​Нэрэ солонь мүнхэ оршохо

Цыденжап Дондубон (1905-1938) бүри 1925 онһоо «Буряад-Монголой үнэн» сониндо бэшэжэ эхилһэн юм. Олониитын ажалда хам оролсоһон залуу эдэбхитэн Цыденжап Дондубон тэрэ үедэ нютагуудта боложо байһан ехэ хубилалтанууд тухай, арад зоной шэнэ байдалдаа тэгүүлэн дабшаһые тон хурсаар, эли тодоор харуулжа бэшэдэг байгаа. Тэрэнэй статья болон мэдээсэлнүүдые редакциин ажалшад, уншагшад анхаралтайгаар угтадаг, һонирхон хүлеэдэг һэн.

1928 ондо хурса гуурһата Цыденжап Дондубон «Буряад-Монголой үнэн» сониной нарин бэшэгэй даргаар (секретаряар) дэбжүүлэгдээ. Эндэ хүдэлхэ үедөө тэрэ уран хэлэнэй талаар ехэ һургуули гараһан байна.

Тэрэ сагта «Буряад-Монголой үнэн» бүхы буряад уран зохёолшодой уурхай болоод байгаа, тэрэ үеын сониной хуудаһануудта бүхы зохёолшод бэшэдэг һэн. Жэшээнь, Цыденжап Дондубон, Баваасан Абидуев, Дамба Дашинимаев, Хоца Намсараев хамтаржа, шог ёгто зохёолнуудые, фельетон, памфлет болон баснинуудые бэшэжэ, «Алсагар Мархай» гэһэн гаршагтай тусхай хуудаһа «Буряад-Монголой үнэндэ» гаргадаг байгаа. Уншагшад энэ хуудаһанда хэблэгдэһэн зүйлнүүдые дахин дахин уншажа, эгшэтэрээ энеэлдэдэг һэн.

Тэрэ үедэ Цыденжап Дондубонтой хамта «БуряадМонголой үнэндэ» хүдэлһэн редакторнууд, редакторай орлогшонор, журналистнууд тухай хэлэхэдэ, булта ехэ эрдэм бэлигтэй, хурса хурдан ухаатай, буряад арадай үзүүр хүнүүд байгаал даа. Олониинь 1937-1938 онуудай хамалганда орожо хосорһон юм.

Санжижаб Ширабон – 1930-1932 онуудта редактораар хүдэлөө. Буряад-монгол уран зохёолой хүгжэлтын асуудалаар олон статья бэшэһэн. Критик, публицист Санжа Ширабон СССР-эй болон Монголой уран зохёолшодой харилсаа холбоо бэхижүүлһэн габьяатай. 1938 ондо хардалганда орожо, буудуулһан.

Доржо Ардин – 1930-аад онуудай эхеэр редакторай орлогшоор, редактораар хүдэлөө. 1937 оной апрелиин 9-дэ тушаагдаад, ехээр зобоогдоһон, сохюулһан байгаа. 1938 оной июниин 14-дэ буудуулаа.

Базар Ванчиков – 1937 ондо «Буряад-Монголой үнэн» сониной редактор, баһал хэһээгдээ. 1956 ондо хэрэгыень дахин хаража үзөөд, нэрыень сагааруулаа.

Жалма Жамцарано – Пилунова (1900-1995) – сониной хүдөө ажахын таһагые даагшаар хүдэлжэ байтараа, тушаагдаа. 10 жэл Колымада ябажа ерээ. 1949 ондо дахин тушаагдаад, Красноярска хизаарта сүлэгдэһэн байна. Ехэ хүшэр хүндэ байдалые дабажа гараһан, 95 наһа хүрэһэн буянтай хүн. Хубилган шэнэдхэлгын үе сагай ерэхэдэ,»Буряад-Монголой үнэн» сониной хамалганда ороһон ажалшад тухай журналист Вера Эрдынеевна Токтохоева КГБ-гэй архив соо бэдэрэлгэ хэжэ, шэнжэлгынгээ дүнгүүдээр олон статья бэшэһэн, 1989-1993 онуудта»Буряад үнэндэ» хэблүүлһэн байна. Энэ ехэ ажалайнгаа түлөө республикын Журналистнуудай холбооной Ярослав Гашегай нэрэмжэтэ шанда хүртэһэн габьяатай.

Цыденжап Дондубоной, тэрээнтэй хамта һүрөөтэйшье, жабхалантайшье үе сагта үндэһэн сониндо хүдэлһэн эрхим бэрхэ сэдхүүлшэдэй аша габьяань, нэрэ солонь мүнхэ оршохо.