Буряад-монгол зурхай ноябриин 13-haa 19 болотор

Ноябриин 13, гарагай 2, буряад-монгол литээр 30.

30 – Бурхан багшын дүйсэн үдэр. Айраг тараг бэрихэдэ һайн. Хуримаар бэри буулгахагүй. Амгалан тайбанай, баялигай, малгайн, гуталай, хубсаһанай хэшэг даллага абахада, гахай, хонин, туулай жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн. Энэ үдэр гарагай уһан махабад одоной хии махабадтай ушаржа, «хубаарал» болоно: һалажа, эбээ таһаржа болохо. «Ниитын» үүдэн нээгдэнэ: шухала хэрэгүүдые эхилхэгүй, суглаа зарлахагүй, уулзалга эмхидхэхэгүй. Шэнэ гэр барихада, шорой шулуугаар ажал хэхэдэ муу.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Нохой жэлтэндэ һанаһанаа бүтээхэдэ, урагшатай гараг; хонин жэлтэнэй буянай үдэр.

Үһэеэ абхуулхада – ама хэлэн, хэрүүл тэмсээн дэлгэрхэ.

Ноябриин 14, гарагай 3, буряад-монгол литээр шэнын 1.

Дашаниматай (Үлзы хутагта) үдэр – амгалан жар­галантай, абишиг (Ваан) хайрлаха, һайтар байгуулха (рамнай үргэхэ), бурханай тахилга хэхэдэ һайн.

Шэнын 1-дэ һанаһанаа бүтээхэдэ, худаг мал­тахада, газар хахалхада һайн. Наһа барагшын хэрэгүүдые үйлэдэхэгүй.

Амгалан тайбанай, илангаяа баялигай хэшэг даллага абахада, хулгана, луу, бишэн жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ, һайн үдэр.

Гарагай гал махабад одоной гал махабадтай ушаржа, «арьбажал» болоно: аралжаа наймаа ябуулха, олзын хэрэг эрхилхэ, хүрэнгэ шэглүүлхэ, урьһалха, үрэһэ тариха болон арьбажуулгын бүхы үйлэнүүдтэ урагшатай. «Айлшанай» үүдэн нээгдэнэ: айлшадые урихагүй.

Харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Морин, могой жэлтэнэй урагшатай үдэр; хулгана, гахай жэлтэнэй буян үйлэдэхэ гараг. Тахяа, бишэн жэлтэндэ муу үдэр, һэргэг ябаха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – наһан хорохо.

Ноябриин 15, гарагай 4, буряад-монгол литээр шэнын 2.

Шэнын 2-то ноёной тушаал эзэлхэдэ, пеэшэн табихада, үрэһэ тарихада һайн.

Амгалан тайбанай, адуу мориной хэшэг даллага абахада, тахяа, үхэр, могой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай газар махабад одоной уһан махабадтай ушаржа, «эдир» болоно: шэнэ хубсаһа үмдэхэдэ, зүүбшэ гоёолто зүүхэдэ, хатар наада эмхидхэхэдэ, хурим түрэ наадахада, шэнэ тушаал эзэлхэдэ, гэр бүлэ шэнээр байгуулхада һайн.

Энэ үдэр «морин үхэхэ, эмээл эбдэрхэ» ушарһаа харгыда гарахада муу, илангаяа зүүн зүг руу – үбшэндэ, хэрүүл аманда, заргада.

Хулгана, гахай жэлтэнэй һайн гараг; үхэр, луу, нохой жэлтэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Морин, могой жэлтэн һэргэг байхые оролдог.

Үһэеэ абхуулхада – жаргалда.

Ноябриин 16, гарагай 5, буряад-монгол литээр шэнын 3.

Шэнын 3-да гэр байра хушахада, пеэшэн табихада, арьбажуулгын үйлэнүүдтэ һайн. Худаг малтахагүй.

