Барилга хэхэ бэрхэшээл

Гэрээ бариха гээд...

- Гэртээ залгалаа бариха һанаатай модо худалдадаг газарта ошоод, үһэеэ сайн алдаалби. Багсааһан мүнгэндөө хэрэгтэй модонойнгоо хахадыеньшье абажа диилэхэгүй байбаб. Хоёр жэлэй урдахана энэ гэрээ барихадамни, барилгын материалнуудай сэн һураггүй доогуур байгаа һэн. Харин мүнөө яаха болоно гээшэбиб гэжэ бодолгото болоноб. Газобетон, арболит гэхэ мэтэ барилгын хэрэгсэлнүүдээр гэрээ залгаха юм гү, али яаха гээшэб даа? - гэжэ сугтаа һураһан Бата нүхэрни хэлэнэ.

Тэрэ хэдэн жэлэй туршада баруун талын можо нютагуудта хүдэлжэ байһанаа нютагаа бусаад, барилгын ажал эрхилхэ һанаатай байгаа. Тиин гэһээнь модон иимэ үнэ сэнтэй болоод байба ха юм.

- Юрэдөө, ой тайгын гүн соо ажамидаржа байһан аад, энэ наһандаа байрлаха гэрээ барижа шадахаяа болиһон саг гээшэб? Минии һанахада, энэ тон буруу, хүн гээшэ өөрынгөө нютагта ямаршье һаа гэр байратай, хото хорёотой байха ёһотой. Угайдхадаа, нютагаархиднай тэрэ хохюур тайража, түлеэ бэлдэхэ аргагүй байна. Далан долоон газараар ябажа, хэды олон саарһа суглуулха хэрэгтэй гээшэб? Саашадаа ябан ошон, залуушуулдамнай өөһэдөө барилга хэхэ арга олдохоёо болихонь ха даа, - гэжэ гомдон, үнөөхи нүхэрни хэлэнэ.

Богонихон сагай хугасаада юундэ иимэ ехээр, илангаяа модоной сэн ургааб гэжэ ойлгохын тула Ойн ажахын агентствэдэ хонходоходомни, тэдэ:

- Модо худалдаха сэн бидэ гаргадаг бэшэбди, энэ асуудалаар үнэ сэн баталдаг Буряадай эмхидэ хандажа, харюу абажа түршыт даа, - гэжэ хэлэхэдэнь, тэрэ дороо тиишэнь хонходожо зугаалбаб.

- Пиломатериалнуудай сэн бидэ тогтоодог бэшэбди. Харин нёдондо жэлэй август һарада түлеэ худалдаха дээдын сэн баталагдаа бэлэй. Тэрэнэй ёһоор Улаан-Үдэдэ 2022 оной июлиин 1-һээ 1 куб түлеэ 1352 түхэригөөр худалдажа абахат. Хүдөө аймагуудта нэгэ куб түлеэнэй түлөө 1014 түхэриг гаргашалха болонот, - гэжэ Буряад Уласай үнэ сэн байгуулдаг албанай мэргэжэлтэд хэлэнэ.

Түлеэ бэлдэжэ наймалдаг зониие иимэ ехэ сэн тогтообот гэжэ зэмэлхэдэ баһал буруу. Тэдэ гэр бүлэеэ тэжээхэ гэжэ бүһэ хүрэмэ саһа махажа, хадын оройһоо модо шэрэжэ, бэлэн болгожо худалдана. Тэрэнь тиимэшье бэлэн ажал бэшэ даа, нэгэ дахин ой гаража түлеэ бэлдэһэн хүн зон ойлгохо даа. Хүндэ ажалай хажуугаар тоһо түлишэ гэжэ байна, тэрэнэй сэн мүн лэ үдэр бүхэн шахуу дээшэлнэ гэжэ булта мэдэжэ байнат. Хажуугаарнь автомашина эбдэрхэдэнь, тэрээндээ хэрэгтэй түмэр түдэгэ худалдан абахада баһал мүнгэн. Хитадууд зэмэтэй Улаан-Үдын захаар модо хюрөөдэдэг тоогүй олон пилораманууд ажалладаг. Тэдэнэр ехэнхи ушарта 3х7 хэмжээтэй нариихан модонуудые (китайская лапша) тайраад, хитадуудта тушаадаг юм. Тиигэбэшье барилгада хэрэгтэй брус, хабтагай баһал тайрагдаа юм ааб даа. Үнгэрһэн 1-1,5 жэлэй туршада юундэ иимэ ехээр сэн бодооб гэжэ пиломатериал наймаалдаг хүнтэй зугаалбабди.

- Жэшээнь, хитадуудай 10 түхэригөөр модо худалдан абажа байхадань, хэн бидэндэ ерэжэ, 5 түхэригөөр худалдахаб? Сэхэ хитадуудай бааза ошожо тушаана ха юм. Тиихэдэнь бидэ сэнгээ яаха аргагүй дээшэлүүлхэ болонобди. Балай ойлгожо ядаха юумэн үгыл даа. Хитадуудай сэн байгуулхадань, модон иимэ үнэтэй болоод ерэнэл даа. Нэгэ куб соо 18х18 хэмжээнэй 4 метр утатай 7 брус ороно, сэнгынь мүнөөдэрэй байдалаар 13000 мянган түхэриг болоод байна. Нёдондо жэлэй һүүл багаар энэл 7 брус 17000 мянган түхэриг болоод байгаа. Үшөө хайшаа нэмэгшэ ааб даа, яаһаншье орёо саг боложо байнаб даа, - гэжэ наймаашан нэрээ нюугаад хэлэнэ.

Энэмнай ехэхэн обогор бэрхэшээлэй багахан орьёлынь харагдаад байна гэжэ ойлгохо хэрэгтэй. Гансашье манай Буряадта иимэ бэрхэшээл тохёолдоо бэшэ, харин бүхы Ород Улас дотор адлирхуу байдалтайбди гэжэ хэлэхэ хэрэгтэй. Үе-үе болоод лэ, эндэтэндэ хуули бусаар модо тайража худалдадаг бүлэг зон баригдаба, барижа ябаһан хэрэгсэлнүүдыень хуряан абтагдаба, сүүдлүүлбэ гэһэн мэдээсэлнүүдые телевизорээр харуулжал байдаг. Хэдэн миллиард түхэригэй эрьесэтэй энэ һалбариин бэрхэшээлнүүдтэ гүрэнэй засагай талаһаа яаха аргагүй анхарал хандуулагдаха ёһотой.