Алас холуур тараадаг «Ахын Һэбшээн»

Буряад хэлэеэ мэдэхэ, ёһо зан­шалаа баримталан ябадаг, Эхэ орон­доо дуратай хүнүүдые Өөрлигэй һургуулида бэлдэн гаргаха гэжэ оролдоно. Һуралсалай гуламта хэдэн шэглэлээр хүдэлдэг гээшэ. «Үндэһэн буряад һургуулинуудай эблэлдэ эдэбхитэй гуламта» гээд, тус һургуули нэрлэгдэнхэй. Буряад хэлэ хүгжөөлгын габшагай һараһаа гадна, олон тоото һонирхолтой хэм­жээ ябуулганууд эндэ эмхидхэгдэдэг заншалтай.

Хизаар ороноо шэнжэлэлгын талаар ажал үндэр хэмжээндэ табигданхай. Байгаали хамгаал­гын аяншалга үхибүүдэй дунда нэбтэрүүлэгдэнэ. Нютагай гол горхо­нуудтай, ургамалнуудтай, хада хаб­сагайнуудтай эдиршүүл танилсана, Улаан-Үдэ болон Эрхүү хотонуудай дээдэ һургуулинуудай эрдэмтэдтэй хамта шэнжэлэлгын ажалда дуратай­гаар хабаадана.

Хэгдэжэ байһан бүхы ажалнуу­дай дүнгүүдые һургуулиин медиа-түб эгээл түрүүн дуулгана. “Ахын һэбшээн” гэһэн түбэй бэлдэһэн һонинуудые һургуулиин үхибүүд, тэ­дэнэй түрэлхид олоор харадаг байна. Энэ хадаа хүмүүжүүлгын ажалай нэгэ шата боложо үгэнэ гээд хэлэлтэй.

- Һуралсалаймнай гуламтын дэр­гэдэ “Ахын һэбшээн” гурба гаран жэлдэ хүдэлжэ байдаг. Үхибүүдые ганса сурбалжалагшын ажалай азатай танилсуулнагүйбди, мүн видео буулгажа, фото-зураг хэжэ һурганабди. Эдир хүбүүд, басагад хүн зонтой харилсана. Нэн түрүүн өөһэдынгөө һанаа бодол ород бо­лон буряад хэлэнүүд дээрэ шадамар һайнаар хүнүүдтэ дуулгажа, тоб бай­са хэлэжэ һургаха гэһэн гол зорилго урдамнай табигдана, - гэжэ Арюна Иванова хөөрөөгөө эхилнэ.

Өөрлигэй һургуулиин дэргэдэ үдэр бүри һонирхолтой хэмжээ ябуулга болоно. “Ахын һэбшээн” амарангүй хүдэлжэ, видео буулгана, фото-зурагуудые хэнэ. Багшанар, һурагшад аймагай, уласай болон бүхэроссиин урилдаануудта хабаа­дахадаа, түсэлнүүдтэ оролсоходоо, тэдэнииень хэрэглэнэ.

- Медиа-түбэймнай ажал ехэ. Үхибүүдээрээ хамта телевидени байгуулаабди. Томо-томо теле-суба­гуудта адли һонинуудые бэлдэнэб­ди. Һургуулидамнай өөрын сонин хэблэгдэнэ. Бүхы болоһон хэмжээ ябуулганууд тухай һургуулиингаа сайт дээрэ, социальна сүлжээнэй хуудаһануудтаа түргөөр табиха гэһэн түсэбтэйбди. Тоо бодолгын, инфор­матикын багша Туяна Доржиевна Дылыкова үхибүүдтэй эдэбхитэйгээр хүдэлжэ байдаг. Харин би буряад хэлэ хүгжөөлгын талаар ажал ябуул­ха гэһэн зорилготойб, - гэжэ Арюна Буяндылгыровна хэжэ байһан ажал­тайгаа танилсуулна.

