Зурхай 16 sep 2024 784

Буряад-монгол зурхай сентябриин 16-һаа 22 болотор

© фото: Анна Огородник

Cентябриин 16, гарагай 2, буряад-монгол литээр 13.

Риха (уһанда ороходо һайн үдэр).

Гэр байрануудые бариха, газар элдүүрилхэ хэрэгүүдтэ һайн. Адуу мал, хажуу тээшэнь үгэхэгүй, худалдахагүй.

Амгалан тайбанай, баялигай: малгайн, гуталай, хубсаһанай хэшэг даллага абахада; гахай, хонин, туу­лай жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн үдэр.

“Хүбүүнэй” үүдэн нээгдэнэ: хүүгэдэй хэрэгүүдые бүтээхэгүй, түрэһэн үдэрыень тэмдэглэхэгүй, гэрһээ холо ябуулхагүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ тээшэ бараг.

Нохой жэлтэндэ һанаһанаа бүтээхэдэ урагшатай, хо­нин жэлтэнэй буянай гараг.

Үһэеэ абхуулхада – жаргалда.

Cентябриин 17, гарагай 3, буряад-монгол литээр 14.

Риха (уһанда ороходо һайн үдэр).

Адуу мал худалдахада, хотодо хэрэг бүтээхэдэ һайн. Үрэһэ тарихада муу.

Амгалан тайбанай, баялигай хэшэг даллага абахада; хулгана, луу, бишэн жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиид­хэхэдэ һайн үдэр.

“Сэрэгэй” үүдэн нээгдэнэ: сэрэг хүдэлгэхэгүй, заргалдахагүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ тээшээ бараг.

Морин, могой жэлтэнэй урагшатай үдэр; хулгана, га­хай жэлтэнэй буян үйлэдэхэ гараг. Тахяа, бишэн жэл­тэндэ муу үдэр, һэргэг ябаха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – баялигта.

Cентябриин 18, гарагай 4, буряад-монгол литээр 15.

Риха (уһанда ороходо һайн үдэр).

Абида бурханай дүйсэн үдэр.

Гэр байра барихада, үрэһэ тарихада, арьбажуулгын хэрэгүүдые бүтээхэдэ һайн. Нүүхэгүй, хүүр залахагүй, бэри буулгахагүй.

Амгалан тайбанай, мориной хэшэг даллага абахада; бар, морин, нохой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиид­хэхэдэ һайн.

“Түрэлнүүдэй” үүдэн нээгдэнэ: түрэл гаралнуудтаяа найрлахагүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, урда зүг руу муу. Бэшэ тээшээ зүглэхэдэ гэмгүй.

Хулгана, гахай жэлтэнэй һайн гараг; үхэр, луу, нохой жэлтэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Морин, могой жэлтэн һэргэг байхые оролдог.

Үһэеэ абхуулхада – үлзытэй, гэбэшье, һүнэһэн тол­гойдо оршоно гэжэ бү мартая.

Cентябриин 19, гарагай 5, буряад-монгол литээр 16.

Риха (уһанда ороходо һайн үдэр).

Худалдаа болон аралжаа наймаа ябуулхада, газар малтахада һайн. Амгалан жаргалантай Дашанима (Үлзытэ) үдэр - абишиг (Ваан) хайрлахада, һайтар бай­гуулхада (рамнай үргэхэдэ), бурханай тахилга хэхэдэ һайн.

Бальжинима (Согто) үдэр амиды ба нүгшэһэнэй ямар­шье үйлэдэ һайн. Синпүн гэхэ мэтэ газарай бусад эзэдэй байбашье, али үгышье һаа, согто хутаг, буян болохо.

Амгалан тайбанай, хүүгэдэй хэшэг даллага абахада; тахяа, үхэр, могой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиид­хэхэдэ һайн.

Энэ үдэр харгыда гарахада муу, илангаяа баруун зүг руу.

Бар, туулай жэлтэнэй урагшатай үдэр, харин тахяа, бишэн жэлтэнэй буян үйлэдэхэдэ һайн. Үхэр, луу, хо­нин, нохой жэлтэн һэргэг ябахые оролдохо.

Үһэеэ абхуулхада – үбшэндэ.

Cентябриин 20, гарагай 6, буряад-монгол литээр 18 (17 таһарба).

Риха (уһанда ороходо һайн үдэр).

Айраг тараг бүрихэдэ һайн. Хүүр залахагүй.

Амгалан тайбанай, хониной хэшэг даллага абахада һайн.

“Үхээриин” үүдэн нээгдэнэ: наһа барагшын хэрэг бүтээхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада муу, илангаяа зүүн зүг руу.

Хонин, тахяа, бишэн жэлтэнэй урагшатай һайн үдэр; морин, бишэн жэлтэнэй буянай үдэр. Бар, туулай жэл­тэнэй чисаа гараг – һэргэг ябаха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – гарзада.

Cентябриин 21, гарагай 7, буряад-монгол литээр 19.

19-дэ арьбажуулгын хэрэгүүдтэ һайн. Бэри буул- гахагүй, хүүр залахагүй, адуу мал худалдахагүй.

Тэрсүүд ябаһан үдэр санваар хүртэхэ, ном шагнаха ба бурханай тахилга хэхэ, даллага абаха, харгыда гара­ха, нүүхэ ба бэриин үйлэ, наһа барагшые хүдөө гаргаха гэхэ мэтые тэбшэхэ.

Амгалан тайбанай, таряа талханай хэшэг даллага абахада һайн. Бар, морин, нохой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

“Үхэлэй” үүдэн нээгдэнэ: наһа барагшын хэрэгүүдые үйлэдэхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ тээшэ һайн.

Үхэр жэлтэнэй урагшатай гараг; бар, туулай жэл­тэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Хулгана, гахай жэлтэндэ урагшагүй үдэр, һэргэг байха.

Үһэеэ абхуулхада – Бурхан багшын һургаал дэл­гэрхэ.

Cентябриин 22, гарагай 1, буряад-монгол литээр 20.

20-до арьбажуулгын бүхы хэрэгүүд урагшатай һайн.

Энэ үдэр амгалан тайбанай, эдеэ унданай, баялигай, адуу малай хэшэг даллага абахада һайн.

“Ниитын” үүдэн нээгдэнэ: суглаа зарлахагүй, шухала уулзалга эмхидхэхэгүй.

Энэ үдэр «мориной үхэхэ, эмээлэй хухарха” ушарһаа харгыда гарахада муу, илангаяа зүүн зүг руу муу.

Луу жэлтэнэй урагшатай һайн гараг.

Үһэеэ абхуулхада – үлдэлгэ, ангалгада.

Зурхай Жаргал лама ДУГДАНОВ бэлдэбэ

Фото: Анна Огородник