Үлгы нютагай эдеэн үлүү амтатай

Тэндэ хүдөө ажахын һалбарида хүдэлдэг эмхинүүд өөрынгөө үйлэдбэрилһэн эдеэ хоол худалдаха аргада хүртэбэ. Тус үйлэ хэрэгэй гол эмхидхэгшэдэй нэгэн Россельхозбанк болоно. Яармагта хүдөөгэй аяар 74 ажахы хабаадажа, шанар һайтай эдеэ хоол хотын ажаһуугшадта дурадхаба.

Ажалша зоной абдарһаа

Заха холын Захааминһаа, дэгэд холын Уланхаанһаа, Түгнэ, Яруунаһаа хүдөө ажалшаднай энэ яармагта хүрэжэ ерэһэн байна. Хотын талмай дээрэ түхеэрэгдэһэн алаабхинуудые гороолжо ябахада, толгой эрьемээр. Эндэ юун үгыб даа! Хангай тайгын үршөөһэн жэмэс, һамар, хүбшэ тайгаар ургадаг набша намаа суглуулжа бэлдэһэн элдэб янзын сай, ажалша зүгын нөөсэлһэн бал. Хахад жэлэй туршада хүдөө ажалшадай бөөмэйлхэһөө нааша ургуулһан үгэрсэ, помидор, хартаабха... Амтатай, шэмэ һайтай мяхаар буйлуулагдаһан бууза банша, элдэб янзын колбаса дурадхагдаа. Буряадуудай заншалта сагаан эдеэн элбэгээр наймаанда дэлгэгдээ даа.

- Бидэ анха түрүүшынхиеэ «Своё» гэһэн фестиваль үнгэргэжэ байнабди. Энэмнай һайн эхитэй – хүдөө ажалшадаа дэмжэнэбди. Буряадтамнай элдэб шэглэлээр үйлэдбэрилдэг олон эмхинүүд ажаллана. Нютагаархиднай эгээл эдэ зонһоо шанар һайтай эдеэ хоол худалдан абадаг гээд мэдээжэ. Мүнөөнэй сагта хэншье һаа өөрынгөө нютагта бэлдэгдэһэн эдеэ хоол абажа эдихэеэ оролдодог. Тус яармагай ашаар манай үйлэдбэрилэгшэд өөрынгөө худалдан абагшадые олохо аргатай болоно. Бүхыдөө иимэ хэмжээ ябуулганууд хүдөө ажахын һалбариин хүгжэлтэдэ амаргүй дэмжэлтэ үгэхэ ёһотой, - гэжэ Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов яармагай нээлгын үедэ хэлэбэ.

Нютагаархидаа дэмжэбэ

2 үдэрэй туршада хотын ажаһуугшад олоороо түб талмай руу субаа. Урданайнгаа ёһоор, элдэб холисогүйгөөр бүтээгдэһэн эдеэ хоол худалдан абахаяа һанаһан зон тоогүй олон даа. Өөрынгөө тоонто газарта бэлшэжэ үндыһэн адуу малай мяхан амтатай гээшэ аабза. Яармагта ябаһан зониие адаглажа байхада, булта нютагайнгаа наймаашадые бэдэрэнги. «Тээ тэндэ, зүүн-хойно буланда манай уланхаанайхид бууза, банша худалдажа байна, ошыш». «Захааминаархимнай хаана юм?» - гэхэ мэтээр нютагайнгаа зониие бэдэрэн һагад хотынхид наймаа хэнэ.

Гансашье хүдөө нютагайхид эндэ ерэжэ наймаа хэнэ бэшэ, харин Улаан-Үдэдэ өөрынгөө гараар юумэ бүтээдэг зон хабаадалсаһан байна. Жэшээнь, Дандар Галанов һү буйлуулжа, хурууд (сыр) шанадаг «Сыровар 03» гэһэн хизаарлагдамал харюусалгатай эмхи байгуулһан юм. Тэрэнэй шанаһан хурууд хотын ажаһуугшадай дура буляаһаар үнинэй. Һайн шанартай хурууд түргэн сагай туршада наймаалагдаа.

