​​Короновирус: үбшэнэй үшөө нэгэ үүр соо

Коронавирусай һүжэрһэн ушарһаа хаа-хаанагүй хүлгөөн боложол байна. Олоной хабаадалгатай арга хэмжээнүүд удаа дараалан хоригдоно. Грецидэ Олимпиин нааданай гал носоохо ёһолол харагшадгүйгөөр болоо, Америкэдэ NBA-гай чемпионат зогсоогдоо, ерэхэ зун Японидо үнгэргэгдэхөөр түсэблэгдэһэн Олимпиин наадануудшье хойшолуулагдажа магад. 2019 оной хуушаар Хитадай Ухань хотодо элирүүлэгдэһэн коронавирус дэлхэйн 100 гаран улас орондо бүридхэгдөөд байна бшуу. Тиигэжэ хэдэн гүрэнүүд бүримүһэн хилэеэ хаажа, сээр (карантин) соносхобо. Хитадай удаа энэ үбшэнэй һүжэрһэн гүрэн Итали болоно. Тэндэ хүгжэмэй ехэ һургуулида һуража байһан буряад хүбүүн Алдар Дашиевтай холбоо барижа, мэндыень мэдэбэбди.

- Сошордомо мэдээнүүд дуулдажал байна. Шимнай бараг байна гүш?

- Һанаа зоболтогүй. Бараг байнаб. Гэбэшье апрелиин 3 болотор һургуулимни хаагданхай. Интернедээр хэшээлээ ябуулха тухай хэлсээн гараһан аад, үшөө эхилээдүй. Шухала хэрэгэй үгы һаань, газаашье гаралтагүй гэлсэнэ. Би хоол хүнэһэеэл абаха гэжэ дэлгүүр лэ хүрөөд ерэнэб.

- Хамар амаяа бүглөөд ябаха эрилтэ табигдана ёһотой.

- Маска зүүхые зууршалаал ааб даа. Теэд тэдэнь олдохоёошье болинхой лэ. Интернедтэ уншахадамни, юрын нимгэхэнүүдынь ямаршье туһагүй гэлсэнэ. Һайнииень абаха гэхэдэ, үнэтэй – адагынь 10 евротэ.

- Хэшээлтнай хэзээнһээ болигогдооб?

- 20-ёод хоног боложо байна. Бүхы гүрэн дотор сээр табигданхай. Ондоо тээгүүр ябаханьшье хорюултай. Хотоһоо гараха гээ һаа, тон шухала шалтагтай байха ёһотойш. Милан шадархи Венето, Ломбарди хотонуудта үбшэлһэн зон олон ха. Минии байһан Триестдэшье халдаһан хэдэн хүн бии гэлсэнэ.

- Хитадай һүүлээр энэ үбшэнэй ехээр һүжэрһэн хоёрдохи гүрэн Итали болоо ха юм. Энэнь ямар ушартай хаб?

- Коронавирустай гэжэ эгээл түрүүн элирүүлэгдэһэн итальян хүн эдэгээд, мартын 9-дэ эмнэлгэһээ табигдаа. Хүндөөр хадхаляатаад, эмшэдтэ хандаһыень коронавирусай талаар шалгалта хэн гэһээнь баталагдашоо бшуу. Тиихэ үедөө хэдэн эмшэдые, хээлитэй һамгаяа халдахаажа үрдиһэн байгаа. Эгээл тэрэниие «супер-дэлгэрүүлэгшэ» гээд нэрлэнэ. Харин өөрөө хэнһээ халдаһаниинь мүнөө болотор эли бэшэ. Харилсаһан зонойнь дунда хитадуудшье үгы ха. Иимэ һонин юумэн боложо байна. Хитадтай хамта коронавирусай дэлгэрһэн үшөө нэгэ гүрэн гээд, Италиие нэрлэнэ. Мүнөө дээрээ эндэмнай 20 мянга гаран хүн үбдэнхэй, 2 мянга гаран хүн наһа бараа гэһэн мэдээсэл ябана.

- Ехээр лэ һүжэрөө байна.

- Агаараар дамжан халдадаг үбшэншье һаа, түргөөр таранал даа. Угайдхадаа итальян зон уулзажа мэндэшэлхэдээ, заатагүй таалалдадаг гуримтай ха юм. Энэнь баһа нүлөөлөө гэжэ һанаха байнаб. Мүнөө гудамжада хүнтэй уулзаа һаа, холуур үнгэрэгты, дэлгүүртэ ээлжээндэ зогсоходоо, 3 метрэй зай баримталагты гэхэ мэтээр шанга эрилтэнүүд табигдана.

