Ниигэм 22 jul 2020 412

 Хүнхэрэй хонишод урматай

 Хүдөөдэ хониной нооhо хайшалха гээшэ зунай гол ажалай нэгэн бо­лоно. Анхан сагhаа Ага тойрогто хониной тоо толгой олон, нооhо хайшалаан эршэтэйгээр үнгэрдэг байгаа. Гол ажалаа алдаагүй Ага тойрогой Хүнхэр нютагта эдэ үдэрнүүдтэ хонидоо хайшалжа дүүргэбэ.

 Мүнөө Ага тойрогой Хүнхэр  нютагта тобир тарган хонид талаа­раа бэлшэhээр. Түрүү хонишодой нэгэн Бата Лхасарановай гэр бүлэ һууринһаа 20 гаран модоной за­йда оршодог Ута нуурай хүндыһөө дүрбэн зуу гаран хонидоо туужа асараа, нооhыень хайшалуулба. Ехэ hаадгүйгөөр энэ ажал ябуулагдаа гэжэ тэрэ тэмдэглээ.

Нэгэ үдэрэй туршада табяад хони хайшалдаг дүй дүршэлтэй залуушуул эндэ хабаадуулагдаа. Жэшээлбэл, Абида Одонов зарим­даа үдэрэй туршада зуун хони хай­шалжа үрдидэг юм. Жэл бүри энэ хэрэгээрээ хүсэгдэдэггүй Абида мүнөө жэл мүн лэ түрүүлээ. Нооhо хайшалаанай дүнгөөр эрэшүүлэй дунда Чингис Базаров Заян Цыде­нов хоёр хоёрдохи һуурида гараа. Буянто Бадараев ба Цыдып Дашиев гэгшэд шангай гурбадахи hуури эзэлээ.

Эдир багаһаа зунай хамтын ажал­да хүдэлжэ, дүй дүршэлтэй болоhон Сэдэлма Аюшиева эхэнэрнүүдэй дунда онсо шалгараа. Һургуулиин шаби ябахаhаа нооhо зөөжэ эхилээд, саашадаа хони хайшалжа һураhан Сэдэлма шэнги үхибүүд олон. Эндэ һургуулиин үхибүүд ажал хэхэ ду­ратай гээд, нютагай зоотехник, хони хайшалалга хүтэлбэрилэгшэ Максим Сафронов тэмдэглэнэ.

- Мүнөө жэл 12 хүн хони хай­шална. Yшөө тиихэдэ хоёр пресс хүдэлнэ. Бухы дээрээ 15 hүрэг хони­дые хайшалжа дүүргээбди. Yдэртөө нэгэ отара - 300-400 хони - хай­шалдаг байгаабди. Ехэ хура бороо ороогүй, тиимэhээ яhала түргэн, саг соонь энэ ажалаа дүүргээбди. Хай­шалжа абаhан нооhоёо Хакасси аба­ашажа тушааха түсэбтэйбди, - гэжэ Максим Сафронов хөөрэнэ.

Арбан хоёртой Ян Нимаев Шэтэ хотоhоо Хүнхэр руу хүгшэн эжыдээ гурбадахи жэлээ ерэжэ, энэ хай­шалаанда хабаадана. Хажуугаарнь нүхэдөөрөө Онондо уhанда ородог, үдэшэндөө футбол ба волейбол наа- дадаг юм. Мүнөө жэл үхибүүд олоо­роо хото городhоо ерээ гээд, Ян ехэ урматайгаар тэмдэглэнэ.

Хүнхэр нютагай хэдэн үеын зон хони хайшалаанда хүдэлжэ, бэе бэеэ hайн танидаг, нүхэсэдэг юм. Нютагай эмшэн Соёлма Цыденжапова 9-дэхи классай ябахадаа, хони хайшалжа һураһан. Мүнөө дүршэлөө хүбүүндээ дамжуулжа байна.

 Манай үедэ 9-дэхи класс дүүргээд, hуралсалай үйлэдбэриин кампанида хамааруулагдан, ажал­та үдэрнүүдээ эхилдэг байгааб­ди. Үдэртөө 3-4 отара хайшалдаг hэмди. Цыбен ахай Бальжинима­ев манай үедэ хони хайшалалгын хүтэлбэрилэгшэ ябаа. Саг сагаараал даа. Мүнөө үсөөн зон хүдэлнэ. Хүбүүмнай түрүүшынхиеэ хони хай­шална. Тиимэhээ иишэ ерэжэ, хайшан гээд хайшалхаб, хайшаяа бүлюудэхэб гэхэ мэтые харуулжа үгэбэб, - гэжэ Со­ёлма Цыденжапова хэлэнэ.

Зунай зулгы сагта хониной нооhо хайшалаанай газарта амтатайхан улаан ба сагаан шүлэн гээшэл эл­бэг - табагууд соо халима хэгдэнэ. Хүгшэн залуугүй дуратайгаар тэрээ­нииень эдинэ. Үдэрэй туршада гурба дахин ажалшадаа эдеэлүүлдэг Люд­мила Балданова, Цыжидма Дор- жирабданова тогоошод hурамал - жэл бүри хүдэлдэг юм. Тиимэhээ баһал урматайгаар ажалаа хэнэ. Олон соо үхибүүднайшье һайн эде­элнэ гээд, Цыжидма Доржирабдано­ва һанамжална.

Автор: Бадма ЯКШЕЕВ

Фото: Авторай гэрэл зураг