Ниигэм 17 sep 2021 403

​​«Буряад үнэнэй» шогуудһаа: түгсэг абараа

Ахамад тухай дурдалгаһаа

 Буряадай мэдээжэ уран зохёолшо, олониитын элитэ ажал ябуулагша Ц.Ж.ДАМДИНЖАПОВАЙ түрэһөөр 110 жэлэй ой гүйсэбэ. “Буряад-Монголой үнэн” сониной редактораар, “Правда” сониной сурбалжалагшаар, Буряадай номой хэблэлэй директорээр, республикын соёлой сайдаар, Монгол орондо СССР-эй элшэн сайдуудай тусхай газарта зүбшэлэгшээр хүдэлһэн намтартай.

Мүнөө Цырендоржи Дамдинжаповай «Нүхэд тухай дурдалга” (1977 он) гэһэн номһоо “Аха нүхэр, ахамад хүн” найруулгын шогтой хэһэгүүдые шэлэн толилбобди.

Түгсэг абараа

…Забһартаа Хоца Намсараевнай агнадаг болобо. Шандага, хура, хүдүү, торхируу гэхэ мэтые хяа сохидог болобо. Загаһанда баһа гүрэ табижа захалба. Ан ашаатайхан, загаһан залаадаһатайхан Хоцамнай Петровско завод аяншалжа, «хан гэмэ хадааһатай, ян гэмэ яншаатай” боложо, Петровско Заводһоо сай, даалимба, тамхияа асардаг эдитэй болоо һэн. Хоца Намсараевнай «сахюур лобонтой, шомбуур соржотой» тульска буутай болобо. Агнахамнай бүри түргэдэшэбэ. Талаан болон гэхэдээ, боориин борохон гүрөөһэ нэгэтэ унагаажархиба, “Сайлалгаһаа саахануур, найрһаа наахануур” шууяан болоо һааб даа. Хоца Намсараев ангуушанай дээгүүр зиндаада хүрэхэ гэжэ оролдоһон байгаагүй. Гэбэшье бодон гахай буудахаар зэһэдэг байгаа. Хушатай, хүбхэнтэй ой тайга соогуур Хоцамнай һайсахана зайба, агнаба даа.

Гэнтэ... Һүүе, һүүе... Юумэ нэшэгэнэнэ, нэрьенэ, түрьенэ. Баабгай, буга гү? Бэшэ, бэшэ, набтаршаг. Одоол бодон гахай дайралдашаба. Сахюурта сагаан харань утаа бааюулаад, шадал соогоо “пис” гэшэбэ. Унан мухарихын орондо, бодон гахай наашаа, Хоца руумнай, «мухар богдо» шэнги, бүгдысэ харайшаба. “Шархатаһан бодон гахай гүйжэ ерээд, һоёогоороо хүү эрэжэ, хүсэтэйгөөр хадардаг юм” гэжэ дуулаһан Хоца Намсараев ойро шадар байһан шэнэһэн түгсэг дээрэ мэтэр гүйжэ гараад, сахюуртаяа һомолхоор забдахынь тэдысэ, бодон гахай үнэхөөр гүйжэ ерээд, тэрэ түгсэгыень һоёогоороо хадаран татаад, гүйжэ арилшоо һэн.

Автор: Галина БАЗАРЖАПОВА-ДАШЕЕВА бэлдэбэ