Соёл уралиг 17 sep 2020 431

Уран зохёолой долгин

Социальна холбоон соо уран зохёолтоёо танилсуулха боломжо хэрэглэдэг ори ганса хүн – Солбон Аюшеев. Үдэр бүри шахуу удха түгэлдэр уран мүрнүүдээ дэлгээжэ, уншагша олонойнгоо сэдьхэл ханаана. Зарим тэдыень та олондоо дурадхаһуу

Амар сайн, хүндэтэ нютагаархид!

Социальна холбоон соо уран зохёолтоёо танилсуулха боломжо хэрэглэдэг ори ганса хүн – Солбон Аюшеев. Үдэр бүри шахуу удха түгэлдэр уран мүрнүүдээ дэлгээжэ, уншагша олонойнгоо сэдьхэл ханаана. Зарим тэдыень та олондоо дурадхаһуу.

Хэлэ

Хүбүүн, буряадаараа

Хэлэнэ гүш, али

Хари

Хэлэн дээрэ

Хулинсагтайгаа

Хөөрэлдэнэ гүш?

Хэлэ,

Хараад нам руу

Хэн гээшэбши?

Буряад гү, али

 Буряад хэлэеэ мартаһан

Монгол зүһэтэй

Манкурт гүш?

Саашаа бү боло.

Сэхэ руунь хэлэ,

Сэдьхэлдэш хүндэ һаань,

Хүсэеэ оложо,

Хулинсагайнгаа

Хэлэн дээрэ

Хүүгэдтэйгөө

Хөөрэлдэ.

Үдэр бүхэн.

Үгэ үгөөр.

Үгэ - түрэл хэлэеэ...

Үнэр баян

Буряад һайхан хэлэеэ!

Жара дээрэ…

Гэшхэлэ гэшхэлhээр,

Гарашабаб жара дээр…

Гүрэлөө наhан эшхэрhээр –

Гүйжэл байна, түлхиhөөр…

Үетэн сасуу нүхэдни

- Үлзытэйш, - гэнэ, юундэшьеб.

Үелжэ hууhан гансамни

Үбгэрөөш гэнэгүй, дорюуншаг…

Хэды тиигэбэш, нюухагүйш,

Хэнзэ мүнгэн hамбайгаа.

Хүрөө гэжэ hуухагүйш,

Хүүгэдшни тууха шамайгаа…

Аша, зээнэр нюргандаш

Аhалдажа hаланагүй.

Анхаржа хойшоо харахадаш –

Ара таладаш мүрнүүд үгы…

Жэлнүүдшни сэдьхэлыешь

Журамдуулан тэгшэлээ.

Жаран орьёл хүтэлнүүды

Жэгдэ дабан гэшхэлээш…

Эгсэ рабжуун дээрэhээ

Эрьелдэжэ харанаш –

Эжы абынгаа холоhоо

Энхэржэ байхыень танинаш…

Зэрэлгээтэн үнгэрнэ

Балшар наhанай үдэрнүүд.

Залитайгаар гэшхэлнэ

Бардам залуу нүхэдүүд…

Эгэшэ дүүнэр урматай

Эрын соло дуулана.

Үринэр таабайдаа дуратай

Үндылдэжэ hануулна…

Хэзээш найдам гансамни –

Наhанаймни тулгуури.

Хэдыш ууртай байхадамни,

Сэдьхэлэймни тэнсүүри.

Жарадахи дабаан дээрэм

Жүдхэлдэн ябажа гарабабди.

Жама ёhоор – рабжуун дээрэhээ

Жаргалай орон харабабди…

Хүдөөгэй хоёр

Хүдөө hууринда, хуушаршаhан гэртэ

 Хөөрхы хоёр түрэлхидөө орхёод,

Хэжэ шадаха хэрэг ажалаа олоод,

Хото руу хүбүүдынь ябаашоо булта –

Хорёогоор дүүрэн малтайнь орхёод…

Хорёогоор дүүрэн малтайнь орхёод,

Хүбүүдынь хэлэбэ доро дохёод,

“Ерэжэ байхабди - бү hанаагаа зобогты,

Бэендээ таанар нарин ябагты…

Хүшэр hаань, хэлэгты, хонходоод…”

Хүшэр hаань, хэлэгты хонходоод

Гэhэндэнь, түрэлхид түбэгшөөд,

Газаа досоохи гэрэй ажалаа

Хэжэл байна үдэр бүхэн хоюулаа -

Эсэхэ тээшээ харгы тээшэ харашоод…

Эсэхэ тээшээ харгы тээшэ харашоод,

Эхэ эсэгэ нэгэтэ бэшэ зогсоо hэн.

Хөөрхэн заахан ашанараа hанашоод,

Хүбүүдтээ абаад ерэхынь дурдаа hэн.

«Сүлөө үгы…», - гэhэн харюу дуулдаа hэн.

«Сүлөө үгы…» - гэhэн харюу дуулдажа,

 Хөөрхы хоёр нулимсаяа аршаа hэн.

Хорёо дүүрэн малай ажалаа дүүргэжэ,

Халуун сайгаа галдаа сүршэн үргэжэ,

Хүүгэдэйнгээ ерэхы хүлеэн үлөө hэн.

Хүүгэдэйнгээ ерэхы хүлеэн үлөө hэн.

Хойто ханын гунгарбаа соо носоhон

Һүлдэ зулын гэнтэ анин унтархада,

Һанаа зобоод, hурагшалан хонходожо,

Хүбүүнэйнгээ үбдэhэниие мэдээ hэн…

Хүбүүнэйнгээ үбдэhэниие мэдэржэ,

Нютагайнгаа дайдын эзэдтэ хандаа hэн.

Заншалай ёhоор уула, обоодоо гаража,

Хии морииень наманшалжа хиидхээ hэн,

Һахюуhыень таримдажа даадхаа hэн.

Һахюуhыень таримдажа даадхаа hэн.

Наманшалжа, hүнэhынь татан бусаагаа.

Найдал дүүрэн hанаатажа ябаhан

Түрэлхидэй hанаан сэдьхэл амараа –

Хүбүүнэйнь бэеын тамир заhараа.

Хүбүүнэйнь бэеын тамир заhараа.

Хүүгэдээрээ хүбүүд гэртээ ерэнэ.

Хөөрхэн үринэр үрдилдэжэ тэбэринэ

Хайратайхан таабай төөби хоёроо.

Хүбүүдэй бодол хүдөө байдал эзэлнэ.

Хүбүүдэй бодол хүдөө байдал эзэлнэ.

Наhатай хоёроо абаад ошохоо хүсэнэ.

- Нютагhаан нүүхэгүйбди хэзээдэш, -

Нэгэн дуугаар тэдэ хоёр хэлэнэ.

Хорёогоор дүүрэн малай ажал хүлеэнэ…

Хорёогоор дүүрэн малай ажал хүлеэнэ.

Хуушаршаhан хүдөөгэй модон гэртэ

Хөөрхы хоёр халуун сайгаа үлеэнэ,

Ундаа баряад, оройшье байг, эртэ,

Хүдөөгэй ажалаа яаруулгүйгөөр эхилнэ…

Автор: Сарюуна ЭРДЫНЕЕВА