Ниигэм 23 dec 2022 1025

Шалгалтын дабаанда «шабардангүй» гараха

Эдэ үдэрнүүдтэ оюутад үбэлэйнгөө хаһын шалгалтануудые тушаажа эхилхэнь. Дээдэ гү, али дунда һуралсалай гуламтануудта һураһан ондо ондоо үеын һурагшад шалгалта тушааһанаа хөөрэжэ үгөөд, зүбшэлнүүдые залуу халаанда дурадхаһан байна.

Максим Максимович Молонов, барилдаагаар уласхоорондын классай спортын мастер, Ород гүрэнэй габьяата һоригшо:

- Буряадай багшанарай дээдэ һургуулиин физико-математическа факультедтэ һурааб. Тиимэһээ бултантай адли шалгалтануудаа тушаадаг һэм. Барилдаашан гээд, хэншье миин сэгнэлтэ табидаггүй бэлэй.

Түрүүшын курс дүүргэхэдэмни, намайе сэрэгэй албанда татажирхаһан юм. Хоёр жэл соо ябажа ерээд, 2-дохи курсда октябрь һараһаа һуралсалаа үргэлжэлүүлээб. Энэ багахан хаһа соо олон юумэн мартагдаад байгаа. Тиимэһээ зарим шалгалтануудаа 2-3 дахин тушаагша һэм. Бүхы юумэеэ һанажа, сээжэлдэжэ зобооб. Шэнээр юумэнүүдтэ һурааб гэхэдэ, алдуу болохогүй.

Мүнөө хүнгэн бэшэ сагта эрдэм һуралсалгүй хаанашье ошохогүйш, амжалта туйлахагүйш. Шэлэһэн мэргэжэлээрээ һайнаар һуража, бүхы юумэ ойлгожо абаха хэрэгтэй. Һайнаар номоо үзөөгүй һаа, муу, хэндэшье хэрэггүй мэргэжэлтэн болохош. Һуралсалаа наһанай хэрэг болгон, ямаршье наһандаа эрдэм мэдэсэеэ үргэдхэжэ ябагты.

 

Тумэн Базардараевич Цыремпилов, Хориин аймагай Хандагай һууринай һургуулиин буряад хэлэнэй багша:

- Зүүн Сибириин гүрэнэй технологическа дээдэ һургуулида оюутан ябааб. Бүхы шалгалтануудаа яһала һайнаар тушаадаг һэм. Ганса черчениин хэшээлнүүдтэ бэрхэшээлтэй дайралдагша бэлэйб.

“Теория механизма машин” (ТММ) гэһэн шэглэлээр шалгалтануудые тушааһанаа бүхы наһаараа һанажа ябадагби. Энэ ТММ-ые “ты моя могила” гэжэ оюутад шоглон нэрлэгшэ һэн. Мүн багшамнай гайтай шанга байгаа. Хуу бултадаа тэрээнһээ айгша һэмди. Шалгалтын үедэ шпаргалка харажархёо һаа, намнажа гаргажархиха. Ороод билет татахадамни, мэдэхэгүй уравнени тушаалдаа. Бэлдэлгэдэ үгтэһэн сагта һургуулиингаа эрдэм мэдэсэ хэрэглэн, зүб харюуень оложорхёоб. Теэд бүхы дүримөөр тэрээниие хээгүйб. “Яагаад хээбши?” - гэжэ багшын асуухада, өөрынхеэрээ хэһэнээ харуулааб. Ганса зүб харюугай түлөө “3” гэһэн сэгнэлтэ абааб. Суг һурадаг нүхэдни ехэ гайхаа бэлэй.

Бүхы лекцинүүдтээ ябаад, багшынгаа хэлэһэн юумэ сагтань бэлдээд ябабал, шалгалтаяа һайнаар тушаахат, өөһэдөөшье дээдэ гарай мэргэжэлтэд боложо шадахат гээд, залуу халаанда хэлэхэ байнаб.

 

Оксана Анатольевна Ключерева, «БМК» гэһэн хизаарлагдамал үүргэтэй эмхиин генеральна захирал:

- Буряадай гүрэнэй хүдөө ажахын академидэ дээдэ һургуулиин хоёр диплом абаһан байнаб. Оюутан ябаһан хаһа эгээл гоёл даа. Бүхы оюутадтал адли эгээл аймшагтай шалгалтанууд түрүүшын курсда һурахадамни дайралдаа.

Дээдын тоо бодолгоор муу байгааб гэхэдэ, алдуу болохогүй. Хүнэй наһанай ажабайдалда тиимэ хэрэггүйшье һаа, экономическа факультедтэ энэмнай гол һуралсалай зүйл болоно бшуу. Һайнаар мэдээгүй һаа, саашанхи  һуралсалда муугаар нүлөөлдэг гэжэ ойлгохо хэрэгтэй. Тиимэһээ ехээр һанаагаа зобохош, унтангүй сээжэлдэгшэ бэлэйб, шпаргалка һайса бэшээ һэм.

Хэшээлнүүдтээ ябаад, лекцинүүдые бултыень бэшээд ябаха хэрэгтэй. Һуралсалдаа анхаралтайгаар хандагты.

 

Алла Дамбаевна Намсараева, Буддын заншалта Сангхын Ивалгын дасанай пресс-секретарь:  

- Ленинград хотын университедтэ сурбалжалагша болохо зорилготой һураһан байнаб. Түрүүшынгээ үбэлэй сесси һургуулида адли бэлэнээр тушаахаб гэжэ һанааб. Тиигэжэ шалгалтын урда үдэшэ, һүниндөө бэлдээд ошоо һэм. Унтажа садаагүй, толгой соогоо хуу юумэеэ худхаһан хүнүүд ябаабди даа. 2-3 шалгалтаяа иигэжэ гараа бэлэйб. Энэ ушарһаа боложо, залуу халаанда иигэжэ хэлэхэ байнаб. Жэлэй хугасаада һайнаар һураад, шалгалтын урда заал һаа һайнаар унтаад ошохо хэрэгтэй.

Сурбалжалагша болохын түлөө һуралсал өөрын онсо маягтай. Тэндэ тон ехэ мэдэсэ хэрэгтэй болоно. Хэлэнүүдые, уран зохёолнуудые үргэнөөр шудалхаш даа. Ород болон хари гүрэнүүдэй мэдээжэ уран зохёолшодой бүтээлнүүдые заал һаа мэдэхэ ёһотойш. Тэдэниие нэгэ һүнеэр сээжэлдэхэгүйш. Һуралсалай жэлэй эхиндэ ямар ном уншахабши гээд, багшашни бүридхөөд, даабари үгэхэ. Бүхы зохёолнуудые уншахаб, ерээдүйдэ өөртэмнил хэрэгтэй болохо гэжэ ойлгоо һэм.

Санкт-Петербургын дээдэ һургуулида бэрхэ, үндэр нэрэ солотой багшанар хүдэлдэг юм. Тэдэнэй лекцидэ ябаагүй һаа, шамайе зобоохо. Ном сооһоо юумэ буулган бэшээд ерэхэдэшни, тоохогүй. Хэшээлнүүдтэ юун гэжэ хэлээб, тэрээнииень лэ шалгалтадаа дамжуулха ёһотой байгша һэмди.

Автор: Борис БАЛДАНОВ

Фото: Борис Балдановай гэрэл зурагууд