Амгалан тайбанай, илангаяа хүүгэдэй даллага абахада, тахяа, үхэр, могой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай газар махабад одоной хии маха­бадтай ушаржа, «тааралдахагүй» болоно: энэ үдэр гарза гаража, хулгай дээрмэшье ушаржа болохо. Хурим түрэ наадахагүй, эмнэлгэ эхилхэгүй – бэшэ­шье шухала хэрэгүүдые эхилэлтэгүй. «Хүбүүнэй» үүдэн нээгдэнэ: хүүгэдэй шухала хэрэгүүдые бүтээхэгүй, түрэһэн үдэрыень тэмдэглэхэгүй, гэрһээ холо эльгээхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, урда зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Бар, туулай жэлтэнэй урагшатай үдэр, харин тахяа, бишэн жэлтэнэй буян үйлэдэхэдэ һайн. Үхэр, луу, хонин, нохой жэлтэн һэргэг ябахые оролдохо.

Үһэеэ абхуулхада – баялигта.

Ноябриин 17, гарагай 6, буряад-монгол литээр шэнын 4.

Шэнын 4-дэ бэри буулгахада, аралжаа наймаа ябуулхада, модо отолходо, модоор уран дарха хэхэ­дэ һайн. Хэрүүл ама татахагүй, заргалдахагүй.

Амгалан тайбанай, хониной хэшэг даллага аба­хада һайн.

Энэ үдэр гарагай газар махабад одоной уһан махабадтай ушаржа, «эдир» болоно: шэнэ хубсаһа үмдэхэдэ, зүүбшэ гоёолто зүүхэдэ, хатар наада эмхидхэхэдэ, хурим түрэ наадахада, шэнэ тушаал эзэлхэдэ, гэр бүлэ шэнээр байгуулхада һайн. «Сэрэгэй» үүдэн нээгдэнэ: сэрэг хүдэлгэхэгүй, заргалдахагүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, баруун зүг руу муу, бэшэ зүг руу һайн.

Хонин, тахяа, бишэн жэлтэнэй урагшатай, һайн үдэр; морин, бишэн жэлтэнэй буянай үдэр. Бар, туу­лай жэлтэнэй чисаа гараг – һэргэг ябаха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – нюур шарай һайжарха.

Ноябриин 18, гарагай 7, буряад-монгол литээр шэнын 5.

Шэнын 5-да хүдөөдэ ажал хэхэдэ, аралжаа най­маа ябуулхада, арьбажуулгын хэрэгүүдтэ һайн.

Баялигай, илангаяа таряанай даллага абахада, бар, морин, нохой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай газар махабад одоной уһан махабадтай ушаржа, «эдир» болоно: шэнэ хубсаһа үмдэхэдэ, зүүбшэ гоёолто зүүхэдэ, хатар наада эмхидхэхэдэ, хурим түрэ наадахада, шэнэ тушаал эзэлхэдэ, гэр бүлэ шэнээр байгуулхада һайн. «Хэрэ­мэй» үүдэн нээгдэнэ: гэрэй һуури татахагүй, гэр байра заһабарилхагүй, зөөлгэхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ зүг руу гэмгүй.

Үхэр жэлтэнэй урагшатай гараг; бар, туулай жэл­тэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Хулгана, гахай жэлтэндэ урагшагүй үдэр, һэргэг байха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – шэг шарай муудаха.

Ноябриин 19, гарагай 1, буряад-монгол литээр шэнын 6.

Шэнын 6-да газар уһантай холбоотой ажалну­удые бүтээхэдэ, наһа барагшые хүдөөлхэдэ һайн. Бэри буулгахагүй.

Энэ үдэр амгалан тайбанай, эдеэ унданай, бая­лигай, адуу малай хэшэг даллага абахада һайн.

Энэ үдэр гарагай гал махабад одоной уһан маха­бадтай ушаржа, «үхэл» болоно: амидаралай хүсэн һуларна, эхилһэн хэрэгүүд буруу һүрэхэ, эмнэлгэ эхилхэгүй. «Бэриин» үүдэн нээгдэнэ: хурим түрэ наадахагүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, баруун зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Луу жэлтэнэй урагшатай, һайн үдэр.

Үһэеэ абхуулхада – хэрүүл аман, заргалдаан дэлгэрхэ.

Зурхай Жаргал лама ДУГДАНОВ бэлдэбэ