Ниигэм 20 may 2020 801

​Һалхинай наадан

© фото: arigus.ru

Майн 13-да Яруунын аймагта туйлай шанга элһэн шуурган бодожо, аймагай захиргаанай байшан, хэдэн айлай гэрнүүд хохидоо, мүн Нарһата һууринай 2-дохи дунда һургуулиин хушалта ходоржо хиидээ гэһэн мэдээсэл тараа һэн. Талаан боложо, нэгэшье хүн гэмэлтээгүй. Харин хэды шэнээн гарза ушарааб гэжэ тодорхойлогдожо байна. Шуурганай хойшолон усадхаха хэрэгтэ мүнгэ һомолхо тухай Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов даабари үгэнхэй.

- Байгаалимнай дошхоржол байна. Ой модоёо хайра гамгүй отолжо, уһа голнуудаа шэргээхэһээ гадна, хойноо үлөөһэн хог нобшоёошье хуряаха сэнэггүй байһанһаамнай иимэ юумэн болонол даа. Энэ маягаар Эхэ нютагнай удангүй элһэн губи болохонь ха, - гэжэ юрын зон голхорол дүүрэн тэмдэглэнэ. 

Гэхэ зуура эрдэмтэд энэ бодолойнь үндэһэтэйе баталаашье һаа, үнөөхи шуурганай бодоһон ушар бүри гүнзэгыгөөр тайлбарилһаниинь гайхалтай бэшэ. Биологиин эрдэмэй доктор, профессор Бимба Намзаловай хэлэһээр, дэлхэйн бүмбэрсэг дээрэхи уларил юрэнхыдөө нилээд өөршэлэгдэжэ байна.

- Уһан далайн нүлөө улам ехэ болоо. Олтирог дээрэ оршоһон гүрэнүүдһээ байха түби дайдын гүндэ түбхинэһэн нютагуудташье уларилай шэнжэ һүүлэй үедэ нилээд ехээр хубилаа бшуу. Урдань, минии багада, манай эндэ Номгон далайһаа үлеэһэн һалхинһаа боложо, намарай эхеэр хура бороо ужажа ородог һэн. Мүнөө тиигэхэеэ болишонхой ха юм. Дэлхэйн хэмжээндэ иимэрхүү ушарнуудые адаглахаар, - гэжэ Бимба Батомункуевич тобшохоноор тайлбарилжа үгэбэ. 

Метеорологуудай мэдээсэлээр, манай энээгүүр хабартаа дунда зэргэ 1,7-һоо 3,7 метр хүсэтэйгөөр һалхилдаг юм. Тиигэжэ уласайнгаа бусад аймагуудтай сасуулхада, эгээл Яруунада тон һалхитай байдаг гэжэ тодорхойлогдоно.

- Хабартаа хагсуу һалхитайшаг байхаяа һанадаг лэ даа. Гэбэшье иимэ ехээр шуургалһыень һананагүйб. 2-дохи һургуулиимнай хушалта, 3-4 жэлэй саана гээшэ гү, шэнээр хэгдэһэн юумэл даа. Мүнөө унахадань, газаань байһан хоёр машина дайруулшоо. Талаан боложо, эзэдынь һургуули руу ороһон байгаа бшуу. Юрэдөө, зайн галай бахананууд, айлай хашаа хорёо гээд лэ, нилээд ехэ юумэн һандараал даа, - гэжэ Нарһатада ажаһуудаг Сэнгэ Нимаев хөөрэнэ. 

Шэтэ хотодо болоһон шуурганай хойшолон

photos.rg.ru

Гэхэтэй хамта тэрэл үдэрынь хүршэ Шэтэ можодо секундын 30- аад метр хүсэтэйгөөр һалхилжа, аяар 40-өөд объектдэ һаад ушаруулаа. Гүрэнэй эмхи зургаануудһаа гадна, болбосон түхэлтэй байшангууд болон үмсын гэрнүүдшье хохидолдо ороо. Бүдүүн гэгшын модо үндэһэтэйнь һугалжа, хэдэн тоннын томо-томо юумэнүүдые һууриһаань хобхолжо, хүнгэхэнөөр хиидхүүлһэн һалхинай асари ехэ хүсэтэй байһые видеобэшэлгэнүүдээр, фото-зурагуудаар тухайлхаар. Шэтэ хотодо нэгэ эхэнэр шиферэй түгдэрхэйдэ дайруулаад, эмнэлгын газарта оронхой юм ха. Бооржодо гэрэй хушалта ходоржо унахадаа, доронь татаатай байһан хэдэн авто-унаа даражархёо. Гэрэл зурагуудаарнь тобшолходо, тэдэнь эд болохоёо болёо хэбэртэй. Шэтэ можын хэдэн аймагта хамта дээрээ 6 мянга гаран хүн зайн галгүй хонохо баатай болоо һэн. Гэхэ зуура урдань Шэтэ можын Онсо байдалай талаар яаманай шугамаар һэргэг байхые уряалһан бэшэгүүд тараагдаһан байгаа бшуу.

Хүршэ можодо шуурганай хойшолон усадхаха хэрэгтэ 400 гаран хүн, 150-яад тусхай техникэ хабаадуулагдаа. 

Автор: Цырен НАЙМАНОВ

Фото: arigus.ru