​Хамтын хүсэлөөр хамагые дабамаар

Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын грантда хүртэхын түлөө харалган урда жэлнүүдтэ нэгэл дахин үнгэргэгдэдэг байһан. Харин байгша ондо хоёр дахин соносхогдожо, Буряад Уласһаа олон мэдүүлгэнүүд үгтөө. Тиигэжэ 16 эмхи амжалта туйлажа, мүнгэн тэдхэмжэдэ хүртэбэ. Тэдэнэй тоодо Газар дэбисхэрэй олониитын өөһэдын 4 хүтэлбэринүүд ороно.

Эрхимүүдэй эрхим

Захааминай аймагай Хамниин сомоной «Спортивная» ТОС «Доброе руно» гэһэн проект дурадхажа, 1 сая 700 мянган түхэригэй тэдхэмжэдэ хүртөө. Тус проектын ашаар аймагай хэдэн нютагуудай ажаһуугшад хониной нооһо, арһа үйлэдбэрилжэ, элдэб зүйлнүүдые бүтээхэ аргатай болоо. Гадна хэдэн хүн ажалтай боложо, мүнгэшье оложо эхилхэнь.

Хяагтын аймагай ТОС-уудай холбоон «И нить волшебная в душе оставит след» гэһэн түсэл зохёожо, Буряадта ажаһуудаг арадуудай үндэһэн хубсаһа оёлго һэргээжэ, саашадаа Хүдэри сомондо хубсаһанай театр байгуулха зорилготой. Хяагтынхидта 490 гаран мянган түхэриг үгтэһэн юм. Президентын грантда хүртэхын тула тус аймагһаа хоёр мэдүүлгэ үгтэжэ, шэлэн абалгын шатада хоюулан үндэр сэгнэлтэдэ хүртөө. Гэбэшье нэгэ эмхиһээ нэгэ мэдүүлгэ үгтэхэ заабари байгаа. Тиин амжалта туйлаһан түсэл саашадаа дурадхагдажа, тэрэ сагтаа зүб шиидхэбэри абтаа гэжэ элирээ.

Хэжэнгын аймагай Ород нютагай «Найдал» ТОС «Образовательные события как механизм повышения качества образования в малоком­плектных школах» гэжэ нэрэтэй түсэл зохёожо, 440 гаран мянган түхэригэй тэдхэмжэдэ хүртэһэн юм. Энэ түсэл 2017 ондо Президентын грантда хүртэжэ, хүдөө нютагай дун­да һургуулинуудта болбосоролой орёо асуудалнуудта анхарал хан- дуулха зорилготой байгаа. Мүнөө жэл дахин бэлдэгдэжэ, амжалта туйлаһан байна.

Бэшүүрэй аймагай «Еланское» со­моной «Народный умелец» гэжэ ТОС нютагайнгаа аршаанта газарта олон зоной бэе тамирые элүүржүүлгын талаар зохид газар түхеэрхэ тухай түсэл зохёожо, 490 гаран мянган түхэригэй туһаламжа абаа.

Эдэ газар дэбисхэрэй олониитын өөһэдын хүтэлбэринүүд байгша оной туршада түсэбүүдээ бэелүүлхэ болоно. Тиин Хэжэнгын аймагай «Найдал» ТОС хэжэ байһан ажал тухайгаа олондо мэдээсэл тараадаг эмхинүүдтэй ZOOM сүлжээнэй аргаар гаража, хөөрэжэ үгөө.

Һуралсалай орьёл

ТОС-ой хүтэлбэрилэгшэ Дашима Бадмаевна Бальжирова нэн түрүүн Президентын грантда бэлдэһэн дансанууд тухай, ямар зорилготойгоор хабаадаһан тухайгаа тодорхойлжо үгөө. Хэжэнгын аймагай бага һургуулинуудта һуралсалай шанар һайн болгохо асуудал багшанарай һанаа зобооһоор үнинэй. Тиимэ һэн тула энэ орёо асуудалда олоной анхарал хандуулха зорилготойгоор һуралсалда шэнэ арга боломжонуудые нэбтэрүүлхэ талаар ажал ябуулагдажа эхилһэн байна. Жэшээнь, һурагшадые нэгэ бүлгэм болгожо, һуралсал ябуулагдажа туршагдаа. Гадна али нэгэн һуралсалай журамаар ами аминдаа хэшээлнүүд үнгэргэгдэжэ, һурагшадай хэшээлнүүдтээ ойлгоогүй темэнүүдээр гүнзэгы һуралсал эмхидхэгдээ. Эдээнэй урда проектдэ хабаадуулагдаха багшанартай хэдэн уулзалганууд, дүхэриг шэрээнүүд эмхидхэгдэжэ, бэлэдхэлэй ехэхэн ажал ябуулагдаһан байна.

