Хасагуудай зүргѳѳр

 - Та хасагай үри hадаhан болоно гүт?

- Тиимэ. Эсэгымни үбгэн аба ха­саг байhан. Шэтэ руу сүлүүлhэн. Тэндэhээ иишээ ерэhэн юм. Нага­са талаараа Хайдуковтанай боло­ноб. Минии нагаса аба Иван Хай­дуков Санномыскда эгээл түрүүн hуурижаhан гэжэ тоологдодог. Урда­най үбгэд хүгшэдэй баталһаар, Сан­номыскда анха түрүүн байрлаһан хүн хадаа минии үбгэн аба болоно. Пугачёвой буhалгаанда оролсоод, Сибирь руу сүлүүлhэн таряашадые дахаад ерэhэн аабза.

- Нагаса аба тухайгаа үшѳѳ юу мэдэхэбта?

- Хорёод жэлэй саана архивууд­та һуужа, дансануудые уудалаа һэм. Тиихэдэ үшөө электрон аргаар дан­сануудые олохоор бэшэ байгаа. Ни­лээд ехэ саарһа суурһа уудалжа, 1823 оной һонин мэдээ оложорхёоб. Куль­ска командын хасаг Иван Хайдуков нютагай басаган Варвара Тунгусова­тай айл болохо тухай гуйлта эриһэн данса байгаа. Хүгшэн эжымни хүхэ нюдэтэй, үнжэгэн сагаан шарайтай буряад эхэнэр байһан гээд, эжымни намда хөөрэгшэ һэн. Хориин 11 эсэ­гын батанай угай hэн. Хори буряад эхэнэрнүүдэй дунда хүхэ нюдэтэй басагад байгаа болоно.

- Санномыск тухай hонирхолтой баримтанууд байгаа гү?

- 1865 оной баримтаар Санномыск hууринда 12 үрхэтэ айл байгаа гээд хэ­лэгдэнэ. Хүбүүнэйнгээ гэрлэхэдэ, хо­рёо соогоо гэр бодхоогоод, амяарнь гаргадаг hэн. Нютагтамнай урданай хэдэн гэр үлэнхэй. Хасагуудай гэр бай­ра, хорёо хото шэмээшэгүүдэйхиhээ ехэ илгаатай бэшэ.

1920 он болотор нютагай зон Со­вет засагай бүридэлдэ оронгүй байhан. Хаанта засагай үедэ газарай түлѳѳ татабари түлэдэггүй байhан ха юм. Шэнэ засаг ерээд, налог нэхэжэ эхилээ hааб даа.

Нютагаймнай зүүн талада казар­манууд байhан. Мүнѳѳ тэндэ хэрээhэ бодхоонхойбди. Урдань хүбүүдээ сэрэгэй албанда эльгээхэдээ, эгээл тэрэ газарта ехэ гэгшын түүдэг носоодог байhан. Урдахи харгыень сэбэрлэнэ гэhэн удхатай. Нютагай ажаhуугшад үглѳѳгүүр эртэ түүдэг носоожо үдэшэдэг hааб даа. 1990-ээд онууд хүрэтэр эндэхи зон энэ занша­лаа баримталдаг байгаа. Эгээл иимэ заншал Волго мүрэнэй эрьедэхи ха­сагуудта баhал бии бшуу. Илангаяа хүбүүдээ дайнда эльгээхэдээ, элүүр мэндэ бусахынь тулада түүдэг носоо- дог hэн .

- Мүнѳѳ Санномыск hууринhаа СВО-до ябаhан хүбүүд бии гү?

- Нютагай hургуули түгэсхэhэн 50-яад хүбүүд тэндэ ябана. Гурбан хүбүүднай баатарай үхэлѳѳр унаа...

- Һургуулидатнай хажуудахи бага hууринуудhаа үхибүүд ерэжэ hурана ха юм.

- Тиинэ. Санномыск, Кульск, Тар­багатай болон Нарын hууринууд нэгэ сомоной бүридэлдэ ороно. Һургуулидамнай мүнѳѳ дээрээ 70- аад үхибүүн hурана.

- Yндэhэн соёлоо алдахагүйн ту­лада юу хэнэбта?

- Тарбагатайн соёлой байша­ниие даагша Екатерина Корпенко hэлмээр шэдэлсэхэ урлал шуда- лаад, тэрэнээ үхибүүдтэ дамжуулжа байна. Эхин ангиин hурагшад ехэ hонирхоно. Тиихэдэ hургуулиин дэр­гэдэ хизаар ороноо шэнжэлэлгын талаар нилээд ехэ ажал ябуулагдана. Нютагай нэрэ хаанаhаа гарбалтайб гэхэhээ эхилээд, ажаhуугшадай уг гарбал уудалагдана.

- «Вольница» ансамбль дааhан уялгаяа баhал дүүргэhээр…

- Хасаг арадай урданай дуунуудые гүйсэдхэнэбди. Манай ажал халан абаха үхибүүд үндын бодожо байна.

- Амжалта хүсэнэб!