг болзорни хүсөө гэжэ ойлгогдоо бэлэй... Эгээл тиигээд энэ юумэн хадаа тайлбаритай байгаал. Үнгэрэгшэ зундаа угайнгаа hарбаалжан бэдэржэ олохо хубитай байгааб. Элинсэг үбгэдэймни нэгэн, Анаа дасанай лама, Түбэдтэ эрдэмээ гүйсэд арьбажуулаад, олоной багша болобошье, сэмүүн сагай табисуураар нютагаа бусаха аргагүй байгаа бшуу. Тиихэдээ хүн түрэлтэнэй үшөө ухамайлжа харюуень олоогүй оньhо ёhоор тэрэ сагые эрьеhэн байгаа хүн гүб, бү мэдэе, - гэжэ Галина Раднаевна бэшэһэн зохёолоо тайлбарилан хөөрэнэ.

Доржо Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай багшанарай дээдэ hургуули 1993 ондо дүүргэжэ, мүнөө болотор Мункинай нэрэмжэтэ Хэжэнгын лицейдэ буряад хэлэнэй багшаар хүдэлдэг Галина Цыреновагай халаглан хэлэһээр, үндэһэн хэлэн, ёһо заншалаа ерээдүйдэ дамжуулан һургахаяа болишообди.

- Гэртээ эхэ эсэгэнэрэй буряадаар хоорондоо хоёр үгэ холбохогүйдэнь, үхибүүн өөрөө яагаад hурахаб? Уг гарбалайнгаа абажа ябаhан эхэ хэлэ - бурьялха эхин булагаа бузарлаад байнабди. Хожомоо хари, ондоо зоной хэлэ, ажабайдалайнь гурим ёhо хуулажа абаад, бэедээ няажархёод ябахадаа, юугээрээ саашадаа өөдэлхэ болонобибди даа. Буряад-монгол нэрэмнай хэлэгүй бидэндэ таараха юм аал? Улаан залаата тойробшо малгай энгэртэ дэгэл хоёрнай халхалхаа болижо, нюсэгэндөө орохолди. Хии моримнай уруугаа орожо, бурхаднай нюргаараа эрьехэл! Сагаа барангүй аялгата буряад хэлэеэ саашанхи үендөө дамжуулха уялгатайбди, - гэжэ Галина Раднаевна һанамжалан, буряад шарайтай ажаһуугшадта һануулна.

Шангай һуури эзэлэгшэ бүхы хабаадагшадай ажалнуудтай танилсажа баярлаһанаа мэдүүлнэ.

- Бусад хабаадагшадай ажалнуудаар танилсааб. Тиин уран зохёолой түхэлөөр бэшэhэн хүдэлмэринүүд эрхимлээ юм ха гэжэ тобшолол хээб. Мүн дуу олоор хуряаха ажал олонхи зоноор hайн хэгдээ байна гэжэ ойлгооб. Харин минии ажал жюриин гэшүүдые hонирхуулжа, магад, уяруулжа болоо. Хүн бүхэндэмнай шахуу сагай хатууда хохидоhон, холодоhон түрэлхин бии ааб даа, - гэжэ Галина Цыренова хэлэнэ.

- Шэнээр ерэхэ үхэр жэлнай хуhамаг хорой алхахаhаа олзо хэшэгээр баян, ажал хэрэгээр шадалтай дорюун, абари зангаар налгай зөөлэн байхань болтогой! Булта буряад зон жэнхэни хэлэеэ жэншэдгүй мэдэжэ, үри хүүгэдээ hургажа ябахамнай болтогой! - урилдаанда илалта туйлаһан Галина Раднаевна Цыреновагай һайхан үреэл тогтоон абая.

Автор: Борис БАЛДАНОВ бэлдэбэ