Үриһөө һалахаяа үриеэ худалдана

Намайгаа бү наймаалыт даа!

Хүйтэн үбэлэй үлэн хооһониие дабажа гараха аргагүй болоходоо, түрэһэн басагадаа худалдаанда гаргана. Гүрэнэй экономикын талаар яһала хүндэ саг тулажа ерэнхэй. Баруун гүрэнүүдэй ехэнхинь Афганистанай урдаһаа ехэхэн хашалтануудые табихадань, тэндэхи зоной тиимэшье һайн бэшэ ажабайдалынь бүри түргөөр уруудаа. Хүн зониие ажалаар хангаха эмхинүүд байхагүй. Тэндэхи мүнгэниинь үдэрһөө үдэртэ хүсэгүй болоно. Гэр бүлөө тэжээхэ гэжэ эрэшүүлынь ямаршье ажалһаа сухаринагүй. Теэд ажал байхагүй, тэрэнь харамтай. Сүхэрхэдөө, түрэһэн басагадаа худалдаха гэжэ шиидхэбэри абана.

Заркой Абдула хоёр 9-тэй Муайтон, мүн 4-тэй Зейхун басагадаа худалдана. Басагандань һанаатай зон гэртэнь хүрэжэ ерээд, тэдэнэйнь дуулаһаар байтар сэн тухайнь хэлсэнэ. Нэгэ басаганайнгаа түлөө 150-200 мянган түхэриг эринэ, тэрэнь 500 доллар болоно.

-Түрүүн хүдөө ажахы эрхилдэг бэлэйб. Сагай муудахада, мүнгэ зээлеэр абаа һэм. Тэрэнээ бусаагты гэжэ үдэр бүри намда мүнгэ урьһалһан хүнүүдни хэлэнэ. Үри шэридээ баригдажа, үри хүүгэдээ тэжээхэ аргагүй болооб даа. Энэ ушарһаа боложо, басагадаа худалдая гэжэ шиидээбди. Ондоо гэр бүлэдэ ошобол, туража үхэхэгүй, - гэжэ гэрэй эзэн Абдула хэлэнэ.

Хэлсээнэй боложо байхадань шагнажа һууһан басаганиинь эжынгээ үбэртэ няалдаад: «Намайгаа бү худалдыт даа, би үшөө бага байнаб», - гэжэ бархирна.

Тэрэнэй хаб харахан бэлтэгэр нюдэдһөө тобшын зэргэ мүнгэн дуһал харахан хасар дээгүүрнь мэлмэрэн мухарина. Энээниие хараһан хүнэй зүрхэ сэдьхэл юундэ хүмэрихэгүйб даа?

Тэбэри түлеэн хэдытэб?

Манай Буряад нютагта орходоо, Афганистанда һураггүй дулаан ааб даа. Тиибэшье үбэлэй сагта хүйтэрхэдэнь, тэндэхи зон яһала зүдэрдэг. Элһэн губитай, хадалиг шулуутай газарта модон хаанаһаа ургахаб даа? Модотой газарһаа түлеэ бэлдэһэн зон тэрэнээ үнэтэйгөөр худалдана. Тэбэри түлеэн 100 афгани үнэтэй болоно. Тэрэнь хоёр үдэшэ хубаажа түлеэд лэ дүүрэнэ. Үдэрэй туршада хүдэлжэ олоһон мүнгэндөө гэрэй эзэнэй адха талха худалжа абахадань, тэрэнэй һамганиинь хэдэн лепёошхо шаража, үри хүүгэдтээ эдюулнэ.

-Түрүүн үйлсэдэ хэбтэһэн хаядаһа, хог бог түлижэ, гэр байраяа дулаасуулдаг һэмди. Мүнөө тиимэ хогшье олдохоёо болёо. Басагадаа худалдажа, мүнгэ олоогүй һаа, бултадаа хүлдэжэ, үлдэжэ үхэхэбди. Түрэһэн үриеэ худалдахада, хэды хайратай байгаашье һаань, бэшэ арга харанагүйбди, – гэжэ Заркой эхэнэр хэлэнэ.

Баһал адли байдалтай    

Себатулын гэр бүлын байдал хүршэһөө дээрэ бэшэ. Тэдэнэр 5-тай Зейнат гэжэ нэрэтэй басагаяа наймаална. Худалдаанда басагаяа табиһан сагһаань хойшо 2 долоон хоног үнгэрөө. Зейнат басаган оройдоо 5-тайшье һаа, боложо байһан юумэн тухай хуу ойлгоно.

Үри бэеэ худалдажа байһан хүршэнэрөө хаяа хадхажа ажаһуугаа айлынь шоо үзэнэгүй. Хүндэ байдалда ороһон хүршэнэртөө туһалха ямаршье аргагүй, өөһэдыгөө хангаха мүрөө бэдэрнэ.

Афганистанай арад зон ислам шажан баримталдаг гэжэ мэдээжэ. Энэ шажанай үзэлөөр эхэнэр хүн гээшэ балай тоогдодоггүй. Хадамда үгэһэнэй һүүлээр басаганайнгаа хуби заяагаар һонирходоггүй шахуу.

Һамган болгоно

Нэгэ бага зэргэ шадалтай эрэшүүл үгытэй ядуу гэр бүлэһөө басагадыень худалдажа абаад, наһанайнь хүсэхэдэ, өөрынгөө һамган болгоно. Тэндэхи арад зоной заншалаар 13-14-тэй басагад хадамда гараха наһандаа хүрэнэ.

Ондоо гүрэндэ иимэ ябадал үзэгдэбэл, хуулиин ёһоор хэһээлтэдэ орожо, хэдэн жэлээр түрмэ шорондо хаягдаха һэн.

Бүхы юумэн жэшээтэй

«Юһэн һара соо юумын гамтай шэрэн», энэ дэлхэйдэ түрэһэн алтан үриеэ худалдажа ажамидарха баатай арад зониие харахада, хайратай даа. Ундаа харяаха сэбэр уһатай гол мүрэнүүдтэй, ой тайгаар баян, адуу малаа үсхэжэ, эдихэ уухатай ажаһуужа байгаа буряад-монгол арад зон буянтайл байналди даа.