Ниигэм 27 oct 2021 520

​Лхабаб Дүйсэн хуралай удха тухай

© фото: Анна Огородник

Мүнөөдэр Оросой Буддын шажантанай заншалта Сангхын бүридэлдэ ородог бүхы дасан дугангуудта Лхабаб Дүйсэн хуралай гол үдэрынь гээшэ. Жэлэй туршада хурагдадаг заншалта 6 ехэ хуралай нэгэн болохо Лхабаб Дүйсэн, ондоогоор «Найдан» хурал, намарай hүүлшын монгол hарын 22-то үнгэргэгдэдэг юм. Энэ хуралай удха ехэ гүнзэгы.

Шэгэмүүни бурханай Түшээтэ оронhоо хүн түрэлтэндэ туhа хүргэхэеэ бууhан ушарта Лхабаб Дүйсэн хурал жэлhээ жэлдэ зорюулагдадаг байна.

Хүн түрэлтэн Будда бурханиие Замбуулиндамнай буужа, Эхэ зургаан зүйл хамаг амитанай түлөө ном судараа уншыт даа гэжэ аргагүй ехээр гуйhан гэдэг. Энэ гуйлтыень Будда Шэгэмүүни хүсэлдүүлhэн габьяатай. Тиигэжэ Гэлүүгпэ шэглэл баримталдаг буддын шажантан намартаа заабол энэ хурал хурадаг болоhон юм.

Удхыень тобшохоноор хөөрэжэ үгэбэл, иимэ байна.

Энэ үдэр Будда бурхан 33 бурхадай оронһоо газар дэлхэй дээрэ морилон ерээ. Ушарынь гэхэдэ, 41- тэй байхадаа, Будда бурхан Ананда шабитаяа Раджагриха газараар һургаалаа дэлгэрүүлжэ ябатараа, Брахманай гэр бүлэтэй дайралдашоод, ехэ гайхалтай үзэгдэл харажархёо. Хүбүүниинь эжыдээ эгээл амтатай эдеэ хоол барижа, өөрөө гуташаһан хоол барижа байгаа. Ананда шабинь ехээр гайхажа, Будда бурханһаа: “Юундэ тиигэнэб?” - гэжэ асуухадань, Багшань иигэжэ хэлэһэн: “Хүн бүхэн түрэһэн аба эжынгээ урда түлэгдэшэгүй үритэй. Энэнь һургаалай ехэ һургаал”. Энэ ушарай һүүлээр Будда 33 тэнгэришүүлэй орон руу эжыгээ эрьежэ үзэхэеэ ошоһон байгаа. Будда Шэгэмүүни 33 тэнгэришүүлэй орон ерэжэ, һанал хүсэлдүүлдэг модоной доро хабтагай шулуун дээрэ Шарипутра, Маха Кашьяпатай болон 8000 архадуудтай зунай ретрит үнгэргөө юм. Эжыдээ Дхарани Хираньявати үгэжэ, сансарһаа гараха харгыень харуулжа үгэһэн гээд бэшээтэй.

Манай дэлхэйн һүзэгтэн Будда бурханай удаан саг соо үгы байхадань һанаата боложо, Ундраяна хаан Пагба Нержон шабидань хандахадань, тэрэнь дам саашаа эгээн гол шаби болохо шэдитэ Монгальбуда “Будда Шэгэмүүни хаанаб?” - гэжэ асуугаа. Нэгэ хэды сагай үнгэрхэдэ, һүзэгшэд Будда бурханай дүрэ шарайень үнинэй хараагүй байхадаа, ехээр һанашоо гэжэ Будда бурхан дуулахадаа, нуурай эрьедэ уран дархашуултай хамта өөрынгөө дүрэ һиилүүлжэ, “Зандан Жуу” гэжэ нэрлээд, юрын зоной дэлхэй руу дамжуулһан байгаа (“Зандан Жуу” Эгэтын дасанда байна). Нэгэ хэды сагай үнгэрхэдэ, Монгальбу: “Будда бурхан, хэзээ бусаха юмта?” - гэжэ асуухадань, Будда Шэгэмүүни: “Долоон хоногой удаа ерэхэб”, - гэжэ хэлээ юм хаш. Буддын бусахада, угтамжа хэхэ хэрэгтэй гэжэ шиидээд, Монгальбу Пагба Нержонтой хамта Будда бурханда субарга бүтээжэ, үргэл үргэхэ гэжэ хэлсээ. Ундраяна энэ хэрэгээр 6 тиртигүүдэй хаанда (ондоо һүзэгтэн) хандажа:

- Будда долоон хоног болоод, морилон бусахань, субарга барилганда өөрын хубитаяа оруулыт, - гэхэдэнь, хаан асууба:

- Будда гэжэ хэн бэ?

- Бүхы юумэ мэдэгшэ, - гэжэ Ундраяна харюусаа.

- Бүхы юумэ мэдэхэ гээшэнь хайшаа юм? – гэжэ хаан асууба.

- Нигүүлэсхы сэдьхэлэй аба, – гэжэ харюусахадань, хаан агууехэ һүзэгтэй болоо һэн ха. Тиигэжэ “Лхабаб Дүйсэн” гэһэн субарга мүндэлһэн.

Будда Шэгэмүүниин 33 тэнгэришүүлһээ буужа байхадань, урдаһаань Зандан Жуу долоон алха хэжэрхибэ. Будда тэрэниие зогсоогоод, “Ши минии шарайш”, - гэжэ хэлээ. Тэрэ гэһэнһээ хойшо Будда бурханай болон Зандан Жуугай адислалга адли хүсэтэй гэжэ лама санаартан, һүзэгшэд хэлэдэг юм.

Лхабаб Дүйсэн хуралда “Найдан Чога” ном уншагдадаг. Мүнөөдэр Ивалгын дасанда 12-дугаар Бандида хамба лама Даша-Доржо Этигэловэй эрдэнитэ мүнхэ бэеhээ адиста hүзэгшэд хүртэхэ аргатай байха. Мүн лэ энэ гол үдэр Будда бурханда зорюулагдаhан туй мандала үргэгдэхэ. Хуралнуудай үедэ гороо хэбэл, буянтнай хэдэн зуун мянгаадаар олон болохо гэжэ санаартан айладхадаг.  

Автор: Эрдэни РАДНАЕВ

Фото: Анна Огородник