Ниигэм 15 jun 2020 532

​Норжима Цыбикова: «Буряад хэлэндээ нангинаар хандая»

«Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанда буряадаар мэдээсэхэ бэеэ дааһан сайт ажалаа ябуулжа эхилбэ. Энэ шухала хэрэг гэжэ ойлгосотой. Харин нэгэ бага хожомдоо. Хожомдоһоной шалтагаан олон, тиигэбэшье һанаһан хэрэгнай бэелүүлэгдээ. Даб дээрээ энэ сайт хадаа буряад хэлэнэйнгээ хуби заяанда һанаагаа зобоһон хүнүүдтэ мэдээсэлэй талмай боложо үгэхэ. Мүнөө буряадаар бэшэхэ сурбалжалагшад дуталдана. Тиигээшье һаань, мэдээсэлэй энэ талмайн ашаар түрэл хэлээрээ бэшэдэг хүнүүд олдохо. Мэдээсэлэй талмайда олон янзын һанамжанууд толилогдохо, саашадаа тэдэ ашаг үрэтэй арсалдаануудайшье сэдэбүүд болохо.

Мүнөө түрэл буряад хэлэнэймнай мартагдажа, хэрэглэгдэхэеэ болижо байһан сагта, тэрэнэй хуби заяанай талаар асуудал шиидхэхэ шухала. Олон янзын һанамжанууд хэлэгдэнэ. Тиигэбэшье хэлсэжэ, алдуу эндүүнүүдээ заһажа, түрэлхи хэлэеэ һэргээхэ зүб харгы шэлэгдэхэ.

Олон зоной хэрэглэхэ талмай бүхэн өөрын үүргэтэй байха ёһотой.

Ямар сэдэбүүд шухалаб, асуудалнууд ямар оршондо хэлсэгдэхэб, манай уншагшадые юун һонирхуулнаб, һанааень зобооноб, хэлэеэ хүгжөөхэ, дэмжэхэ талаар ямар ажал хэгдэхэ ёһотойб гэһэн асуудалнуудые сайт байгуулагшад нэн түрүүн өөртөө табина. Эхин шатада, бидэ бүгэдэндэ, сурбалжалагшад болон уншагшадай ехэ бүлэгтэ буряад хэлэнэйнгээ талаар шиидхэхэ асуудалнууд олон. Үри һадаһадтаа түрэл хэлэеэ дамжуулхаһаа гадна, буряадаараа хөөрэлдэдэг болохо.

Буряад хэлэнэй түүхэдэ урган һалбархашье, мартагдахашье саг үзэгдөө. Түрэл хэлэеэ абарха хэрэг – бидэнэй хүсэл. Буряад уран зохёол болон ирагуу найрагай баялиг. Түрэл хэлэндээ дурлал. Эдэ бүгэдые нэгэдүүлжэ, бүхэдэлхэйн ажабайдалай нүлөө тогтоохо шадалтайбди гэжэ нэн түрүүн өөртөө гэршэлхэбди.

Бүхы амиды юумэндэ хандаһандал адляар хэлэндэ нангинаар хандаха хэрэгтэй. Түрэл буряад хэлэндээ анхаралтайгаар хандажа, туһа хүргэхэ шухала. Хэлэмнай хододоо хэрэгтэй. Буряадаараа дуугарха, уншаха, дуулаха – эдэ бүгэдые үдэр бүри үлүү оролдолгүйгөөр бүтээхэ аргатайбди. Тиихэдэ түрэл хэлээрээ дуугарха хүсэлтэй хүнүүдтэ туһалха хэрэгтэй. Ямар нютаг хэлээр дуугархаб, шухала бэшэ.  

Хэлэндэ хандаса хадаа ехэ нарин хэрэг. Хэлэнэйнгээ ашаар арадтаа хамтарнабди. Үри һадаһадтаа түрэл хэлэеэ саашань дамжуулха хэрэгтэ ямаршье арга туһатай.

 Манай хүсэл, найдал, ажалнай burunen.ru сайтда бэелүүлэгдэг лэ.

Энэ талмайда ямар үүргэтэй ажал ябуулагдахаб гэжэ бодомжолое, бэдэрэе, хүн бүхэнэй һанамжа анхаралтайгаар угтан абахабди. Дурадхалнуудаа оруулагты, һанамжануудаа бэшэгты, асуугты. Хамтадаа харюу бэдэрхэбди.

Хүндэлэн үлэгшэ, Норжима Цыбикова