Амгаланай амжалта

Амгалан Янданов хадаа Пётр Чайковскиин нэрэмжэтэ урлалай колледжын оюутан юм. “Алтарга­нада” арадай дуу гүйсэдхэгшэдэй дунда шалгараа. Мүн Буряад Ула­сай үшөө хоёр хабаадагша Дари Бадмаева, Бутидай Номин гэгшэд өөр өөрын наһанай бүлэгүүдтэ түрүүшүүлэй тоодо оролсожо шадаһаниинь һайшаалтай.

- 17-35 наһанай дуушадай дундаһаа эрхимлэһэндээ баяртайб. “Ал­тарганада” хабаадахын түлөө холын харгы гаталагдаа. Үшөө 2019 оной һүүл багаһаа бэлэдхэл хэжэ эхи­лээбди.  Колледждо 30 гаран жэл хүдэлһэн Жаргалма Цыденовна Цынгуева - багшамни мүн. Мүнөө үедэ дуратай ажалһаа болёошье һаа, намайгаа дахуулаад, Ага ошоо, ходо хажуудам ябалсаа, - гээд, Амгалан хөөрөөгөө эхилнэ.

Соёлой талаар урилдаануудта хабаадахын тулада Буряад Уласай түлөөлэгшэд 18 час ябажа, үдэшэ харанхы болоһоной удаа Ага тосхон хүрэһэн байна. Дуушадай, хатарша­дай, хүгжэмшэдэй хэлэһээр, харгы хүндэшэг байжа, олонхинь эсээд хүрөө. Хэды тиигэбэшье, тэдэ хара үглөөгүүр бодожо, урилдаанай бо­лохо газарнуудаар тараа.

Амгалан Янданов

- Арадай дуунай урилдаанда хабаадагшад “Амар сайн” театрай танхимда эртэхэнэ ошоод байгаабди. Минии наһанай бүлэгтэ 12 хабаадагша оролсоо, би 10-дахи хүниинь боложо, тайзан дээрэ га­рааб. Шэлэн абалгын шатада хоёр ондо ондоо түхэл маягтай дуу хан­гюурдаха гэжэ даабари үгтөө. “Ха­дадаа модониинь ургаашье һаа...” гэһэн утаар татадаг дуу шүүгшэдэй, харагшадай анхаралда дурадхааб. Удаань Түнхэнэйнгөө архиин дуу гүйсэдхөөб. Энэмнай түргэн дуун ха юм. Иигээд лэ финальна шатада оро­жо шадааб, - гэжэ Амгалан Янданов урилдаанай ябасатай танилсуулна.

«Алтарганын» түрүүшын үдэр шангаар тэнгэри дуугараад, аадар бороогой үедэ зайн гал унтарһан байна. Арадай дуунай урилдаанда хабаадагшад энээндэ гомдонгүй, мүрысөөгөө үргэлжэлүүлээ. Энээнһээ боложо, шүүгшэд урилдаанай болзор һэлгэхэеэ һанаа, нэгэ үдэрөөр бүхы шатануудаа үнгэргэе гэһэн дурадхалыень хабаадагшад дэмжээгүй.

- Нэгэ үдэрөөр болоо һаань, эрхимүүдэй тоодо орожо шадаха байгаа гүб гэжэ мэдэрэлдэ мүнөө абтанаб. Хоёрдохи үдэртэ бэеэ һайнаар зэһээд, тайзан дээрэ га­рааб. «Сэгээн дууе» утаар татажа гүйсэдхөөб. Бэрхээр дуулааб гэжэ һанан-һанан, тайзанһаа гаража ошооб. Юуб гэхэдэ, колледждоо за­рим шалгалтануудай удаа эндэ-тэн­дэ буруу, худалаар дуулашооб гэжэ һанаата болодог байгааб. Харин “Алтарганада” нэгэшье тиимэ юумэн һанаандамни ороогүй, һайнаар дуу­лааб гэжэ хүхин эрьелдээд ябашооб. Урилдаанда хабаадаһан Монгол ороной, Үбэр Байгалай хизаарай, Эрхүү можын, Шэнэхээнэй буряа­дууд угаа гоёор дуулалдаа, - гэжэ арадай дуу гүйсэдхэгшэ хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ.

Амгалан Яндановай хангюурдаһан “Сэгээн дуун” Интернедээр ниигэмэй сүлжээндэ түргөөр тараа, олон тоото харагшадай һайшаалда хүртөө. Ганса Түнхэнэй аймагта бэшэ, мүн Буряад ороноор мэдээжэ Сэрэн Хоборков энэ дуу гүйсэдхэжэ, алдар солодо хүртөө һэн. Арадай дууе гүйсэдхэхэ маягые харагдаа үзэгдөөгүй огторгойн дабаанда гаргаһан суута дуушантай мүнөө Ам­галаниие адлишааһан хүн зон үсөөн бэшэ болонхой. Иимэл дуушан “Ал­таргана” нааданай орьёлдо хүрэбэл даа.

Таабайн табисууртай

Баяр Петрович ба Туяна Пурбо­евна Яндановтанай гэр бүлэдэ Амга­лан түрэһэн намтартай. Балшар бага наһанһаа хойшо хүгжэмдэ дуратай байгаа. Илангаяа дуу гүйсэдхэхэ та­лаангынь эли болоо. Энэ хүбүүн таа­байтаяа адли болобо гээд, Шулуута, Тооро нютагуудай арад зон абаһаар хэлсэжэ эхилээ. Эхин классай һурагша ябаад, “Баатар-Дангина” урилдаанда 3-дахи шатын дипло­моор шагнагдаа. 2016 ондо шог ёгто “Эдир Будамшуу” гэһэн уласхоорон­дын урилдаанда шалгаржа түрүүлээ. Мүн 2019 ондо “Баатар-Дангина” урилдаанай гол шан – Гран-придэ хүртэһэн юм. 2021 ондо уласай “Ал­тан гургалдай” урилдаанда түрүү һуурида гараад, Буряад Уласаа “Ал­таргана” нааданда түлөөлхэ эрхэдэ хүртөө бэлэй.

“Алтарганын” удаа Амгалан Улаан-Үдэдэ удаан тогтонгүй яарал­тайгаар түрэл нютагаа бусаа. Алтан медальда хүртэгшэдэ зунай хаһада амарха саг байхагүй.

- Мүнөө би абгайнгаа кафедэ тогоошоноор хүдэлнэб. Дүтэ нюта­гуудай ажаһуугшадай торт захил хэхэдэнь, амтатайгаар болгохо гэжэ оролдоноб даа, - гэжэ Амгалан гарай утаһаар мэдүүлээ. Сүлөөгүй хүдэлжэ байһан хүбүүнэй кафегэй эдеэ хоол бэлдэгдэдэг газарһаа арадай дуунай абяан сууряатана.