​Буряадай Мухар-Шэбэрэй аймагта алтан таряагаа хуряаһаар

Буряадтамнай орооһото ургамалнуудаа хуряан абаха ажалай халуун хаһа ябажал байна. Тогтууригүй сагай уларилһаа боложо, мүнөө жэл таряа хадалган нэгэ бага хойнотожо эхилһэн юм. Хуряалгын ажал оройтобошье, хүдөө ажахын хүдэлмэрилэгшэд ургуулһан таряанайнгаа хахадһаа ехыень хадажа үрдеэд байна. Эхэ газарайнгаа түрүүшын саһанай хирмагта хушагдаагүй байхада, яажашье һаа, ажалаа дүүргэхэ һэдэлгэтэйгээр таряашад ажаллана.

Ургаса һайтай

Шэрүүн уларилтай Байгал шадархи аймагуудта таряа ургуулха гээшэ яһала хүндэхэн гэжэ хүн бүхэмнай ойлгодог. Хэды тиигэбэшье адууһа малайнгаа тэжээл өөһэдөө нютагтаа бэлдэхэ гэжэ малшад оролдодог. Талха тарижа ургуулха хэрэгтэ хэр угһаа хойшо Мухар-Шэбэрэй таряашад түрүүшүүлэй зэргэдэ ябадаг. Хэдэн арбаад жэлэй урда тээ Түгнын захагүй үргэн талада алтан таряан таригдажа, хүнэй нюдэ хужарлуулдаг һэн. Мүнөөнэй сагта урданайхидаал адли ехэ талмайда талха таряа таридагшьегүй һаа, ондоо аймагуудта орходоо, эндэ ехээр таридаг. Түгнөөрхин мүнөөдэрэй байдалаар хахадһаа дээшэ газарта таряагаа хадажа абаад байна.

Һаяын үдэрнүүдтэ Хүдөө ажахын яаманай сайд Галсан Дареев албанай хэрэгээр Мухар-Шэбэрэй аймагаар ябаба. Тэрэ малшадаар, таряашадаар уулзажа, хэжэ байһан ажалтайнь танилсажа ерээ.

- Таряашад жэлэйнгээ эгээл ехэ ажал хахадлаад байна. МухарШэбэрэймнай аймаг заншалта ёһоороо түрүүшүүлэй тоодо ябана. Нэгэ гектар талмайһаа дунда зэргын 17,4 центнер таряан абтаа, бүхыдөө 13,7 мянган тонно орооһон хадагданхай, - гэжэ Галсан Дареев хэлэнэ.

Түрүү ажахынууд

Шэнэдхэн хубилалтын шэнэ урасхалда тааража ороһон “Искра» ажахы Буряадайнгаа ажаһуугшадта, мүн гадууршье мэдээжэ юм. Тэдэнэр эбэртэ бодо мал тэжээжэ, һүн сагаан эдеэгээр нютагаархидаа хангадаг. Үдхэжэ байһан малаа тобир тарганаар ондо оруулха, үбэлэй сагта ехэ һү һаажа абахын тула тэдэнэр талха таряа, үбһэ тэжээл ехээр бэлдэдэг. Мүнөө жэл дүн хамта 5159 гектарһаа талха таряа хуряана. Засагай газарай түлөөлэгшэдэй ябаха үдэр «Искра» ажахынхид» 3864 га газарта таряагаа хадажа дүүргээд байба.

Хүдөө ажахын яаманай сайд Галсан Дареев мүн « Түгнэ», «Уула» гэһэн томохон ажахынуудта хүрэжэ, ажалшадтайнь уулзаһан, бэелүүлхэ түсэбүүдтэйнь танилсаа.

Сагаан толгойто, мяхалиг казах мал үсхэбэрилдэг «Уула» гэһэн ажахы үүлтэртэ репродуктор гэһэн нэрэ зэргэтэй юм. Эбэртэ бодо малайнгаа тоо олошоруулха гэжэ ехэтэ оролдожо, олон жэлэй туршада эсэшэ сусашагүйгөөр ажаллана. Казах үүлтэрэй үхэрнүүдэй үдэр бүри шахуу ургажа байхын тула һайн харууһанай хажуугаар шэмэтэй эдеэ хоол хэрэгтэй ааб даа. «Уулынхид» 450 гектар талмайда таряа ургуулжа, 210 га хадажа абаад байна. Ургаса 1 гектарһаа 20 центнерээр жэгдэрээ. Энэмнай Буряадтаа эгээл ехэ дүн болоно гэжэ хэлэхэ хэрэгтэй.

Ажалшадай найдал

Буряад Уласай Засагай газарай Толгойлогшын орлогшо, Хүдөө ажахын яаманай сайд Галсан Дареев ажахынуудаар ябахадаа, хэжэ байһан ажал тухайгаа тодоор хөөрэжэ үгэбэ. Гүрэнэй талаһаа ямар шэнэ туһаламжанууд, дэмжэлтэнүүд бии болооб гэжэ тодорхойлоо. Харюудань хүдөө ажалшад өөрынгөө бэрхэшээлтэ асуудалнуудые табиба. Хүдөө ажалшадай элдэб техникэ худалдажа абахадань, хахад сэнгыень гүрэн бусаажа дэмжэдэг юм. Теэд хүдөөдэ ажаллажа байһан зон бултадаа иимэ туһаламжада хүртэжэ шададаггүй юм ха.

- Энэл асуудалыемнай һайн тээшэнь шиидхэжэ туршыт даа, - гэжэ таряашад, малшад нэгэ дуугаар захина һэн.

Хара ажалай жолоо бариһан хүдөө ажалшадта заатагүй туһаламжа хэрэгтэй гэжэ бидэ булта мэдэжэ байнабди. Бүхы бэрхэшээлтэ асуудалнуудынь зүб тээшээ шиидхэгдэжэ, туһаламжа боложо ошог лэ гэжэ найдая!