Ниигэм 19 aug 2022 1143

Абадаал адлиб!

Агада болоһон “Алтаргана” нааданай хэмжээн соо дээдэ үеын уран зохёолшо Арсалан Жамбалоной бага басаган Баярматай уулзажа, харилсаха арга боломжо тудаа. Сэхээтэдэй, абьяас бэлигтэнэй үри хүүгэд тухай бэшэхэ гэһэн һанамжа зосоом үнинэй болбосоржо ядаһаар юм. Тусхай гаршаг доро  ниитэлүүлжэ эхилхэ түхай түсэбшье бии. Юумэн хуу зогсошоно бэшэ, эхэ эсэгын үргэлжэлэл – үхибүүд ябана гээшэ.

Хоморой мэргэжэлтэй

Баярма Арсалановна 1984 ондо Агын 1-дэхи һургуули түгэсхэһэн байна. Удаань Москвада М. Пироговой нэрэмжэтэ Ленинэй Орденто 2-дохи эмнэлгын дээдэ һургуулида орожо һураа. Тэндээ үлөөд, аспирантура дүүргэжэ, биологиин эрдэмэй кандидай нэрэ зэргэ хамгаалаа. Эмшэн-биофизик – тон хоморой мэргэжэл юм, илангаяа буряадуудай дунда энэ мэргэжэл шудалагшад үгы шахуу гэхэдэ болоно.

«Хүлгөөтэй 1990-ээд онуудта дээдэ һургуулияа дүүргээбди. Олонхимнай Канада, Германи болон бусад гүрэнүүдээр тараа һэн. Харида биофизигүүдые дуратайгаар хүлеэн абадаг, шалгалта тушаалгадаггүй. Гурбан лэ хүн нютагтаа үлөөбди, харин бил гансаараа дээдэ һургуулидаа үлэжэ, эрдэмэй харгыгаар дабшааб», - гээд, Баярма Жамбалова онсолон хэлэнэ. Эмшэн-биофизик янза бүриин үбшэнгүүдые шэнжэлнэ, хажуугаарнь оюутадта заана.     

Эсэгын нэрэ мүнхэ

Баярма Арсалановна Москвада олон жэлдэ ажамидарбашье, түрэһэн нютагтаяа холбоогоо таһалаагүй – жэл бүри зунай зулгы хаһада амархаяа Агаяа бусадаг һайхан заншалтай юм. Тиихэдээ заатагүй “Толон” болон “Агинская правда” сонинуудай редакци хүрэдэг. Редакцинуудай байшангай ханада эсэгынь хүрэг үлгөөтэй бшуу. Арсалан Жамбалоной 90 жэлэй ойдо энэ хүшөө тодхогдоо һэн. Баярма басаганайнь оролдолгоор библиографическа заабаринууд хэблэгдээ. 2024 ондо 100 жэлэйнь ойн баярта мүн лэ хэмжээ ябуулгануудые олоной аша туһаар эмхидхэхэеэ түсэблэнэ. Тиихэдээ номуудыеньшье шэнээр хэблүүлхэ юм. Он жэлнүүдэй ошохо бүри нэрэнь мартагдахаяа һанана. Тиигэхэгүйнь тулада оролдоноб гээд, бага басаганиинь тэмдэглэнэ.

Эсэгэдээ юугээрээ адлибта?

“Абадаал адли нэтэрүүб, эхилһэнээ заатагүй дүүргэхэ гэжэ оролдодогби. Үшөө тиихэдэ хаанашье дадаха шадабари бии”, - гээд, Баярма Арсалановна шууд харюусана. Үшөө тиихэдэ бэшэхэшье бэлигтэй гэжэ ойлгобобди. Эрдэм шэнжэлгын хүдэлмэринүүдһээ гадна, сонинуудта янза бүриин материалнуудые үргэлжэ бэшэжэ байдаг. Хоёрдохи мэргэжэлээрээ психолог хадаа хүнэй сэдьхэл эмшэлхэ талаар зүбшэлнүүдые ниитэлүүлдэгшье.

Оросой Холбоото Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, Буряад Уласай арадай поэт, Шэтэ можын хүндэтэ эрхэтэн, Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай ветеран Арсалан Жамбалон 90 наһандаа 2011 ондо алтан дэлхэйһээ халин ябаһан юм. 80 наһанһаа эхилээд, арбан жэлэй туршада аяар арбан ном хэблүүлһэн байна. Энэ хэрэгыень олон зон дэмжэдэг байһан.

Түгэсхэлдөө

Баярма Жамбалова мүнөө дээрээ Базар Ринчиногой “Баатарай зам” гэжэ шэнжэлгын ажал ябуулжа байна. Москвагай типографида хэблүүлхэдэ, буряад үзэг мэдэхэгүй хадань, ехэ орёо болоно гээд тэмдэглэнэ. Тиимэһээ Улаан-Үдэдэ толилуулха хүсэлтэй. Тэрэшэлэн абынгаа хүдэлмэринүүдые суглуулжа эхилхэ юм. Эсэгынгээ ажал үргэлжэлүүлжэ ябаһан эрхим буряад эхэнэртэй тобшохоноор танилсуулбал  иимэ байна.

Автор: Сарюуна ЭРДЫНЕЕВА

Фото: Сарюуна Эрдынеевагай гэрэл зураг