​Алексей Цыденов Буряадай шэмээшэгүүд тухай: «Тэдэнэй соёл бидэниие онсо болгоно»

Сентябриин 24-дэ Буряадай Толгойлогшо шэмээшэгүүдэй ниигэмэй-соёлой эмхинүүдэй, хуушанай үнэн алдартанай сүмын нэгэдэлнүүдэй түлөөлэгшэдтэй уулзаһан байна. Эдэ үдэрнүүдтэ Буряад Уласта «Всестарообрядческий съезд» үнгэргэгдэжэ, Ородой можо нютагуудай түлөөлэгшэд «Путь Аввакума» гэһэн шэмээшэгүүдэй III уулзалгада суглараа.

Съездын хэмжээндэ засагай газарта «Сохранение и развитие традиционной духовной и материальной культуры старообрядцев как фактор сохранения российской идентичности» гэһэн дүхэриг шэрээ эмхидхэгдээ. Шэмээшэгүүдэй соёл хүгжөөхэ талаар асуудалнууд болон холын хараата түсэбүүдээр хэлсэхэеэ Нижний Новгород, Самара, Красноярск, Эрхүү, Саянск, Москва хотонуудай эрдэмтэд ерэһэн байна.

- Манай улас дотор олон онсо шухаг, һонирхолтой, мартагдашагүй юумэн олон. Шухалань гэхэдэ, шэмээшэгүүдэй соёл Ород гүрэн дотор бүхыдөө үлөөгүй. Энэ соёл бидэниие онсо болгоно. Петр хаанай үеһөө урид үлэһэн ёһо заншалнууд, соёл, шэмэглэгдэһэн гэрнүүд, сүмэнүүд уласай шэмэглэл болонхой, - гэжэ Буряадай Толгойлогшо хэлэбэ.

 Буряад Уласта шэмээшэгүүдэй соёлдо зорюулагдаһан хэмжээ ябуулганууд ниигэмэй удха шанартай хэмжээнүүдэй бүридэлдэ оруулагданхай. Буряадай соёлой сайд Соелма Дагаева өөрынгөө элидхэл соо «Буряад Уласай шэмээшэгүүдэй заншалта соёл сахин хамгаалга» гэһэн программада анхарал хандуулаа.

2019 оной ноябрь һарада Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов Тарбагатайн аймагаар ябахадаа, иимэ программа байгуулха тухай даалгаһан байна. Тиихэдэ 2020 оной октябрь һарада Улаан-Үдэдэ үнгэргэгдэһэн «Старообрядцы Забайкалья: этноконфессиональные и этнокультурные особенности в общероссийском контексте» гэһэн эрдэмэй-практическа хуралдаанай резолюцида энэ программын шухалань тэмдэглэгдээ.

Энэ хугасаада Буряадай соёлой яаманда шэмээшэгүүдэй ажаһуудаг Бэшүүрэй, Мухар-Шэбэрэй, Тарбагатайн, Загарайн, Сэлэнгын, Хяагтын,

- Табан жэлдэ бэелүүлхэ программада 40 дурадхал ороһон байна. Бүхы дурадхалнууд хэлсэгдэжэ, нэгэдүүлэгдээ. Мүнөө «Буряадай соёл» гэһэн гүрэнэй подпрограммын түсэлдэ 50 сая түхэриг һомолхо тухай түсэл соёлой яаманда байгуулагдажа, Буряадай Толгойлогшо дэмжэһэн байна. Энэ подпрограмма 2022-2026 онуудта бэелүүлэгдэжэ, гурбан шухалай һалбаритай: Үбэр Байгалай шэмээшэгүүдэй соёлой баялиг сахин хамгаалха, арадай зохёохы ажал болон олониитэдэ удха шанартай хэмжээ ябуулгануудые дэмжэлгэ, - гэжэ соёлой сайд Соелма Дагаева хэлэбэ.

Буряад Уласта сентябриин 22-һоо 25 болотор «Всестарообрядческий съезд» үнгэрнэ. Түрүүшын уулзалга Улаан-Үдэ хотын 64-дэхи «Колокольчик» гэһэн хүүгэдэй сэсэрлигтэ «Практика внедрения учебно-методического комплекса по приобщению детей к семейской культуре» үнгэрөө. Удаадахи дискусиин «Вклад старообрядцев в мировую литературу: протопоп Аввакум, Калашников И.К., Леонов А.А. (Илья Чернев) и других писателей» гэһэн талмай Мухар-Шэбэрэй аймагай Шаралдай нютагта сентябриин 23-да үнгэрөө. «Сохранение материального культурного наследия старообрядцев Забайкалья» гэһэн талмай сентябриин 24-дэ Үбэр Байгалай арадуудай Этнографическа музейдэ нээгдээ. Сентябриин 25-да Кабанскын аймагта дурасхаалай хэрээһэнэй дэргэдэ Аввакумай Үбэр Байгал ошоһон замай эхиндэ хэмжээ ябуулга үнгэрөө.

Эдэ үдэрнүүдтэ улас дотор эмхидхэгдэһэн шэмээгүүдэй уран һайханай коллективүүдэй «Раздайся, корогод!» гэһэн фестиваль-мүрысөөн Буряад Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ Вера Долженкын дурасхаалда зорюулагдаа.