“Ахын һэбшээн” телевидениин “Дуулаа һэн гүт?”, “Һургуулиин архив”, “Аглаг үндэр Ахамни” гэһэн дамжуулгануудынь олоной һонирхол татана. Жэшээлбэл, “Аглаг үндэр Ахамни” гэһэн дамжуулгада нютагайнгаа баян байгаалитай танилсуулна. Улаан номдо ороһон үсөөн болоһон ургамалнууд, ан амитан тухай тобшоор хөөрэнэ. “Һургуулиин архив” гэһэн дамжуул- гада ганса һуралсалай гуламтын түүхын хуудаһанууд ирагдана бэшэ, мүн бүхы Ахын аймаг тухай хөөрөөн дурадхагдана.

- Иимэ һонирхол татама дамжуулгануудые бэлдэхын түлөө олон үхибүүдые хабаадуулнабди. Бултан­да ажал олдохо. Хүн бүхэн найруул­жа, уран зураашаар, сурбалжалаг­шаар хүдэлнэ, видео, фото буулгажа, бэеэ туршана. Хүбүүд басагадайн­гаа бэшэһэн юумые сугтаа һуужа шалганабди, алдууень заһанабди. Манай телевидениин түрүүшын хүтэлэгшэдэй нэгэн Валентина Тап­харова һая һургуулияа дүүргээ. 11-дэхи класста һуража байгаад, залуу халааниие бэлдэһэн байна. Мүнөө 11-дэхи классай Максим Батожапов, 8-дахи классай Тумэн Цыбденов, 6-дахи классай Эржена Зандеева гэгшэд хүдэлнэ, - гэжэ Арюна Ива­нова омогорхол дүүрэн хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ.

2022 ондо Буряад Уласай эрхим багша Пятигорск хотодо үнгэрһэн Ород гүрэнэй түрэл хэлэнүүдэй баг­шанарай урилдаанда хабаадаһан байна. Хэды харюусалгата хэмжээ ябуулгада ошоод байбашье, үдэр бүри шабинартайгаа харилсаа. Тии­гэжэ һургуулиингаа телевиденидэ, ниигэмэй сүлжээнэй хуудаһануудта тус урилдаанай үдэр бүриин һонинуудые дуулгажа, нютагаархидаа гайхуулаа. Юуб гэхэдэ, аяар холын Хойто-Кавказай һонинуудые тэрэ до­роо дуулажа байнабди гэжэ багша­нар, үхибүүд, түрэлхид баярлаа.

Тэрэ холоһоо эльгээһэн зурагуу- дыемни, видео-буулгабаринууды­емни хэрэглэн, миниингээ хөөрөөн дээрэ үндэһэлэн, тусхай дамжуулга үхибүүднай түргөөр хэжэрхёо. Урил­даанай нэгэ шатын үедэ өөрынгөө ажал тухай хөөрэхэдөө, энэ дамжуулгаяа харуулааб. Бүхы хабаадагшад, шүүгшэд ехэ гайхаа. Ямар түргөөр, шадамар бэрхээр репортаж бэлдэг­дээб гэжэ тэдэ магтаа, - гээд, Арюна Иванова мэдүүлнэ.

Аглаг холын Ахын аймагай үхибүүдэй өөрынгөө гараар, ухаагаар түрэл һургуулиингаа түүхэ иигэжэ бэшэжэ байһанда баярламаар. Хэ­дэн үе һургуули дүүргэгшэдэй, эндэ хүдэлһэн багшанарай һанаа бодол­до дурасхаал боложо үлэхэ. Мүн холо ойгуур ажаһуудаг нютагаархид залуу халаанаараа омогорхон ябана бэзэ гээд найдагдана.

Сурбалжалагшын ажалда хам­сыгаа шуун ороһон эдэ үхибүүдые Олондо мэдээсэл тараадаг хүдэлмэрилэгшэдэй мэргэжэлтэ һайндэрөөр амаршалхамнай буруу болохогүй гээд һанагдана. Һайшаагдама ре­портажнуудые бэлдэжэ, бүри олон харагшадтай, уншагшадтай болохы­ень “Ахын һэбшээндэ” хүсэнэбди.