Нигүүлэсхы сэдьхэлэй уряагаар

- Сайн байна! Нигүүлэсхы сэдьхэлэй ажалда хэзээ орожо, хүдэлжэ эхилээ гээшэбта? 

- Нёдондо намар хүдэлөөнэй эхилжэ байхада, иимэ ажал тухай мэдээсэл уншаад, оролсохо гэжэ шиидээб. Ивалгын дасанай дали доро һайн дуратан нэгэдэжэ, сэрэгшэдтэ хэрэгтэй юумэнүүдые оёжо эхилээ. Ивалгын дасанда, Дээдэ Онгостойн Зандан-Жуу түбтэ оёдолой таһагууд нээгдээ. Харин үдэр бүри Ивалгын дасан гү, али Зандан-Жуу түб хүрэжэ ошохонь намда бэрхэтэй байгаа. Тиимэһээ эндээ, Хойто-Бэедээ оёжо эхилээ һаамнай, ямар байхаб гэжэ хүдэлөөнэй ударидагшадһаа асуугаабди. Һайн дуратанай ажалай эхиндэ байһан Очирма Норбоева болон Очирма Баганова хоёр бидэниие дэмжээ һэн. Хойто-Бэеын үндэр наһатай ажаһуугшад өөһэдын «Һолонго» гэжэ нэрэтэй арадай аман зохёолой бүлгэмтэйбди. Тэдэнэйнгээ гэшүүдтэ иимэ ажалда орожо хамһалсая гэжэ дурдахадамни, булта дэмжээ. Хажуудахи Доодо-Ивалгымнай болон ойро тойрон ажаһуудаг арад зон хабаадажа, туһа хүргэдэг. Хойто-Бэеынгээ Соёлой болон тамирай түбтэ нэгэ таһалгыень эзэлээд, эршэтэйгээр хүдэлнэбди. Түбэймнай хүтэлбэрилэгшэ Байгалма Доржиевна Хадаева урагшаа һанаатай, һайн зантай хүн юм. Һаяхана Ивалгын дасан аймагай захиргаантай хэлсээ баталжа, бидэ эндэ саг зуура байрлаха эрхэтэй болобобди.  

- Оёхо бүд, хэрэгсэлнүүдээ хаанаһаа абанабта?

- Ивалгын дасанай дэргэдэхи хүдэлөөн хэрэгтэй бүдөөр, оёдолой машинкануудаар болон бусад хэрэгсэлнүүдээр хангадаг. Эхилхэдээ, өөһэдынгөө оёдолой машинкануудые гэрһээ асараа һэмди. Һаяхан һайн дуратанай оролдолгоор 2 машинкатай болообди. Хэрэгтэй юумэнүүдые хүдэлөөнэй ударидагшад асаржа үгэдэг, оёжо бэлэн болгоһон хэрэгсэлнүүдые мүн лэ тэдэмнай хэрэгтэй газартань ябуулдаг. Тэрэнэй хажуугаар хүбүүд өөһэдөө ерэжэ абана. Бидэ гансал оёжо үгэдэг ажалтайбди.    

- Хэдэн хүн оёдол хэнэбта?

- Бүхыдөө 50 гаран зон нэгэдэжэ, оёдолой ажал ябуулнабди. Үдэр бүхэн эндэ 15 хүн хүдэлнэ. Харин зарим зон сүлөө сагтаа ерэнэ, нүгөөдүүлынь гэртээ оёно. Наһанайнгаа амаралтада гараһан эжынэр сугларнабди. Мүнөө эндэ Доодо-Ивалга нютаг тоонтотой Буда-Ханда Жалсановна Цыдыпова, Агын талаһаа гарбалтай Хандама Данжеевна Жамбалова, Хойто-Бэеһээ Зоя Николаевна Михайлова бидэ дүрбэн ажалаа ябуулжа байнабди.

- Ямар уряагаар ерэжэ хүдэлнэ гээшэбта?

- Хүн бүхэнэймнай түрэл гарал, аша зээнэр тэндэ хабаадалсана. Шадаха зэргээрээ багаханшье туһа үзүүлһэйбди гэһэн уряа гээшэ аабза. Жэшээнь, минии зээ хүбүүн ехээр шархатаа, хүйтэ абаһанһаа боложо хадхаляатаа. Шиигтэй нойтон газар дээрэ хэбтэжэ, хүйтэ абахагүйн тула һуудал, хэбтэринүүдые оёнобди.

- Ямар юумэнүүдые оёдог болонобта?

- Һуухадаа дороо дэбдихэ, хэбтэхэдээ дэлгээхэ, һалхинһаа хамгаалха аргатай олон янзаар хэрэглэхэ юумэ оёнобди. Тэрэнэй хажуугаарнь тохоногоо, үбдэгөө хамгаалха хэрэгсэлнүүд болон малгай, ама хамарай халхабша оёгдоно. Сэрэгэй тусхай хэмжээ ябуулгада хабаадажа байһан хүбүүдэй хэлэһэн хүсэлыень анхаржа, нэмэлтэ, хороолто оруулжа байжа оёнобди. «Энэ юумэ һанаһан хүндэ ехэ баярые хүргэнэб», - гэжэ нэгэ сэрэгшэ бидэндэ хэлэһэн юм. Уданшьегүй тэрэ сэрэгшэ хүбүүмнай дайсанай һомонһоо алдалан унаа гэжэ уншаад, ехэтэ хайрлаабди. Хүбүүднай амиды мэндэ, элүүр энхэ бусаһай даа.

- Оёдолһоо бэшэ үшөө ямар ажал хэнэбта?

- Дасанай харгалзалга доро хүдэлжэ байгаа хадаа бидэ гансал хүбүүдые аршалха, хамгаалха юумэнүүдые бүтээнэ гээшэбди. Хүн зоной ами таһалха хэрэгсэл бэшэ, хүбүүдээ аршалха гэжэ оролдожо ябанабди гэжэ ойлгохо хэрэгтэй.

Хэжэ байһан ажалтнай олондо туһатай, хэрэгтэй байг лэ даа. Нигүүлэсхы сэдьхэлэй уряагаар аша туһатай хэрэгтэ оролсожо байһандаа, амаргүй ехэ буян хуряаха байхат. Һайн даа.