Ниигэм 13 dec 2023 749

Шэдитэ һайндэртэ бэлэдхэл эхилээ

Буряад нютагтамнай ёһотой янгинама хүйтэнэй хаhа ерээ


Үбэлэй хүйтэн буужа ерэбэ газаамнай.
Хагсуу hалхин хайраад абана нюурыем.
Һулаар игааhан хөөhэтэhэн наранай
Хөөбэр элшэн hаргаанагүй нюдыем…
Сэнхэг уурал аман сооhоом будараад,
Хасарыем хайража, хамарыем шэмхэнэ.
Жабар хүйтэн агаар шүүрэн бадараад,
Хиитэhэн дайдаар хагсуурдажа эшхэрнэ…
Саhаар хушаатай дайдам сүм хүрөө.
Гэрнүүдэй үрхэhөө таталдана утаан.
Хада руу ошоhон ангуушанай мүрөөр
Адуун hүрэг hубарилдана удаан…

Иигэжэ жабар тухай Солбон Аюшеев шүлэглэн бэшээ.

Хүдѳѳ буусануудаар малай үбэлжэлгэ эхилээд байна. Дулаанай сагта үбһэ хулһаяа гүйсэд һайнаар нөөсэлһэн ажалша бүхэриг зон ямаршье жабарһаа айнгүй, ондо ороно. Гэхэтэй хамта эдиршүүл, мүн томо зоншье Шэнэ жэлэй шэди­тэ һайндэрые хүлеэнэ. «Жэлэй гол һайндэртэ яагаад бэлдэдэгбта, гэр бүлын ямар ёһо заншалтайбта?» гэһэн асуудалнуудтайгаар залуу бүлэнүүдтэ хандабаб.

Сэлэнгын аймагай Харганаа һууринда ажаһуудаг Адиса Банза­ракцаева:

Банзаракцаевтан үхибүүдтээ Шэнэ жэлэй бэлэгүүдые эртээнһээ бэлдэдэг

«Жэл бүхэндэ бидэ гэр бүлөөрөө шэнэ жэлээ угтадагбди. Наһанайнгаа нүхэртэйгөө гурбан басагадтайбди. Шэнэ жэл хадаа гэр бүлын һайндэр гэжэ тоолодогбди. Тиимэһээ стол дээрээ эдеэгээ, бэлэгүүдээ бэлдээд, хоёр эжынэрээ уридагбди. Заал һаа хасуурияа гоёогоод табидаг заншалтайбди. Энэ һайндэрэй урид үхибүүднай Жабар Үбгэндэ бэшэг бэшэдэг. Тэрэ бэшэгүүдээ холо­дильник соогоо, үгы һаа, газаашаа гараад, саһан доро буладаг. Тиигээд Жабар Үбгэн эриһэн бэлэгүүдыень асараа болодог. Ехэ басагамнай 11-тэй болонхой. Иимэ онтохонуудта үнэншэхэеэ болинхой юм ааб даа. Хоёр жаахамнай үшөөл Жабар Үбгэндөө ехээр этигэдэг. Ехэнхидээ амтатай юумэнүүдые, хүүхэлдэй, нааданхайнуудые эридэг. Стол дээрэ табигдадаг эдеэ хоол гэхэдэ, буряад зон хадаа нэн түрүүн буузаяа бэлдэдэгбди. Заал һаа сагаан эдеэн: үрмэ, холисо гэхэ мэтэ байдаг. Столойнгоо саана суглархадаа, теле­визорээ табяад, хүхюун зугаатай дамжуулгануудые харадагбди. 12 сагта газаашаа гаража, салюдаа буудадагбди».

Хэжэнгын аймагай Ушхайта һууринай Марина Цыренова:

Михаил, Марина Будаевтанай үхибүүд

«Танай асуудалнуудта харюу- сахадаа, саг гээшэмнай ямар түргэн болоһые дахяад мэдэржэ байнаб. Юушье мэдээгүй яба­тарнай, шэнэ 2024 он гарахаяа байна. Бага балшар наһанһаа шэдитэ һайндэрые аргагүй ехээр хүлеэдэгби. Мүнөө өөрөө гурбан үхибүүдэй эжы болоод байхадаа, Шэнэ жэлдэ хүүгэдээ баярлуулхын тула ехэ оролдодогби. Хамагһаа түрүүн ногоохон үнгэтэй хасуури­яа гэртээ оруулжа табинхайбди. Элдэб үнгын нааданхайнуудаар шэмэглэнхэйбди. Үхибүүдни өөһэдынгөө гараар дүрсэхэнүүдые бүтээжэ үлгөө. Шэнэ жэлэйнгээ стол дээрэ ямар эдеэ хоол таби­хамнайб гэжэ бодолгото болоноб­ди. Наһанайнгаа нүхэртэй хамта хүүгэдтээ юу бэлэглэхэмнайб гэжэ бэлдэжэ байнабди. Хасуури дороо бэлэгүүдые абахадаа, үхибүүднай амаргүй ехээр баярладаг, хүхилдэдэг. Тиихэдэ энэ жэл саһан ехээр оронхой. Үхибүүднай газаа­гаа саһаар элдэб хүүхэлдэйнүүдые бүтээнхэй. Харахада, ехэ һонин байна. Үхибүүднай гараараа элдэб юумэнүүдые хэхэ ехэ дуратай. Энээнһээ гадна эдиршүүлэймнай гараар хэгдэһэн зүйлнүүд гэрэйм­най сонхонуудые шэмэглэнэ».

Автор: Дарья ЦЫДЫПОВА