​Эжынэртэ – «хүшөө»

Амар сайн, хүндэтэ уншагшад! «Россия» субагаар мүнөө харуулжа байһан «Зулейха открывает глаза» гэжэ шэнэ кино олон зон ехэ дуратайгаар хүлеэн абаа, һанамжануудаашье бэшэнэ гээшэ. Үргэлжэ дурадхагдадаг ород сериалнуудта орходоо, татаар арадай түүхэ һэргээһэн кино гансата илгарна. Ушар тиимэһээ Гузель Яхинагай роман уншаха зуураа кинотойнь зэргэсүүлэн харанаб. 

Киногой эхиндэ зэдэлдэг татаар арадай дуун минии анхарал гансата татаа. Дуунай гүнзэгы уянга сэдьхэлэй хүбшэргэй хүдэлгэнэ. Дууряагаад дуулахашье дуран хүрэнэ. Россиин олон тоото үндэһэ яһатанай дуушадай түрэлхи хэлээрээ дуулахыень түбэй каналаар юундэ харуулдаггүй гээшэб? Үнэхөөрөө тиигэбэлнь, сэнтэйхэн «абдарнууд» сэлигдэхэ һэн бэзэ. 

Чулпан Хаматова Зулейхагай дүрэ бодотоор харуулжа шадаагүй гэжэ заримашуул Фейсбук холбоондо бэшэнэ. 15-тайдаа хадамда гараад, унтадаг абдарһаа үлүү ургаагүй Зулейхагай ногоохон нюдэнүүд Чулпанайхидал адли бэшэшье аалам? Гэбэшье зохёолой автор Гузель Яхина Хаматоваһаа бэшэ ондоо хүниие энэ рольдо харанагүйб гэһэн байна. Нээрээшье, ондоо актёр һанаанда ороногүй. 

starhit.ru

Хадам эхын хатууе, Муртаза нүхэрэй шэрүүниие бэе дээрээ үзэжэ байһан Зулейха ехэл хайратай. Чимит Цыдендамбаевай «Буряад басаган» зохёолой гол герой Жаргалмашье гансата һанагдаадхина. Хадам эхэдээ залхуугаа дуудуулан, үглөөнһөө үдэшэ болотор байнгүй хүдэлдэг Зулейха ажал хүдэлмэри хэхэдэ, гашуудал мартагдадаг гэжэ эхынгээ хэлэһые дурсан ябадаг байна. 

Зохёол дотор Зулейхагай ехэ һүзэгшэ байһан тухай хэлэгдэнэ. Дүрбэн үринэрөө гээһэн эхэнэр юундэшье һүзэгшэ бэшэ байха һэм даа. Кинодо тэрээнииень балай харуулнагүй. Теэд яагаадшье харуулха һэм? Нютагай эзэдые номгоруулхын тулада нюрга һээрээ хүлдэн алдан ябаһан тухайнь уншанаб. 

Үлэн хооһон байдалые хараһан, аяар 9 хүбүүдээ алдаһан хадам эхэнь одхон хүбүүндээ ехэл мээхэй гэжэ ойлгонобди. Залуудаа шадалтай шанга эхэнэр байгаа. Бэеэрээ томошье бэлэй. Тиимэһээ юм гү, оодон бэриие одоо голоһон байна. Нюдэнэй хараа алдаһан хүгшэнэй хараалынь өөртэнь лэ хүрэнэ гэхээр.

Ажалша бэрхэ, шадамар нүхэртэй байһандаа Зулейха азатайб гэжэ өөрыгөө тоолодог гэжэ романда уншанаб. Өөдэлхэ нара харуулнагүй, юумыемнай абаад лэ ябашана гэжэ Муртазагай эхэдээ зарга барихадань, тэрэниие баһал хайрламаар. Хара хүлһөөрөө олоо болоһон юумыень гүрэн буляан абажал байна ха юм. 

Түүхэтэ үйлэ ябадалнуудай болоогүй һаа, нюдарган гээд, холын Сибирь руу сүлэгдөөгүй һаа, Зулейхагай саашанхи ажабайдал хайшаа байха һэн бэ гэһэн асуудал юундэшьеб түрэнэ. 

Романай түрүүшын хубинь хоёрдохиһоо үлүү һонирхолтой гэжэ шүүмжэлэгшэд тэмдэглэһэн байна. Татаар арадай һуудал байдал ехэ зохидоор зураглаатай. Илангаяа гэр доторхинь эрэ хүнэй болон эхэнэрэй тала гээд хубаардагынь буряад һэеы гэрые һануулба бшуу. 

Энэ сагаахан шарайтай багахан эхэнэр юу Сибирь хүрэхэ һэм даа гэжэ Иван Игнатовай бодол буруу байшоо. Замдаа үхэлһөө абарбашье, нүхэрыень буудажа алаһандаа, өөрыгөө зэмэтэйб гэжэ тэрэ тоолодог байна. 

Ангара мүрэнэй эрьедэ үлэн хооһониие үзэжэ, улаан шуһаа уулгажа, үри бэеэ үхэлһөө абарһан Зулейха нугаршагүй голтой, тэсэбэри ехэтэй гэжэ харанабди. Энэ кино – бүхы эжынэртэ «хүшөө» болоно. 

Бууралтаһан толгойтой наһажаал үбгэнэй хэлэһэн үгэнүүд ухаанһаам гарадаггүй: «Залуу ябахадаа, ханилһан нүхэрэйнгөө тала баряад, эжытэеэ ана-мана арсалдагша һэм. Эжынгээ хада гэртээ хариһан лэ хойно ашыень ойлгооб, халаг. Зэмэтэйшье, зэмэгүйшье һаам, эжымни намаяа шүүмжэлдэггүй бэлэй. Хододоо минии түлөө байгаа». 

Гузель Яхина шэнги кино буулгамаар роман бэшэхэ зохёолшод Буряадтамнай урган гараһай. Ехэтэ хүлеэнэб!