- Ород гүрэнөөрөө гастрольдо ябаһан «Байгал» театрай зүжэгшэдые хитадууд гэжэ эндүүрээд, сагдаанарта дуулгаха ушарнууд болоно гэжэ дуулаа ёһотойш. Ши иимэ уршагта ороогүй гүш?

- Һая һурахаяа ерээд байхадамнил: «Хитад гүш?» - гэжэ асуугша һэн. Тиихэдэнь: «Байгал далайн эрьеын буряад-монгол гээшэб», - гэжэ харюусадаг байгааб. Харин коронавирустай холбоотойгоор иимэ ушарта ороогүйб.

Триест хотын талмайнууд энэ үедэ аяншалагшадаар дүүрэн байдаг аад, мүнөө хон-жэн

tury.ru

- Коронавирус гэлдээд, сагаалхашье тухагүй байгаа ёһотойт.

- Болиит даа. Хайшан гээд, Сагаалганаа тэмдэглэнгүй байха зомбибди. Февралиин 23-да эндэ байдаг хэдэн буряадууд, монголнууд сугларжа, буузаяа мушхажа эдеэ һэмди, бүтүү үдэрөө хээбди. Юрэнхы дээрээ тиимэ аймшагтай юумэн болоногүйл даа. Үлүү гаратар шууяа татадаг зон хаанашье бии ха юм.

- Зай, тиигэбэл һургуули тухайгаа хөөрыш.

- Би эндэхи Дж.Тартиниин нэрэмжэтэ консерваториин оюутан болонхойб. Мүнөө 2-дохи ангида һуранаб. Хэшээлэйнгээ саг болзор соогоо орожо байгаа һаань, үшөө жэл хахад болоод дүүргэхэб.

- Имагтал арадай дуу дууладаг байһан шимнай мүнөө оперын дуушан болохо гэжэ ябана гээшэ ха юмши. Хоолойшни бүри тенорһээшье нарин бэшэ гү?

- Тиимэ. Контратенор-сопранист болоноб. Теэд арадайнгаа дуунуудые дуулахал ёһоороо дуулажа ябаха хүн аабзаб.

- Эндэ һургуули дүүргээд, хаана түбхинэхэ түсэбтэйбши?

- 1600-1700-гаад онуудай хүгжэм гүнзэгыгөөр шудалнаб. Тэрэ үеын Монтеверди, Гендель, Моцарт мэтын агуу композиторнуудай зохёолнуудые сээжэлдэнэб. Хүгжэмэй энэ шэглэл илангаяа Европодо мүнөө дэлгэрэнхэй. Бельгидэ, Францида барокко, ренессансын үеын оперонуудые табидаг тусхай театрнууд бии. Тиимэһээ олоһон мэргэжэлээрээ энээгүүр бэеэ туршаад үзэхэ юм гү гэжэ һананаб.

- Итальян хэлэ үнинэй мэдэдэг хүн гүш?

- «Байгал» театрта ажаллажа байтараа, залуу ябаһан дээрээ дэлхэйе үзэхэ юм байна гэжэ бодоод, Москва зорёо һэм. Тэндэ жэл соо амидарха үедөө итальян хэлэ үзөөб. Эндэ ерээд, хэлэмни яһала мүлиржэ байна, гадна англи хэлэ шудалнаб.

- Хажуу тээһээ харахада, ондоо газар нютагайхитай сасуулхада, манай буряад соёл уралиг хэр хүгжэнэ бэ?

- Манай соёл уралиг яһала хүгжэнэ. Харин мүнөө сагта буряад хэлэмнай ехэл мартагдаад байна. Юумые алдахада хурдан, hэргээжэ бүтээхэнь лэ хэсүү. Хэлэ мэдэхэгүй хүндэ дуунай удха ойлгогдохогүй, сэдьхэлдэнь хүсэд хүрэхэгүй.

- Хари гүрэндэ ошоод байхадаа, буряадаар хөөрэлдэхэ хүн үгы, буряад дуу дуулаха гэхэдэ, ойлгохо хүн үгы. Хари хэлэ соёлой оршондо буряад зандаа үлэхын тула юу хэхэ ёһотой болоноб?

- Энэ шэнэ технологиин үедэ нүхэдтэеэ, ойро хамаатантаяа, аба эжы, эгэшэ дүүнэртэеэ холбогдоходо, амар, гоё болонхойл даа. Олон янзын мэдээ, концерт, үзэсхэлэн юумые Интернет соол оложо үзэжэ, шагнажа байдагби.

- Зай, Алдар, коронавирус гээд, ухаа алдажа мэгдэшөөгүй байһаншни һайн. Гэбэшье һэргылэмжын эрилтэнүүдые анхаржа, бэеэ бодоод, үбдэнгүй, элүүр энхэ ябыш даа.

Даши-Доржо БОЛОТОВ хөөрэлдэбэ