​Утаан хүнжэлтэй Улаан-Үдэмнай

Жабарта үбэлэй саг ойртожо, газаа үдэр бүри хүйтэржэл байна. Үбэлэй утахан һүнинүүдые дулаахан гэртээ үнгэргэхын тулада юу хэдэгбибди? Зүб даа, галаа ехэхэнээр түлихэ. Һүүлэй жэлнүүдтэ Улаан-Үдэ хотомнай үбэлэй хэдэн һарын туршада бамбагар зузаан утаан хүнжэлөөр хушаатай байдаг болонхой. Энэ бэрхэшээлые усадхаха талаар засаг баригшад, олониитын ажалшад хүдэлмэри ябуулжал байнабди гэдэг. Арадай Хуралай ээлжээтэ хуралдаан дээрэ һунгамалнууд «Сэбэр агаар тухай» шэнэ хуули абаа һэмнай. Тус хуули байгша оной түрүүшын үдэрһөө хүсэндөө ороһон юм.

Бэрхэшээлэй үндэһэн хаанаб?

Улаан-Үдэ хотыемнай тойроод хэды олон модон гэрнүүд баригдаһанайхи үбэлэй сагта иимэ бэрхэшээл ушарна гэжэ олон зон хэлэдэг. Энэнь тиимэшье байжа болоо, харин эрдэм шэнжэлэгшэд нэн түрүүн хотодо гү, али тэрэнэй захааршье оршодог бага олзын хэрэг эрхилэгшэдэй хубиин котельнинүүд ехэнхидээ агаар бузарлана гэлсэнэ. Тиимэһээ эдэ эмхинүүдые хотын дулаасуулгын түб һудаһанда хабсаргаха аргатай юм һаань, тэндэһээ дулаагаар хангаха гэһэн шиидхэбэри абаба ха юм.

- Хотын болон дүтэ шадархи аймагуудай дэбисхэр дээрэ аяар 200 гаран эмхи дулаасуулгын соргонуудта хабсаргагдаһаншье һаа, өөһэдын хэрэгсэлнүүдые тодхонхой. Тэрэнээ шулуун нүүрһээр гү, али түлеэгээр түлижэ, агаар бузарлана, - гэжэ тэрэ үедэ Буряад Уласай Байгаалиин нөөсэнүүдэй талаар яаманай сайдай уялгануудые саг зуура дүүргэгшэ Наталья Тумуреева Арадай Хуралай сесси дээрэ хэлээ һэн.

Эдэ зоноор тэмсэхэ гэжэ энэ хуули абтаба. Хуулиин ёһоор октябриин 15-һаа эхилжэ, майн 15 болотор тэдэ шулуун нүүрһэ, али хатуу түлишэ хэрэглэхэ аргагүй. Хэрбэеэ хуули хазагайруулбал, ялада унаха болоно.

-Үнэхөөрөөшье, УлаанҮдэдэ энэ талаар ехэхэн бэрхэшээл тохёолдодог болонхой. Хэды жэлэй туршада Засагай газарай мэргэжэлтэдэй болон һунгамалнуудай ажаллаһанай үрэ дүн мүнөө гаража байна. Энэ хуулиин 3-дахи түсэлынь хуули боложо абтаба, - гэжэ Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павлов тэмдэглээ бэлэй.

Ниитын эмхинүүд

Ниитын эмхинүүдэй олон жэлэй туршада энэ талаар ажал ябуулһанай ашаар тус хуули абтаба гэжэ мүн лэ хэлэжэ болоно. Ушарынь гэхэдэ, үргэн олониитын дунда үдэр бүри сэбэр агаар тухай хүндүүлхэй асуудалнуудые бодхоожо, Интернедтэ бэшэжэл байха гээшэ яһала нүлөө үзүүлдэг гэжэ мэдээжэ.

- Шэнэ хуули бидэнэйшье хэһэн ажалай дүн гэжэ хэлэхэ байнабди. Иигэжэл хүсэеэ нэгэдхэжэ, ажабайдалаа хүнгэдхэхэ ёһотойбди. Хэдэн жэлэй туршада агаар хэмжэдэг аппарадуудые хэдэн ондо ондоо газараар тодхожо, тэрэнэй үгэһэн дүнгүүдыень тусхай хиналтын эмхинүүдтэ дамжуулдагбди, - гэжэ «Байкал 2.0» гэһэн эмхиин түрүүлэгшэ Светлана Иванова хэлэнэ.

Улаан-Үдэ хото тогоондол адли хонхогор газарта оршоһонһоо боложо, агаарта дэгдэһэн утаан хүнжэлдэл болоод үлэнэ гэжэ мэргэжэлтэд хэлэдэг. Теэд аха дүү монголшууднай Улаан-Баатар хотодоо үбэлэй сагта утаа бага болгожо шадаа ха юм. Буряадаймнай ниислэл үбэлдөө сэбэр агаартай боложо шадаха гээшэ гү? Ерэхэ жэлдэ хүсэндөө орохо хуулиин хүдэлжэ эхилхэдэ, арбаад гаран жэлэй туршада эбхэрһэн бэрхэшээл шиидхэхэ түрүүшын алхам болохо бэзэ гэжэ найдаха болонобди.

Улаан-Үдэ тойроод модон гэртэ ажаһуугшад, бага олзын хэрэг эрхилэгшэд зайн гал, хүхэ түлишэ хэрэглэжэ, гэрнүүдээ, байрануудаа дулаасуулдаг һаань, иимэ бэрхэшээл байхагүй һэн. Үшөө тиихэдэ наранай болон һалхинай элшэ хүсэнһөө дулаасуулдаг хэрэгсэлнүүүд бии болонхой. Теэд эдэ бүхы юумэнүүд алтанһаа үнэтэй ха юм даа. Һүниндөө зайн гал хэрэглэһэнэйхи мүнгыень доошолуулбал, энэ бэрхэшээл шиидхэхын үшөө нэгэ шата дабахабди. Үнэн дээрэ иимэ муухай агаараар амилха гээшэ хүнэй бэе махабадта ехэл харша нүлөө үзүүлнэ ха юм даа. Эгээл түрүүн уушханай үбшэнгүүд һүжэржэ, арад зомнай зобоно гээшэ. Түхэреэн жэлэй хахадыень муухай, бузарлагдаһан агаараар амилха болоо һаа, бэе махабаднай яагаад һайжархаб даа. Шэнэ хуули ажаллажа эхилһээрнь, ерэхэ үбэлдөө багаханааршье агаарнай сэбэр болохо аалам? Тиимэһээ Буряад Уласай болон гүрэнэй засаг баригшад бэрхэшээл шиидхэхэ арга бэдэрхэл байха гэжэ найдая!