Ниигэм 15 jan 2024 1840

Буряад-монгол зурхай январиин 15-hаа 21 болотор

© фото: Анна Огородник

Январиин 15, гарагай 2, буряад-монгол литээр 4.

4-дэ бэри буулгахада, аралжаа наймаа ябуулхада, модоор уран дарха хэхэдэ һайн.

Амгалан тайбанай, баялигай, малгайн, гуталай, хубсаһанай хэшэг даллага абахада, гахай, хонин, туулай жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай уһан махабад одоной уһан махабадтай ушаржа, “аршаан” болоно: эм найруулхада, эмнэлгэ эхилхэдэ, халуун уһанда ороходо һайн, мүн баһа хурим түрын, худалдаа наймаанай болон арьбажуулгын бүхы үйлэнүүд урагшатай.  “Сэрэгэй” үүдэн нээгдэнэ: сэрэг хүдэлгэхэгүй, зарга эхилхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, баруун зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Нохой жэлтэндэ һанаһанаа бүтээхэдэ, урагшатай гараг; хонин жэлтэнэй буянай үдэр.

Үһэеэ абхуулхада – үнгэ шарай һайжарха.   

Январиин 16, гарагай 3, буряад-монгол литээр 6 (5 таһарба).

6-да бэри буулгахагүй, наһа барагшын хэрэгүүдые бүтээхэгүй.

Амгалан тайбанай, баялигай хэшэг даллага абахада, хулгана, луу, бишэн жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ, һайн үдэр.

Гарагай газар махабад одоной гал махабадтай ушаржа, “носохо” болоно: шухала хэрэгүүдые, илангаяа эмнэлгэ эхилхэгүй. “Хэрэмэй” үүдэн нээгдэнэ: гэрэй һуури татахагүй, гэр байра заһабарилхагүй, зөөлгэхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Морин, могой жэлтэнэй урагшатай үдэр; хулгана, гахай жэлтэнэй буян үйлэдэхэ гараг. Тахяа, бишэн жэлтэндэ муу үдэр, һэргэг ябаха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – зүһэ шарай һайжарна.

Январиин 17, гарагай 4, буряад-монгол литээр 7.

7-до уһатай, газартай холбоотой ажалнуудые, наһа барагшын хэрэгүүдые бүтээхэдэ һайн. Бэри буулгахагүй.

Амгалан тайбанай, ута наһанай, адуу мориной хэшэг даллага абахада, тахяа, үхэр, могой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай уһан махабад одоной уһан махабадтай ушаржа, “аршаан” болоно: эм найруулхада, эмнэлгэ эхилхэдэ, халуун уһанда ороходо һайн, мүн баһа худалдаа наймаанай болон арьбажуулгын бүхы үйлэнүүд урагшатай.  “Бэриин” үүдэн нээгдэнэ: бэриин хэрэгүүдые бүтээхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ тээшэ һайн.

Хулгана, гахай жэлтэнэй һайн гараг; үхэр, луу, нохой жэлтэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Морин, могой жэлтэн һэргэг байхые оролдог.

Үһэеэ абхуулхада – хэлэ аман, хэрүүл тэмсэл дэлгэрхэ.   

Январиин 18, гарагай 5, буряад-монгол литээр 8.

Отошо бурханай Дүйсэн үдэр.

Дайсадаа дарахада, далдын муу муухайе усадхахада урагшатай. Холын замда мордохогүй, хээрэ ажал ябуулхагүй, гэрлэхэгүй, хубсаһа эсхэхэгүй.

Амгалан тайбанай, илангаяа хүүгэдэй даллага абахада, тахяа, үхэр, могой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай уһан махабад одоной хии махабадтай ушаржа, “хубаарха” болоно: нүхэдөөрөө эбээ таһаржа болохо. “Үхэлэй” үүдэн нээгдэнэ: наһа барагшые хүдөөлхэгүй.

Энэ үдэр “морин үхэхэ, эмээл эбдэрхэ” ушарһаа харгыда гарахада муу, илангаяа зүүн зүг руу.

Бар, туулай жэлтэнэй урагшатай үдэр, харин тахяа, бишэн жэлтэнэй буян үйлэдэхэдэ һайн. Үхэр, луу, хонин, нохой жэлтэн һэргэг ябахые оролдохо.

Үһэеэ абхуулхада – наһан утадхаха.

Январиин 19, гарагай 6, буряад-монгол литээр 9.

Бальжиниматай (Согто) үдэр амиды ба нүгшэһэнэй ямаршье үйлэдэ һайн. Энэ сагта Синпүн гэхэ мэтэ газарай бусадшье эзэдэй байгаашье, али үгышье һаань, согто хутаг, буян болохо.

9-дэ аралжаа наймаа ябуулхада урагшатай.

Амгалан тайбанай, хониной хэшэг даллага абахада һайн.

Энэ үдэр гарагай газар махабад одоной уһан махабадтай ушаржа, “эдир” болоно: шэнэ хубсаһа үмдэхэдэ, зүүбшэ гоёолто зүүхэдэ, хатар наада эмхидхэхэдэ, түрэ хурим наадахада, найрлахада, шэнэ тушаал эзэлхэдэ, урагшатай, һайн.

Энэ үдэр  харгыда гарахада, урда зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Хонин, тахяа, бишэн жэлтэнэй урагшатай, һайн үдэр; морин, бишэн жэлтэнэй буянай үдэр. Бар, туулай жэлтэнэй чисаа гараг – һэргэг ябаха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – үбшэндэ.  

Январиин 20, гарагай 7, буряад-монгол литээр 10.

Амгалан жаргалантай Дашаниматай (Үлзытэ) үдэр  абишиг (Ваан) хайрлахада, һайтар байгуулхада (рамнай үргэхэдэ), бурханай тахилга хэхэдэ һайн.

Баялигай, илангаяа таряанай даллага абахада, бар, морин, нохой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.  

“Ниитын” үүдэн нээгдэнэ: суглаа зарлахагүй, шухала уулзалга эмхидхэхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада муу, илангаяа баруун зүг руу.

Үхэр жэлтэнэй урагшатай гараг; бар, туулай жэлтэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Хулгана, гахай жэлтэндэ урагшагүй үдэр, һэргэг байха хэрэгтэй.  

Үһэеэ абхуулхада – жаргалда.

Январиин 21, гарагай 1, буряад-монгол литээр 11.

11-дэ найр наада эмхидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр амгалан тайбанай, эдеэ унданай, баялигай, адуу малай хэшэг даллага абахада һайн.

Энэ үдэр гарагай гал махабад одоной гал махабадтай ушаржа, “арьбажаха” болоно: үрэһэ тарихада, аралжаа наймаанда, олзын хэрэгтэ, урьһалхада, арьбажуулгын бүхы үйлэнүүдтэ һайн. “Айлшанай” үүдэн нээгдэнэ: айлшадые урихагүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, баруун зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Луу жэлтэнэй урагшатай, һайн үдэр.

Үһэеэ абхуулхада – ухаан хурсадана.

Зурхай Жаргал лама ДУГДАНОВ бэлдэбэ

Фото: Анна Огородник