«Аалин агнуурида” гарадаг гүт?

Энэ асуулта хэхэдээ, нэгэ бэрхэшээлтэй дайралдаабди. Юуб гэхэдэ, манай харилсаһан бүхы зон һархяагай нэрэнүүдые мэдэнэгүй. Элинсэг хулинсагууднай һархяаг эдидэггүй байгаа, тиимэһээ тэдэ буряад нэрэгүй гэжэ хэлээд, энеэдэ хүргэнэ. Жэшээлбэл, нойтон һархяаг (маслята) Хурамхаан, Баргажан, Зэдэ, Захааминай нютаг хэлэн дээрэ юун гэжэ нэрлэхэб гэжэ хэлэхэ хүнүүд огтошье олдоогүйнь харамтай.

 Баир Ухинов, Хурамхаан аймагай Майскын һургуулиин багша:

- Эндэмнай ой модон дүтэхэн. Һархяаг, жэмэс элбэг даа. Теэд би оройдоол гурбан һархяаг танидагби. Суглуулхадаа, ходо һамганһаань һуража ябадагби. Һонирхолтойнь гэхэдэ, манай эндэ нэгэшье хорото мухомор харагдадаггүй. Хойто зүгтэ байһанһаа болоно гү даа?

Жэмэс сооһоо алирһа суглуулдагбди. Ондоо жэмэс түүхэ гэбэл, холо ошохо болохош. Теэд ганса алирһаар бэшэ, мүн огородтоо ургуулдаг бөөрэлзэгэнөөр (малина- авт.) варени шанадагбди. Аха дүүнэрнай айлшалжа ерэхэдээ, амтархажа эдидэг. Би өөрөө морс хээд уудагби.

Оюна Дарижапова- Карпушкеева, Гомбо Цыдынжаповай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй театрай гол дуушан:

- Жэл бүри түрэл аймагаа, Алцак нютагаа зорижо ошоод, заал һаа 10-12 литр гүзээлзэгэнэ (зэдынхидэй хэлээр - земляника – авт.) суглуулдагби. Мүн улаагана түүгээд, Улаан-Үдэеэ баяртай бусадагбди.

Булат Цыбиков, «Бурятия» телерадиокомпаниин сурбалжалагша:

- Байгаалиин бэлэглэhэн алим жэмэс суглуулха ухаангүй дуратайб, харин сүлөө саг бага байдаг. Тиигэбэшье амаралтын үдэр Улаан-Үдэ шадарай ой тайгаар хани нүхэртэеэ зайгаад ерэдэгбди. Һархяаг суглуулжа ябахада, ехэл урматай байдаг. Минии таниха hархяагууд хадаа нойтон һархяаг (маслята), шара һархяаг (рыжик), томо сагаан һархяаг (грузди) болоно. Дээдэ Онгостойдо байhан Хуурай булаг гэжэ газараар нэгэтэ груздь олоо hэмди. Хэдэн хүнэг суглуулаад, тэрэнээ буйлуулжа шадангүй хаяха баатай болоо hэмди. Халаг!

Нэрhэ, алирhанда үни заяанай ошоогүйб. Аргын олдоо hаа, гансаараашье ябашаха дуратайб. Нэгэтэ нүхэрэйнгөө түрэлхидтэй хангай hайхан Захаамин нютаг ошожо, гүлзөөргэнэ (земляника – авт.) суглуулаа hэмди. Үдэр соо хүнэг-хүнэг түүжэ, амараадшье, сэдьхэлээ тэниилгээдшье гэртээ бусаа бэлэйбди. Хаа-яа талын мангир суглуулаад дабhалжа, үбэлэй хүйтэндэ шүлэндөө нэмэжэ, зунай зулгы хаhын амта үзэжэ байхада, гоёл даа. Юрэнхыдөө, ой тайгын алим жэмэс түүхэдээ, нэн түрүүн сэдьхэлээ амаруулдагбди гэжэ hанагшаб.

Влад Баранов, «Абсолют» худалдаа наймаанай бүлгэмэй харуулшан:

- Наһанаймни нүхэр Хориин юм. Тэндэхи ой тайгаар ябажа, һархяаг, жэмэс суглуулха дуратайбди. Варени шанаад, һархяагаа дабһалаад, үбэлдөө эдидэгбди. Хажуугаарнь огородой эдеэ бэлдэдэг зон аабзабди.

Гунсэма Базарова, Захаамин аймагай Дүтэлүүрэй дунда һургуулиин захирал:

- Мүнөө жэл жэмэс, илангаяа зэдэгэнэ (захааминай хэлээр – земляника – авт.) манай Захааминда заншалта ёһоороо элбэгээр гарахань ха. Мүн һамар һайн байха гэлсэнэ.

Шадаха соогоо үбэлдөө эдихэ жэмэс бэлдэдэгби. «Аалин агнуурида» ехэ дуратайб. Шара, нойтон, томо сагаан, обабки һархяагуудые суглуулжа дабһалнабди. Уксус, тоһон болон халуун үбһэтэй шүүһэндэ даруулһан һархяаг, огородой эдеэн амтатай даа.

Жаргал Цыбиков, Улаан- Үдэ хотын «Водоканал» эмхиин захирал:

- Бабанта аймагта үндыһэн хадаа һархяаг, жэмэс суглуулха дуратайб. Амаралтада гарахадаа, ой руу алхалжа, бэеэ амаруулнаб. Үнэхөөрөөшье, Баунтда нэрһэнэй талмай холоһоо харахадашни, гоёор хүхэрэн харагдахал даа. Часшье болонгүй, томо хүнэг суглуулжархихаш.

Ганса хойто зүгтэ ургадаг нойтон һархяагай үнгэнииньшье ондоо. Тиимэ амтатай һархяаг Улаан- Үдэ хото шадархи ой модон соо олохогүйш.