Анаагай дасан хэзээ һэргээгдэхэб?

Анаа дасанай Согшон дуганиие һэльбэн заһабарилжа һэргээхэ гэһэн асуудал үнинэй табигданхай. Энэ хадаа нүүдэл суглаанай гол асуудал болоһон байна.

- Анаа дасан бүхы хори буряадуудай гол дасан болоно гэхэдэ, алдуу болохогүй. Үшөө Ород гүрэнэй 2 дугаар Екатерина хаанай Бандида хамба ламын тушаал байгуулха тухай захирал табиһан үеһөө хойшо Хориин тала дайдада энэ дасан уялгаяа дүүргэжэ байһан. Хэдэн зуун жэлэй хугасаада гэгээрэлэй, эрдэм һуралсалай, шүтөөнэй тон ехэ газар гээд тоологдоно. Тиимэһээ дасанай Согшон дуган һэргээхэ зорилготойбди, - гэжэ Анаа дасанай шэрээтэ Лэгсэг лама мэдүүлнэ.

Совет үедэ гүрэн дотор шажан мүргэлэй хаагдаха сагта Анаа дасан һандаргагдаа. Согшон дуганай шулуун хананууд унагаагдаа бэлэй. Дуганай үлэһэн хана, һуури арад зон мүнөөшье шэртэхэ аргатай. 1930-аад онуудта Анаа дасанай дэргэдэ аяар 17 байра байшан тоологдоо. Ехэнхи гэрнүүд аймагай түбтэ зөөгдэжэ, һургуулинууд, номой сангууд, эмнэлгын газарнууд тэдэнэй зосоо түбхинөө.

- Үшөө 1971 ондо гүрэнэй хамгаалгын хүшөөнүүдэй тоодо Анаа дасан оруулагдаһан байна. Иимэ тогтоол Буряадай АССР-эй министрнүүдэй эблэл абаһан юм. Һүүлшын байдалаар хамгаалгын тоодо ганса Согшон дуган ороно бэшэ, мүн шулуун хашаа, дэргэдэхи 108 субарга оруулагданхай, - гэжэ Буряадай Соёлой яаманай Соёлой уг баялигай хорооной түрүүлэгшэ Дугарма Цыренова мэдүүлнэ.

Гүрэнэй хамгаалга доро ороһон газарта ямаршье барилга, ажал хэгдэхэгүй ёһотой. Ганса тусхай албанда зүбшөөгдэбэл, ямар бэ даа ажал хэгдэхэ зэргэтэй. Иимэ байдал Анаа дасанай лама санаартанай, һүзэгшэдэй һанаа бодол зобооно.

- 2019-2020 онуудта бидэ һэльбэн шэнэлэлгын түсэблэлгэ бүхы талаһаань хэһэн байнабди. Арга шадалаараа мүнгэ алта оложо, Красноярск хотодо гүрэнэй шалгалта түсэбнай хэгдээ. Тиигээд хэзээ һэргээлгэ эхилхэб гэжэ мүнөөшье болотор мэдэгдэнэгүй, - гэжэ Лэгсэг лама хэлэнэ.

Дугарма Цыреновагай хэлэһээр, Анаа дасанай заһабарилгые гүрэнэй соёл хүгжөөлгын программада оруулха талаар ажал хэдэн жэлдэ ябуулагдана.

- Түсэблэлгэ бүтээһэнэй удаа энэ түсэлнай Красноярск хотодо шалгалта гараа. Тэндэхи мэргэжэлтэд энэ түсэлдэмнай ехэ гайхаа. Буддын шажанда хабаатай ажал нэгэшье хэжэ үзөөгүй байгаа. Үни удаан ойлгожо ядаа. Хэды тиигэбэшье гүрэнэй шалгалта дабагдаа. Тиимэһээ бидэ хэдэн бэшэгүүдые Ород гүрэнэй

Захиргаанай Түрүүлэгшын орлогшонор Татьяна Голикова, Михаил Мишустин гэгшэдтэ эльгээһэн байнабди. Тэдэ Соёлой яаманда тусхай даабаринуудые үгэнхэй, - гэжэ Дугарма Цыренова хөөрэнэ.

Үшөө хэды саг соо Анаа дасан тухай шиидхэбэри абтахаб гэжэ мэдэгдэнэгүй. Бүхы дээрээ һэльбэн заһабарилгын ажалда 160 сая түхэриг мүнгэн хэрэгтэй.

- Гүрэнэй түүхэтэ хүшөөнүүдэй тоодо ороһон Анаа дасанай байра байдалтайнь танилсаабди. Өөрын нюдөөр ерэжэ хараһанай удаа, ехэл хүлгөөтэй асуудал болоод байна гэжэ хэлэмээр. Хэды тиигэбэшье, ехэ ажал хэгдэнхэй. Һандархай Согшон дуганиие шэнээр бодхоохо ажалай түсэблэлгэ хэгдээд байна. Соёлой уг баялигые хамгаалдаг гүрэнэй хорооной мэргэжэлтэд федеральна албанайхидтай нягта харилсаа холбоотойгоор хүдэлнэ. Иигэжэ бултын ашаар энэ ажалнай түргөөр бүтээгдэхэ бэзэ гээд найдагдана. Бидэшье, Арадай Хуралай Зүблэлдэ энэ асуудалые хэдэн талаһаа хаража үзэхэбди, - гэжэ Буряад Уласай Арадай Хуралай Можонууд хоорондын харилсаанай, үндэһэ яһатанай асуудалнуудай, залуушуулай бодолгын, олониитын ба шажанай нэгэдэлнүүдэй талаар хорооной түрүүлэгшэ Виталий Лыгденов хэлэнэ.

Анаа дасанда түрэл хэлэеэ, ёһо заншалаа һэргээхэ талаар ехэхэн ажал хэгдэнэ. Буряад хэлэ үзэдэг һуралсалай гуламтануудай үхибүүдтэй олон тоото хамтын хэмжээ ябуулганууд эмхидхэгдэнэ. Хориин аймагай гурбан һуралсалай гуламтануудай үхибүүд энэ үдэр Арадай Хуралай һунгамалнуудтай уулзажа, буряад хэлэндэ һуража байһанаа харуулаа. Энээн тухай удаадахи дугаарта хөөрэхэбди.