Ниигэм 3 may 2023 747

«Сэхэеэ хэлэжэ һурагты»

Нарата һайхан Буряад орондомнай хабарай хангал һайхан үе түлэг дундаа. Үдэр ута боложо, хүн зон һуралсалай, ажалай удаа дуратай али нэгэ юумэ хэхэ аргатай болонхой. Тиихэдэ оршон тойронхи Эхэ байгаалиин һалбаржа, сэсэглэжэ байһан энэ үедэ эхэнэрнүүд, басагад мүн лэ бэеэ өөдэнь татахые оролдоно.

© фото: battorka

Тиин хүн гээшэ ганса байһан энэ бэеэ гоёогоод ябаха бэшэ, харин досоохи сэдьхэлэйнгээ байдалые һалбаруулха, оюун ухаагаа баяжуулха ёһотой. Өөрыгөө алишье талаар хүгжөөхэ арга мүнөөнэй сагта элбэг дэлбэг болонхой. Ниислэл Улаан-Үдэ хотодомнай һуралсалай элдэб тренинг, семинарнууд үргэлжэ үнгэргэгдэдэг. Тиихэдэ сэдьхэлээ зобооһон асуудалтайгаар психолог- мэргэжэлтэдтэ хандахада болодог. Ажалай удаа би гэр бүлын психолог Маргарита Дамбаеватай уулзааб. “Ошор зам” сэдхүүл, “Хатан” гэһэн галерей, “Тэнгэриин бэшэг” гэһэн түсэлнүүдые зохёогшо Маргарита Жаргаловна Буряад оронойнгоо һайхан дангина басагадта иимэ зүбшэл заабари үгэбэ: “Буряад басагадтаа иигэжэ хэлэхэ байнаб. Нэн түрүүн өөрынгөө хэхэеэ һанаһан юумэ нүхэдтөө сэхэ хэлэжэ һурагты. Жэшээнь, нэгэ газарта хүдэлхэеэ һанаагүй аад лэ, ажалайнгаа газар тээшэ нэгэ тама руу ошожо байһан шэнги ябаһанай хэрэггүй. Эхэнэр хүн гэр соохи нарин байдал (атмосфера) тогтоодог. Шал эсэнхэй байгаад, юумэ хэхэб гэжэ буляалдажа байһанай хэрэггүй. Массаж юумэндэ ябаха хэрэгтэй. Магазинуудаар гоё хубсаһа хунар хаража, бэеэ хужарлуулжа ябаха хэрэгтэй. Абаашгүй һаа, абаха саг ерэхэ гэжэ баһа нэгэ тэсэбэритэй байжа һурагты.

Эрэ хүндөө дурагүй һаа - дурагүйб, муу байна, намда үбшэнтэй байна, би ойлгоногүйб, намда хамһалсыш даа, би айнаб. Эсээ һаа, эсээб, залхуураа һаа, залхуурааб. Хүн ганса иимэ тобойсо ялаганашанхай, бурхан болошоогүй ха юмбибди. Ажабайдалда элдэбын юумэн дайралдана ха юм даа. Гол түлэб сэхэеэ хэлэжэ һурагты. Эрэ хүн түрүүшээр ойлгоошьегүй һаа, һүүлдэ ойлгохо. Хоёр-гурба хоноод ойлгохо. Тэрээниие хэлэжэрхёод, тэсээд, ондоо өөрынгөө юумэ хэжэ байха хэрэгтэй. Тиихэдэтнай тэрэ эрэ хүнтнай болбосоруулха. Манай хүбүүд булта ухаатай. Гол түлэб өөрынгөө сэдьхэлые хүгжөөхэ гэжэ шармайгты. Ном уншагты, мүнөөнэй сагта элдэб һайхан номууд гарадаг болонхой. Психологуудта хандахада, ехэ һайн гэжэ би һананаб. Элдэбын һуралсал, тренинг, семинарнуудта ябахада, баһал һайн”.

Автор: Дарья ЦЫДЫПОВА

Фото: battorka