Ниигэм 18 dec 2023 823

Буряад-монгол зурхай декабриин 18-hа 24 болотор

© фото: Анна Огородник

Декабриин 18, гарагай 2, буряад-монгол литээр шэнын 6

6-да амидаралай болон ажабайдалай хэрэ­глэмжэ хангаха үйлэнүүдтэ, худалдаа наймаан­да, хүдөөгэй ажалнуудта урагшатай. Адуу мал, эд бараа хажуу тээшэнь үгэхэгүй.

Амгалан тайбанай, баялигай, малгайн, гута­лай, хубсаһанай хэшэг даллага абахада, гахай, хонин, туулай жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай уһан махабад одоной уһан махабадтай ушаржа, «Аршаан» болоно: наһа утадхаха үйлэнүүд, эм найруулха, эмнэлгэ эхилхэ, угаалга хүүлэхэ, арьбажуулгын бүхы үйлэнүүд урагшатай. Энэ үдэр «хэрэмэй» үүдэн нээгдэнэ: гэрэй һуури татахагүй, гэр байра заһабарилхагүй, зөөлгэхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу гэмгүй.

Нохой жэлтэндэ һанаһанаа бүтээхэдэ, ураг­шатай гараг; хонин жэлтэнэй буянай үдэр.

Үһэеэ абхуулхада – зүһэ шарай муудаха.

Декабриин 19, гарагай 3, буряад-монгол литээр шэнын 7

7-ой үдэр газар уһантай холбоотой ажалнуу­дые хэхэдэ һайн. Бэри буулгахагүй.

Амгалан тайбанай, баялигай, малгайн, гута­лай, хубсаһанай хэшэг даллага абахада, хулгана, луу, бишэн жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэ­хэдэ, һайн үдэр.

Гарагай газар махабад одоной гал маха­бадтай ушаржа, «носохо» болоно: шухала хэрэгүүдые эрхилхэгүй, илангаяа эмнэлгэ эхилхэгүй. «Бэриин» үүдэн нээгдэнэ: бэриин хэрэгүүдые үйлэдэхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ зүг руу һайн.

Морин, могой жэлтэнэй урагшатай үдэр; хулгана, гахай жэлтэнэй буян үйлэдэхэ гараг. Тахяа, бишэн жэлтэндэ муу үдэр, һэргэг ябаха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – хэрүүл аманда, заргада.

Декабриин 20, гарагай 4, буряад-монгол литээр шэнын 8

Отошо бурханай Дүйсэн үдэр.

8-да муу муухай далдын юумэдые, дайса­даа дарахада, бузар буртаг зайсуулхада һайн. Холын замда мордохогүй, хээрэ ажал хэхэгүй, гэрлэхэгүй, хубсаһа эсхэхэгүй.

Амгалан тайбанай, адуу мориной хэшэг дал­лага абахада, тахяа, үхэр, могой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай гал махабад одоной уһан махабадтай ушаржа, «үхэл» болоно: амидаралай хүсэн һуларна, эхилһэн хэрэгүүд буруу һүрэжэ магад. «Хүүрэй» үүдэн нээгдэнэ: наһа барагшые хүдөөлхэгүй.

Энэ үдэр «морин үхэхэ, эмээл эбдэрхэ» ушарһаа харгыда гарахада муу, илангаяа зүүн зүг руу.

Хулгана, гахай жэлтэнэй һайн гараг; үхэр, луу, нохой жэлтэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Морин, могой жэлтэн һэргэг байхые оролдог.

Үһэеэ абхуулхада – наһан утадхаха.

Декабриин 21, гарагай 5, буряад-монгол литээр 9

9-дэ худалдаа наймаанда һайн. Гэрлэхэгүй, наһа барагшын үйлэнүүдые бүтээхэгүй.

