Ниигэм 10 aug 2023 559

Бүһэгүй депутадай бүдэрэлтэгүй зам

Монгол Уласай Ехэ Хуралда 76 һунгамал тоологдоно, тэдэнэй нэгэн - Чинбатын Ундрам. Монголой арадай партиин гэшүүн болохо бүһэгүй депутат мүнөө Болбосорол, соёл шэнжэлхэ ухаанай ба экономическа хороонуудта ажал хэнэ. Тэрээн тухайнь асуубабди.

- Та хэзээ Монголой Ехэ Хуралай гэшүүн болоо?

- Монгол Уласай Ехэ Хуралда 2020 ондо һунгагдаһанби. Сэлэнгэ ай­магые 3 хүн түлөөлнэбди.

- Намтартаяа танилсуу­лыт.

- Эжы аба хоёрни Сверд­ловскын горно инсти­тудта һуража байхадань, түрэһэнби. Багахан байгаад, Сэлэнгэ аймаг ерэһэнби. Дээдэ һургуулиин дараа ии­шээ эльгээгдэһэн юм. Уда­ань Улаан-Баатар зөөһэмди. Би тэндээ дунда һургуулида һуража эхилһэн аад, Аме­рикын Холбоото Штадуудта түгэсхэһэнби. Удаань Англида бакалавр, магистрые дүүргээд, Япондо эдын за­сагай ухаанай докторой нэрэ зэргэ хамгаалааб. Монгол Уласай ехэ һургуулида баг­шаар ороод, факультедэй деканаар, захиралай ор­логшоор хүдэлөөб. 10 гаран жэлдэ МУИС-та ажаллаад, болбосоролой һалбариие һайжаруулха хэрэгтэй гэжэ бодоод, аханартаяа зүбшөөд, депутат болохо гэжэ шиид­хэбэри абаһанби. Абынгаа түрэлхидэй туһаламжаар, Сэлэнгэ аймагай арад зоной үргэмжөөр Монгол Уласай Ехэ Хуралай гэшүүн боложо һунгагдааб.

Гурбан жэлэй туршада болбосорол тухай хуули дээ­рэ хүдэлөөд, һаяхана баталуулааб.

- Ямар хуулиб?

- Болбосоролой хуулиие ехэ шэнжэлээбди. Багшанар­та эрилтэ ехэ бага болоһон байгаа. Тэдэнэй мэргэжэл дээшэлүүлхын тулада хангал­тыень һайжаруулха хэрэгтэй болоо. Хүүгэд бүхэндэ тэгшэ боломжо олгуулхын тулада болбосоролой хүтэлбэриин стандарт байгуулха хэрэгтэй болоо. Лабораторинуудые зохёон байгуулаабди.

Дээдэ болбосоролой эрилтые үндэр болгообди. Тиигээгүйдэмнай эрдэм ба­гатай дунда һургуулинууд олон болоно. Эрилтэдэ хүрэшэгүй эрдэм олгуул­даг дээдэ һургуулинуудые колледж болгохо, үгы һаа, бүри хааха тухай шиидхэ­бэри абаабди. Түрын тус­хай статустай ехэ һургуули байгуулжа болохо арга ол­гуулаабди. Һургуулиин за­хиралнуудые Болбосоролой яаман томилдог болгооб­ди. Урид һургуули болон сэсэрлигүүдэй захиралнуу­дые орон нютагай дарганар томилдог байгаа. Ямар пар­тиин гэшүүн орон нютагые толгойлноб, тэрэ партиин түлөөлэгшэ һургуули болон сэсэрлигүүдые толгойлдог байгаа. Тэрэ ехэ буруу. Түрын албанай шугамаар томил­хонь зүйтэй бшуу.

Малшадай хүүгэдэй 6 наһанһаа һургуулида ябахань ехэ хэсүү байгаа ушарһаа 7 наһанһаа ябуулжа болоно гэжэ баталаабди. Анг­ли хэлые бага ангиһаа заа- бол үзэдэг болгообди.

- Удаадахи һунгалта хэ­зээ болохоб? Дахинаа орол­сохо гүт?

- Ерэхэ жэлдэ үнгэрхэ. Хэрбэеэ намайе партимнай дахинаа һунгалтада оролсо гэбэлнь, хабаадахаб.

- Үшөө ямар ажал ябуул­нат?

- Болбосоролой, экономи­кын һалбаринуудые һайн мэ­дэдэг тула баталан хамгаал- гын талаар, хэлэнэй, сэрэгэй, сагдаагай ажахы тухай - олон янзын хуулиин орожо ерэхэ­дэ, бүгэдыень уншаад, ойл­гоод, шиидхэбэри гаргаха ёһотойбди. Тэрэнь маша ехэ хүндэ байдаг – ехэ саг абадаг. Тэрэнэй хажуугаар Сэлэнгэ аймагайнгаа арад түмэнтэй уулзаха ёһотойб. 17 тосхон, 23 жэжэхэн сомон байгаа. Тэдэ тосхонуудай, сомонуу­дай хүнүүдтэ хүрэжэ, уулза­жа ажаллаха хэрэгтэй бшуу. Ехэ саг абадаг. Бэрхэшээлтэ асуудалнуудые шиидхэхэ хэ­рэгтэй болодог. Хэсүү гээд һуужа болохогүй. Шадана гээд лэ, бэеэ шанга баряад хүдэлнэб.

- Олоной түлөө оролдо­сыетнай гэртэхинтнай дэм­жэнэ гү?

- Гэр бүлынхин бүгэдөөрөө туһална. Хоёр хүүгэдтэйб. 40 наһатайб. Аба эжымни, ахаймнай туһална.

- Сэлэнгэ аймагтаа үнгэрһэн 3 жэлдэ юу хээ?

- Монгол Уласай ман­дахын тулада ажал хэнэб­ди. Сэлэнгэ аймагайнгаа һургуулинуудта хими, физи­кэ, биологи зааха лаборато­ритой болгожо үгөөб. Урид лабораторигүй байгаа. Эм­нэлгын газарнуудта тоног зэбсэгүүдыень шэнэлүүлээб. Жэшээнь, Шаамар сомонһоо Зэлтэр (Желтура) хүрэтэр зам баригдаад дүүргэгдэжэ байна. Сомоной доторхи за­мууд шэнэлэгдээ.

- Сэлэнгэ аймаг Монгол Улас дотороо хүгжэлтын та­лаар түрүү зэргэдэ гү?

- Түрүү табан аймагай тоо- до ородог. Өөрөө олзо оруулдаг аймагуудай зэргэдэ ябана. Газар таряалан, хүдөө ажахы һайн хүгжэһэн, уур­хайтай.

- Саашанхи ажалдатнай амжалта хүсэнэб. Һайн даа!

Автор: Сарюна ЭРДЫНЕЕВА