Нэгэдэхи шатада бэрхэ багшанар элирүүлэгдэжэ, саашадаа шэнэ онол аргын хүсөөр һуралсал ябуулха алхамууд тодорхойлогдоо. Багшанарта тусхайта гурбан семинар үнгэргэгдэжэ, Красноярск хотын Багшанарай мэргэжэл дээшэлүүлгын һуралсалай эмхиин дээдэ мэргэжэлтэд һуралсал үнгэргэбэ. Хамтын хүсөөр гурбан шэглэлээр ажал түсэблэгдэһэн байна. Тодорхойлбол, Ородой болон Леоновкын дунда һургуулинуудай дэргэдэ энэ намар һургуулиин ажабайдал руу һурагшад гүнзэгыгөөр шунан оруулагдаа. Гадна һуралсалай нэгэ үдэр хэшээлнүүд үнгэргэгдэнгүй, нэгэшье класс эмхидхэгдэнгүй, һурагшад өөһэдынгөө дураар али нэгэн номоо багшанартай гүнзэгыгөөр шудалаа. Мүн В.С. Мункинай нэрэмжэтэ Хэжэнгын лицейдэ хэшээлнүүдһээ гадуур хэмжээнүүд эмхидхэгдээ.

Багшанар эдэ хэмжээнүүдэй ашаар һуралсалаа саашань хайшан гээд түсэблэбэл, һурагшад бүри гүнзэгы мэдэсэтэй болохоб, хамтын аргаар болон ами аминдань һурагшадтай хүдэлбэл, һайн мэдэсэ абахаб гэхэһээ эхилээд, бусадшье асуудалнуудта харюунуудые оложо шадаа. Һурагша бүхэнэй арга боломжо, саашадаа ямар шэглэлээр һуралсалаа улам дээшэлүүлхэнь мүн лэ тодорхойлогдоо. Гадна бэе бэетэеэ харилсахада, хамтадаа орёо темэ тайлбарилхада, хүнгэншье, ойлгосотой байна гээд үхибүүд тэмдэглэнэ. Гэхэтэй хамта һурагшадшье, багшанаршье һуралсалайнгаа үдэр зүбөөр түсэблэжэ һураа. Хэшээлһээ гадуур амарха сагаа зохидоор үнгэргэхэ тухай үхибүүд һанамжалан, өөһэдөө дурадхалнуудые оруулаа. Эмтэй домтой ургамал ногоо танижа, тэдээгээр хэрэгтэй, туһатай эмүүдые бүтээхэ, хубсаһа эсхэхэ, оёжо һураха, амтатай эдеэ хоол шанажа һурабал, бүри бэрхэ үхибүүд болохо тухайгаа эдэнэр нэгэтэ бэшэ һанамжална.

Хараа бодолнууд

Дашима Бадмаевна Бальжировагай тэмдэглэһээр, түсэл бэелүүлхэ хэрэгтэ хамтадаа 600 гаран мянган түхэриг гаргашалагдаа. Президентын грантын ашаар эгээл хэрэгтэй оньһон техникэ абтажа, саашадаа ажалдань яһала хэрэгтэй байна. Бага һургуулинуудай байдал, һуралсалай талаар орёошог асуудалнууд зоной, ниитын анхарал үнинэй татадаг. Тиибэшье багшанар һурагшадтаяа хамта һуралсалай үүргэ дээшэлүүлхэ аргатай. Иимэ урагшаа һанаатай, сагаан уужам сэдьхэлтэй зоной ашаар хүдөө нютагууд хүгжэжэ байхань лабтай. Эндэ газар дэбисхэрэй олониитын өөһэдын хүтэлбэринүүдэй үүргэнь мүн лэ ехэ.

Дулма ШАГДУРОВА