Ниигэм 18 may 2021 1059

​Хүгжэтэрнай үшөө удаан гү?

Нажарай дулаахан нарата үдэрнүүд удангүй орожо ерэхэнь ойртожо байна. Эгээл энэ үедэ аяншалга-амаралгын хаһа нээгдэжэ, Байгал далайда арад зомнай субадаг гээшэ. Хэдэн жэлэй туршада аманһаа буулгангүй, Байгал далайгаа энэ зандань үлөөхэ, гамтайгаар хандая гэжэ хэлэжэл байдагбди. Үнэн дээрээ хэлэһэн үгэнүүд, хэһэн хэрэгүүднай тааралдадагүй. Байгал далайн эрьеээр болбосон түхэлэй бэеэ заһаха һайн газарнууд үгы шахуу зандаа. Хог богоо суглуулха тусхай газарнуудшье үсөөн.  Байгаали аршалха зорилготойгоор байгуулагдаһан «Байкал 2.0» гэһэн ниитэ хүдэлөөнэй хүтэлбэрилэгшэ Светлана Иванова энэ талаар иимэ һанамжатай байна:

- Байгал далайн эрье зубшаад, олон зоной хабаадалгатай аяншалга хүгжөөхэ хэрэгые би огто буруушаха байнаб. Һаяхана 4 дүрбэлжэн метрэй талмайда энэ бүхэли хог суглуулаабди. Тамхинай үлэгдэл, хууха амһарта, архиин шэл гэхэ мэтэ дүүрэн. Иимэ хойшолон усадхаха аргагүй аад лэ, амаралгын газарнуудые түхеэрхэ һанаатай зон Байгал далайдаа эсэргүүсэһэн ябадал хэжэ байна.

Үнэхөөрөөшье, далайн ямаршье эрьедэ зогсоод, һөөг бургааһан, ой соо ороод харабалтнай, хогһоо ехэ юумэн байхагүй. Хэдэн жэлэй урда тээ телевиденидэ ажалладаг байха үедөө, Үбэр-Монголой эрхэтэдэй Максимиха нютаг ерэжэ, һайн дураараа тэндэхи хог суглуулхадань, ошожо буулгаһан байнаб. Тиихэдэ түрэл монгол аха дүүнэрэйнгээ урда эшэжэ улайһанаа хэзээдэшье мартахагүйб. Хаана байһан Хитад оронһоо ерэжэ хог суглуулжа байхадань, бидэ эндэ байһан арад түмэн нангин далайгаа убайгүйгөөр бузарлаһан зандаабди. Юун үгыб тэндэнь? Хүнэй хоргооһоёо гаргажа, бэеэ заһаад хошхоногоо аршаһан хүрин зурлаатай саарһан, эхэнэрэй бузартай шуһаар будалдаһан хэрэгсэлнүүд, хатуу архиин ба хөөһэтэй шара ундын амһартанууд гээд тоолохо болоо һаа дүүрэн. Хэрбэеэ тэрэ хүнэй гаргаһан аргааһан хатажа түйр болоод, ургамалда үтэгжүүлгэ болоод дүүрэхэ һаань, бэшэдниинь үе наһаараа далайн эрьедэ хэбтэхэл.

Нүгөө талаар хараад үзэхэдэ, үглөөгүүр бодоод, хүнэй газаа гараха гэхэдэ, тусхай газар байхагүй. Байгаашье һаа, багахан һарабша баряатай. Тэрээнь соонь гэжэ орохынь аргагүй. Үнэр танарһаань хэдэн алхамай зайда мууража унахаар. Гэнтэ орожо хараа һаатнай, хүнэй үбдэгтэ хүрэмэ шабааһан гэлыжэ байхал. Хэн иимэ газарта орохоб? Хэрбэеэ манай эндэхи нютагаархин иимэ юумэндэ һурамхишье һаань, хари гүрэнэй арад түмэнэй урда ямархан байдал харагдаг бэ?

Тиимэһээ хаанаһаань эхилжэ, энэ ажалаа эмхилхэ гээшэбди? Ургажа ябаһан улаан бургааһадтаа хара багаһаань хэлэжэ харуулжа үгэжэл байхал болонолди даа. 

Автор: Булат БАДМАЕВ