Газарай хүдэлөөн хүлгүүлээ гү?

Сентябриин 22-ой һүни Байгал шадарай ажаһуугшад газарай хүдэлөөнһөө һэрихэ баатай болоо. Далайн баруун бэедэ угаа ехэ дорьбоотойгоор хүдэлөөн болоод, Засагай газар һүни дунда суглаа зарлаһан байна. Хэрбэеэ Рихтерэй хэмжүүрэй ёһоор хамагай ехэ дорьбоон 9 балл хүрэдэг һаа, Эрхүү можын Култук һууринда аяар 8,1 балл үзэгдөө. Гэмтэһэн зон үгы. Юуншье хохидоогүй. Теэдшье онсо байдалда бэлэн байхаар журам тэндэ соносхогдонхой.

Зүгөөр Буряадта хоёр дахин багаар газарай хүдэлбэшье, нютагай зон мэгдэн алдаа хэбэртэй. Илангаяа социальна холбоон соо үзэһэн хараһанаа үглөөнһөө бэшэжэ мэдээ. Тэдэ зондо иимэ асуудалнуудтай хандабабди: “Мэдэрхэтэеэ сасуу юун тухай бодоо? Хүдэлөөнэй бүри эршэдээ һаа, яаха һэмта?”

Намсарай Намсараев, Буряад Уласай Арадай Хуралай һунгамал:

- Эрдэмтэдэй багсаамжалһаар, Байгал далаймнай дэмы далай гэгдээгүй: хожом хойнодоо далай болотороо һунаха юм. Жэл бүри эрьень 2-3 сантиметрээр хобхорно гээд харанабди. 1860-аад онуудаар газар ехэ гэгшээр хүдэлөөд, хобхороол һэмнай. Тиигэжэ провал бии болоо бэлэй.

5-6 жэлэй саана 1-2 баллай хэмжээндэ газар хүдэлөө гэлсэдэг һаа, мүнөө ажаглахадам, 3 баллһаа дээшэ болоно.

Аюулгүйе сахилгын дүримэй ёһоор, газарай хүдэлжэ эхилхэтэй сасуу газаашаа шамдаха хэрэгтэй. Олон дабхар гэрэй оройдо ажаһуудаг һаа, газаашаа бушуу гарахань бэрхэшээлтэй ха юм. Үрдихөөр бэшэ һаань, унаха юумэнүүд таниие гэмтээхэгүйнь тулада шэрээ доро гү, орон доро бэеэ нюугты.

Улаан-Үдэдэмнай һүүлэй жэлнүүдтэ 5-һаа дээшэ дабхар гэрнүүд олоор баригдажа эхилээ. Тэрээниие һайшаанагүйб. Байгал шадархи газарнай хүдэлдэг онсотой ха юм. Аюултай бшуу. Хуушанай 5 дабхар гэрнүүдые харахада, хоорондоо зайтай байдаг. Юундэ барилгашад зай үлээгээб гэхэдэ, байшангууд найгахадаа, бэе бэеэ дайраха ёһогүй.

Дулма Содномова, олониитын ажал ябуулагша:

- Унтажа байгааб. Гэнтэ оромни хүдэлhэн мэтэ үзэгдөө. Сошооб. Бодохо гэхэдэм, бараг болоо.

Гэртэмнай үхибүүд дүүрэн. Бултыень hэрюулээд, газаашаа гараха һэм. Үүдэнэйнгээ богоhо дээрэ зогсоод байха хэрэгтэй гээд, һургуулида манда заагша hэн. Теэд бидэн олон ха юмбибди. Газаашаал яараха байгаабди.

Гунсэма Базарова, багша:

- Гэртэхи бараамни хүдэлжэ байгаа. Ойлгонгүй үлэхын аргагүй байгаал. Хоёр дахин дорьбоон болоо. Нохойнууд мэдэрээд, хусажа мэдээ. Закаменск хотодо гурбадахи дабхарта ажаһуудагби. Тиимэһээ үхибүүдээ хубсалуулаад, гэрһээ гарахаар бэлэн болоод байгаабди. Теэд хүдэлөөн замхашоо. Һанаагаа амараад, балкон дээрээ гараад хараашалхадам, олон айлнууд зайн галаа носоонхой байгаал.

Оюна Ринчинова, эрдэмтэн:

- Гэнтэ мэдэн гэхэдэм, гэрни хүдэлжэ байгаал. Дорьбооной улам эршэдээ һаань, гэртэхинээ бултуулыень һэрюулхэ һэм. Газаашаа гараад, байшангуудһаа холодохо байгаабди. Иимэ онсо байдалда яахаб гэжэ үхибүүдээ һургаха хэрэгтэйл даа.

Светлана Целовальникова, гэрэл зураг буулгагша:

- Хүдөөдэ хүдэлөөн тиимэшье айдаһатай бэшэ. Хотодо байһан түрэлхидэйнгөө түлөө һанаата болооб. Гэнтэ газаашаа гаража үрдингүй байжа болог даа. Олон дабхар гэрһээ доошоо буухань тиимэшье бэлэн бэшэ ха юм.

Манай Түнхэн болон Ахада һүүлэй үедэ ходо газар хүдэлдэг болонхой. Хүнүүд заримдаа ойлгоншьегүй үнгэрдэг лэ. Үнгэрһэн зун ехэ дорьбоотойгоор хүдэлөө. Нэгэ томо юумэн унаһан шэнги болоо. Иимэ онсо байдалда бэлэн байха хэрэгтэйл даа.

Олег Булутов, олониитын ажал ябуулагша:

- Совет үеын гэрнүүдтэ бэеэ угаадаг, али заһадаг таһалгада орохо гү, али байшанай гол һудаһан болохо балканууд доро орохо хэрэгтэй. Мүнөө үеын гэрнүүдтэ хайшаа юм. Найдамгүйхэнөөр харагдадаг.

Энхэ Цыденов:

- Газарай хүдэлхэдэ, телефоноо тэбэреэд хэбтэжэ байгааб. Гайхааб. Бүри ехээр хүдэлөө һаань, хүл хурдан болоод, газаашаа табилуулха һэм.