​Һаарамба лама залараа

Шэнэ үеын түүхэдэ Буряадай, мүн Ород гүрэнэй лама санаартанай дундаһаа эгээл түрүүн һаарамба ламын зиндаа хамгаалжа, үндэр нэрэ зэргэтэй болоһон Добдон Максаров түрэл Буряад нютагаа морилбо.

Һаарамба багша Добдон Максаровтай Хамба лама Дамба Аюшеев үргөөндөө уулзажа хөөрэлдөө. Д.Д. Заяевай нэрэмжэтэ «Даши Чойнхорлин» гэһэн Буддын шажанай дээдэ һургуулиин ректор Дымбрыл Дашибалданов Ивалгынгаа дасанда үндэр зиндаата ламые алда хадагаар угтаба. Буддын шажанай заншалта Сангхын гол дасан морилходоо, Добдон һаарамба Этигэл хамбын эрдэнитэ мүнхэ бэедэ мүргэжэ, адис абаһан байха юм.

Буддын шажанай заншалта Сангхын хэблэлэй албанай дуулгаһаар, Добдон һаарамба Энэдхэг ороной Брейбунай Гоман дасанай һургуулида 20 гаран жэлэй туршада ном үзэжэ дүүргээд, буддын гүн ухаанай докторой нэрэ зэргэ хамгаалһан юм. Нёдондо һаарамбын зиндаагай нэрэ зэргэ хамгаалжа шадаһан байна.

Добдон лама Агын тойрогой Могойтын аймагай Степь гэһэн станци шадар түрэһэн юм. Бүри 17 наһатай ябахадань, түрэлхидынь хүбүүгээ Сүүгэлэй дасанда хубарагаар үгөө бэлэй. Эндээ буддын шажанай номуудай нюусада һуража эхилээд, саашадаа эрдэмээ дээшэлүүлхэеэ, буддын номнолой гүн ухаа шудалхаяа Энэдхэгэй Гоман дасан зориһон намтартай.

- Анхан Энэдхэг зориходоо, сэхыень хэлэхэдэ, ехэ зорилго урдаа табяагүйб, хэлэшье мэдэхэгүй һэм. Шажанай һургаалай гол удхые ойлгожо эхилхэдээл, иимэ шиидхэбэри абаа бэлэйб. Юундэб гэхэдэ, һүзэгшэ эжы абынгаа хоймортоо бурхадаа тахяад байдагшье һаань, өөрөөшье багаһаа бурханда мүргэдэгшье һаа, хүсэд ойлгосогүй байгааб. Урданай заншалаар айл бүхэн нэгэ хүбүүгээ заабол дасанда хубарагаар үгэдэг һэн. Хүбүүгээ хубараг болгоходоо, Джарун-Хашорай субарга бүтээһэн мэтэ буян хуряадаг. Энэ заншал дагажа, эжымни намаяа хубараг болгохо гэжэ шиидээ. Мүн баһа Сүүгэл дасанай Даша ламын һургаалнууд намда ехэ нүлөө үзүүлээ. Тэрэ үедэ багшын һургаалнуудай удхые хүсэд ойлгоогүйб. Эндэл һуража байхадаа, хүгшэн багшынгаа һургаалнуудай гүн удхые ойлгожо эхилээб, - гэжэ Добдон һаарамба манай сониной сурбалжалагшада хөөрөө һэн.

Буряад орондо уулзалгануудые үнгэргэһэнэй удаа Добдон лама нютагаа зорихо.