730
Буряад арадта бусалтагүй ехэ гээлтэ болобо: табан хушуун мал hэргээхэ талаар горитой ехэ ажал ябуулhан эрдэмтэн Булад Бастуевич ЛХАСАРАНОВ hаяхана, октябриин 25-да, хорото үбшэнэй хойшолонhоо боложо, алтан дэлхэйhээ халин ябашаба.
1950 оной декабриин 24-дэ Булад Бастуевич Һасаранай Бүүбэйн ууган хүбүүн боложо түрэhэн юм. Хожом хойнодоо гурбан дүүнэрые дахуулха хубитай байгаа.
Нюдарган гарбалтай тула нилээд хашуулhан, hүүлдэнь Агуу дайнай дүлэн соогуур гараhан Һасаран баабайгаа Булад бүри багахан ябахаhаа дахажа, хара ажалай амта нилээд үзэhэн аабза. «Нагаса баабайдал адли абяагүйхэн хүдэлжэл ябадаг тусгаар ажалша, Дыма эжы шэнги угаа hүзэгшэ хүнүүдые саашадаа оройдоо хараагүй хүм», - гэжэ дурсан hанагша бэлэй. Хэжэнгынгээ дунда hургуули түгэсхэhэнэй удаа сэрэгэй алба гаража ерээд, ой соо модо отололгондо баабайтаяа хамта байнгүй ябаа. Олоо болоhон обоо хүбөө мүнгыень Дыма эжынь дасанда даадхажархиhан байба. Тиихэдэнь ехэтэ шаналhанаа, ямар тобшолол хэhэнээ ёгтолон hагад иигэжэ хөөрэдэг hэн: «Хара хүлhөөрөө хоолойгоо тэжээхэ гээшэ гайтай байна даа - ном үзэхэ хэрэгтэй гэжэ ойлгоо hэм».
Тиигэжэ Булад Бастуевич Зүүн Сибириин Технологическа дээдэ hургуулида орожо, зайн гал шудалаа. Диплом бариhан залуу инженер хүбүүн Хориин аймагай Yдын совхоз эльгээгдэhэн юм. Хэлэhэн үгэдөө заатагүй хүрэдэг, шударгы бэрхэ мэргэжэлтэниие совхозой захирал гансата обёороод, Баян Голой таhагые ударидахыень даалгаhан байна. Тиихэ үедэ, үнгэрhэн зуунай 70-аад онуудта, Булад Бастуевич утаhагүй холбоо байгуулаад, ажалшадтаяа харилсаха арга боломжо нэбтэрүүлhэн юм. Һонюуша, шэнэ юумэндэ эльгэтэй, шэнжэлхы ухаатай гэжэ энэ ушаршье гэршэлнэ.
Ехэ гаргаша эридэг байрын мал тэжээхын орондо жэнхэни буряад бэлшээриин мал hэргээхэ хэрэгтэй гэhэн тобшололоо Yдын совхоздо хүдэлхэдөө хэhэн юм. Яруунын Иисэнгын совхозой захиралаар томилогдоод байхадаа, тэрэнээ бэелүүлхэ гэжэ шиидээ. Шэнжэлгын ехэ ажал ябуулжа, тэндэ олдоhон буряад адуунай үндэhэн дээрэ үүлтэр зохёожо шадаhан. Энэ хэрэгтэ туhа хүргэhэн Семён Бартанович Помишин багшаяа ехэ дулаанаар дурсадаг бэлэй.
Хэжэнгэдэ Сельхозхимиин захиралаар хүдэлхэдөө, «бүүбэй» үүлтэр зохёон байгуулаад, Москвада тэрэнээ амжалтатайгаар хамгаалжа шадаhан юм. Yүлтэрэй авторнууд олоншье hаань, гол ажалыень Булад Бастуевич хүбүүдтэеэ хамта ябуулаа hаабза. Тиихэдэ 1990-ээд онуудай шэнэдхэн хубилалтын хүшэрхэн саг байгаа. Булад Бастуевич хүдөөдэ ажаhуугаад, эрдэмэйнгээ ажал ябуулжал мэдээ. Тиигэжэ биологиин эрдэмэй кандидадай нэрэ зэргэ Эрхүү хотодо амжалтатай хамгаалhан юм.
Һүүлэй хорёод жэлэй туршада үндэhэн буряад эбэртэ бодо малаа hэргээхэ ажал ябуулаа. Зүблэлтэ засагай үедэ мяханай комбинат руу тушаагдаhан үнеэдэй уг шуhа бэдэржэ, Хүбсэгэл нуурай дэргэдэхи hүрэг соо оложо шадаа. Тиигэжэ 100-аад толгой үнеэдые 2014 ондо хилэ гарган, Буряадта асарhан юм. Арайл үүлтэр зохёожо үрдеэгүйнь харамтай. Энэ ажалыень үргэлжэлүүлхэ эрдэмтэд урган гарахал бэзэ гэжэ найдая.
Жэшээтэ ахай, энэрхы эсэгэ, үбгэн аба, найдамтай нүхэр Булад Бастуевич Лхасаранов буряад арадай түүхэдэ мүр сараагаа үлөөхэл ёhоороо үлөөгөө. Уужам сагаан сэдьхэлтэй, урагшаа hанаатай, зоригтой Буряадаймнай түрүү хүбүүн Бурханай орондо түрэг лэ!
Октябриин 30-да үглөөнэй 11 сагhаа Хэжэнгэ тосхоной Гениновэй гудамжа, 30 хаягаар хүдөө гаралган болохо.
