Табан жэлэй уулзалга

Лама санаартанай суглаан 5 жэлэй нэгэ удаа эмхидхэгдэжэ, Буддын шажантанай заншалта Сангхын Бандида хамба ламые hунгадаг юм. Сугундын түрүүшын үдэртэ Буряадай дасангуудай шэрээ­тэнүүдэй ехэ суглаан зарлагдаа, харин үглөөдэрынь дасангуудай түлөөлэгшэдэй болон шэрээтэнүүдэй абаhан шиидхэбэридэ зүбшөөл үгтэһэн байна.

Хамбын шэрээдэ һуухадаа...

Дамба Аюшеев 28 жэлэй хугасаада хамба ламын ту­шаал эзэлнэ. 1995 оной апрелиин 28-да Россиин Буд­дын шажантанай түб хүтэлбэри өөрынгөө түрүүлэг­шээр Хяагтын аймагай Мүрөөшэ нютагай «Балдан Брэйбун» дасанай шэрээтэ Дамба Аюшеевые (33-тай байгаа) hунгаhан юм. Тиихэ үедэ Буддын шажантанай нэгэдэл орёо хүндэ сагуудые гаталжа байгаа. Зүб- лэлтэ гүрэнэй һалан һандаржа, бүхы юумэнэй уруугаа хараһан саг һэмнай даа. Шэнэдхэн хуби­лалтын үедэ хамба ламын шэрээдэ һууһан Дам­ба Аюшеев Буддын шажантанай түбэй ажалда шэнэ ульһа оруулан, үсэд нэтэрүүгээр хүдэлжэ эхилээ. Хашалган хамалганай үеэр шажан мүр­гэлтэй, санаартантай тэмсэлгын муухай ажал эхилһэниинь мэдээжэ. 1930-аад оноор һандаргааг- даһан Буряадай бүхы дасангууд 25 жэлэй туршада һэргээгдээ, шэнээр бодхоогдоо. Тиихэһээ гадна ур­дандаа дасан үгы нютагуудта, Шэтэ, Якутск, Красно­ярск болон Новосибирск хотонуудта дасангууд ба- ригдаа. Буряадай бүхы хамба ламанарай тоонто ню­тагуудта субарганууд олоной оролдолгоор бүтээгдээ. Буддын шажанай 2 ехэ һургуули байгуулагдаад, Бур­хан багшын һургаал дэлгэрүүлнэ. Эрын гурбан наа- дан болон заншалта мал ажахы һэргээхэ хэрэгтэ хам­ба лама Дамба Аюшеев өөрынгөө ехэ хубита оруулаа гэхэдэ, арад зон арсахагүй байха. Эрхилжэ байһан ажал тухайгаа хамба лама сугундыда сугларhан зон­до хөөрэжэ үгэбэ.

- Арад зонойнгоо түлөө оролдожо хүдэлнэб­ди даа. Илангаяа хүдөө һууринда ажаһуугаа нюта- гаархидайнгаа байдал һайжаруулха ажал ябуул­набди. «Танай хэхэ хүдэлмэри би ябуулжа байнаб», - гэжэ Хүдөө ажахын яаманай мэргэжэлтэдтэ хэ­лэдэг хүм. Арад түмэндөө яажа туһа хүргэхэбиб гэжэ үдэр һүнигүй бодожо ябанаб. Хүдөө нютагайн- гаа түлөө оролдожо ябаһан зониие уряад, тусхай ху­рал хэжэ болоно, - гэжэ хамба лама Дамба Аюшеев хэлэнэ.

Дахин һунгаба

Буддын шажанай заншалта Сангхын дасангуудай шэрээтэнэр болон түлөөлэгшэд Дамба Аюшеевые үшөө 5 жэлээр хамба ламын тушаалда һунгабад. Та­бан жэлэй нэгэ удаа үнгэржэ байдаг сугундыда хүр­шэ можо нютагуудай дасангуудай түлөөлэгшэд буу­жа ерэһэн байна.

- Анха түрүүшынхиеэ иимэ ехэ сугундыда хабаа­дажа байнаб. Үзөөн нютагай жиндагуудые түлөөлжэ, дасангуудайнгаа ламанартай иишээ хүрэжэ ерээд байнаб. Ехэ һонирхолтой, удха шанартай хөөрэлдөөн болоно. Хамба ламамнай амаргүй ехэ ажал ябуулна даа. Түрэл хэлэеэ үргэхэ, саашань хүгжөөхэ хүдэлмэ­ри хэгдэнэ. Мүнөө бидэнэй хүүгэд ородоор хөөрэ­лдэжэ, аманда ороно. Бидэ багадаа ород хэлэ һайн мэдэдэггүй, булта буряадаараа зугаалаад ябааб- ди. Хамба ламын гансал энэ шэглэлээр хэжэ байһан ажалынь ямар удхатай гээшэб? – гэжэ Зүдхэли нютаг- һаа уг гарбалтай Даша Цынгуев һанамжаараа ху- баалдана.

Ород Уласай олон можо нютагуудай ажаһуугшад Буддын шажан баримталдаг юм. Алтай, Хакас Уласуу­дай лама санаартан Ивалгын дасанай дэргэдэ Буд­дын шажанай «Даша Чойнхорлин» дээдэ һургуули­да, мүн Агын «Дэчен Лхундублинг» буддын шажанай академидэ бурханай ном үзэхэдөө, буряад хэлэндэ һураһан байха юм.

- Дамба Аюшеевые хамба ламын тушаалда саа­шадаа хүдэлжэ байхыень бидэ дэмжэнэбди. Амар­гүй ажал ябуулна гэжэ бидэ булта хаража байнабди, - гэжэ Алтай Уласай Буддын шажанай түбэй хүтэлбэ­рилэгшэ Арам Кыпчаков сэбэр буряадаар хэлэнэ.

Хамба лама түрүүтэй Буддын шажанай заншалта Сангхын бүхы лама санаартанай хэжэ байһан ажал хү- дэлмэри урагшатай ябаг. Урдаа табиһан бүхы түсэ­бүүдынь бэелүүлэгдэхэнь болтогой!