- Хуруудаа бүхэли һүни унтангүй шанажа хонооб. Эндэ хабаадаха гэжэ нөөсэлһэн хуруудни яһала түргөөр тараа. Мүнөөдэр наймаанда табиха гэжэ үсэгэлдэр яһала һайнаар ажаллабабди. Иимэ яармаг ехэл һайн үрэ дүнтэй байна. Олон зон һонирхоно, манай үйлэдбэриин эдеэ хоолтой танилсана, амтална. Хаана наймаалдаг, ямар хаягаар ерэхэб гэһэн асуудалнуудые табина. Саг үргэлжэ иимэ фестиваль үнгэргэгдэжэ байбалнь, һайн һэн, - гэжэ хурууд шанагша Дандар Галанов хэлэнэ.

Бозо, хүрэнгэ

Хүрэнгэеэ нэрэжэ, тогооной архи буйлуулһанай удаа үлэһэн бозоорнь шанагдаһан аарсатай Хурамхаанай аймагай Аргата нютагаархид танилсуулаа. Одоол урданай энэ унда уухада амтатай даа! Гашууншье һаа, амтатайхан аарса үүлэгүй үхибүүн наһа һануулаадхина. Амаралтын үедэ хүгшэн аба эжыдээ хүдөө нютаг айлшалхадаа, халуун аарсаяа уугаад, пеэшэнһээ мэнэ һаяхан гараһан зөөхэйтэй халуун хилээмэеэ эдеэд, наадажа сэнгэһэн һайхан саг мартагдаха аал? Хүдөө һууринай зарим ажаһуугшадай наймааһаа һү абажа сайгаа сайлгадаг болоһон сагта аарса үйлэдбэрилжэ байһан зондо доро дохимоор даа. Энэ яармагта ерэһэнэйхи минии нютагаархид аарса, хүрэнгэ гэхэ мэтэ сагаан эдеэнэй зүйлнүүдые Улаан-Үдэдэ наймаалдаг юм байна гэжэ мэдэдэг болобоб.

- Наймаанда табигдаһан эдеэ хоол ехэл элбэг байна. Би зүгын бал, жэмэс, хушын һамар худалдан абааб. Үсэгэлдэр хониной мяха багаханаар абаа һэм. Яармаг һэн хойноо сэнгынь нэгэ бага доогуур байха юм гү гэжэ һанаһан байгааб. Хамжаанай, дэлгүүрэй сэнһээ өөрэгүй байна, – гээд, нэгэ ахатан хөөрэнэ.

Танилсалга

Буряадай хүдөө ажахынхид яармагта ерэжэ хабаадахадаа, үндэр ехэ ендэрһээ хэжэ ябаһан ажал, амжалтанууд тухайгаа хөөрэбэ, нютаг нугаяа магтан түүрээбэ. Тэрээнһээ гадна аялгата һайхан дуунуудаа хангюурдажа, ерэһэн зониие хүхеэбэ, баярлуулба. Эдэ амаралтын үдэрнүүд хүдөөгэйшье, хотын ажаһуугшадайшье ёһотойл һайндэр боложо үгөө.

- «Своё» яармаг эмхидхэн байгуулагшад ондоо газар шэлэхэ байгаа. Хотын түб газарта иимэ юумэ үнгэргэхэдэ хайшааб даа? Нэгэ бага сүлөө, уужам талмайда үнгэргэхөөр байгаа. Жэшээнь, «Кэпитэл молл» гэһэн худалдаа наймаанай түбэй талмай таараха һэн. Авто-унаагаа табиха газар ехэ, харин эндэ энэ талаар хүндэхэн, - гэжэ экономист Алдар Бадмаев фейсбугта бэшэһэн байгаа һэн.

- Ондоо можо нютагуудаар иимэ яармаг долоон хоногой нэгэ дахин үнгэргэгдэжэ байдаг. Манай эндэ һарын нэгэ дахин боложо байбал, һайн һэн даа, - гэжэ хотын ажаһуугшад өөрынгөө һанамжануудые Интернедтэ бэшэнэ.

Үнэхөөрөөшье, иимэ яармаг ходол эмхидхэгдэжэ байбал, хүдөө үйлэдбэрилэгшэдтэшье, хотын ажаһуугшадташье һайн ааб даа. Өөрынгөө гараар буйлуулжа бүтээһэн эдеэ хоолоо өөһэдөө сэхэ худалдажа, мүнгэн болгоно ха юм. Үшөө тиихэдэ эзэлжэ наймаалһан газарайнгаа түлөө мүнгэ түлэнэ бэшэ. Иимэ хэмжээ ябуулга эмхидхэгшэд саашадаа хүн зоной һанамжануудые, дурадхалнуудые хараадаа абан, ажалаа ябуулха бэзэ.