Амгалан тайбанай, илангаяа хүүгэдэй дал­лага абахада, тахяа, үхэр, могой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай уһан махабад одоной хии махабадтай ушаржа, «хубаарха» болоно: нүхэдтэеэ эбэй таһаржа болохо. «Үхэлэй» үүдэн нээгдэнэ: нүгшэһэниие хүдөөлхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, урда зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Бар, туулай жэлтэнэй урагшатай үдэр, харин тахяа, бишэн жэлтэнэй буян үйлэдэхэдэ һайн. Үхэр, луу, хонин, нохой жэлтэн һэргэг ябахые оролдохо.

Үһэеэ абхуулхада – үбшэн хүрэхэ.

Декабриин 22, гарагай 6, буряад-монгол литээр 10

10-да аяншалгада гарахагүй.

Амгалан тайбанай, хониной хэшэг даллага абахада һайн.

Энэ үдэр гарагай газар махабад одоной уһан махабадтай ушаржа, «эдир» болоно: шэнэ хубсаһа үмдэхэдэ, зүүбшэ гоёолто зүүхэдэ, хатар наада эмхидхэхэдэ, хурим түрэ наадахада, шэнэ тушаал эзэлхэдэ, гэр бүлэ шэнээр байгу­улхада һайн. «Ниитын» үүдэн нээгдэнэ: шухала хэрэгүүдые эрхилэлтэгүй, шухала уулзалгануу­дые тэбшэхэ.

Энэ үдэр харгыда гарахада муу, илангаяа баруун зүг руу.

Хонин, тахяа, бишэн жэлтэнэй урагшатай, һайн үдэр; морин, бишэн жэлтэнэй буянай үдэр. Бар, туулай жэлтэнэй чисаа гараг – һэргэг ябаха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – баялигта.

Декабриин 23, гарагай 7, буряад-монгол литээр 12 (11 таһарба)

12-то үндэр тушаалда дэбжүүлэгдэхэдэ, тогтоол, захиралтануудые тунхаглахада, айраг тараг бэрихэдэ һайн.

Баялигай, илангаяа таряанай даллага аба­хада, бар, морин, нохой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай газар махабад одоной хии махабадтай ушаржа, «тааралдахагүй» болоно: гарза гаража, хулгай дээрмэ ушаржа болохо. «Наймаанай» үүдэн нээгдэнэ: олзын хэрэг эрхилхэгүй.

Энэ үдэр «морин үхэхэ гү, али эмээл эбдэрхэ» ушарһаа харгыда гарахада муу, илангаяа зүүн зүг руу.

Үхэр жэлтэнэй урагшатай гараг; бар, туулай жэлтэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Хулгана, гахай жэлтэндэ урагшагүй үдэр, һэргэг байха хэрэг­тэй.

Үһэеэ абхуулхада – аминда харша.

Декабриин 24, гарагай 1, буряад-монгол литээр 13

13-да гэр байрануудые барихада, газартай холбоотой ажалнуудые бүтээхэдэ, холын замда мордоходо урагшатай.

Энэ үдэр амгалан тайбанай, эдеэ унданай, баялигай, адуу малай хэшэг даллага абахада һайн.

Энэ үдэр гарагай гал махабад одоной гал махабадтай ушаржа, «арьбажаха» болоно: арал­жаа наймаа ябуулхада, олзын хэрэг эрхилхэдэ, хүрэнгэжүүлхэдэ, үрэһэ тарихада, урьһалхада болон арьбажуулгын бүхы үйлэнүүдтэ ураг­шатай, һайн. «Хүбүүнэй» үүдэн нээгдэнэ: хүүгэдэй шухала хэрэгүүдые үйлэдэхэгүй, түрэһэн үдэрыень тэмдэглэхэгүй, гэрһээ холо эльгээхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Луу жэлтэнэй урагшатай, һайн үдэр.

Үһэеэ абхуулхада – жаргалда.

Зурхай Жаргал лама ДУГДАНОВ бэлдэбэ

Фото: Анна Огородник