Агаһаа гарбалтан уулзажа урилдаба

Майн 18-ай үглөөгүүр Түбэй стадион тээшэ зон олоороо субана. Тэдэнэй дунда буряад тэрлигшье үмдэһэн хүнүүд бии. Гартаа номо һурша, бүмбэгэ гэхэ мэтэ хэрэгтэй юумэеэ баряад алхал­жа ябагшадые хажуу тээһээ ажагла­хада, урматай дорюунууд. Нютаг зон­тоёо уулзажа һонирхосолдохоһоо гадна, түрэһэн тоонтынгоо нэрые хамгаалха гэжэ ябана ха юм.

- Ехэл гоё байна! Үнинэй уулзаагүй байһан зоноо харабаб. Манай нютагай табяад хүбүүд, баса­гад тэмсээндэ хабаадалсана. Тэдэ­нээ дэмжэхэ гэжэ үшөө тэды тухайл зон ерээд байна гээшэ аабзабди, - гэжэ гоё буряад тэрлиг үмдэһэн нэгэ наһажаал хүн хөөрэжэ байтараа, жагсаал болохонь, нютагаархидтаяа гараха ёһотой һэмби гээд, гүйжэ үгы болошобо.

Тойрогой һуурин бүхэнэй түлөөлэгшэд командынгаа нэрэ томо хабтаһанууд дээрэ бэшэжэ, урдаа баряад, Орос гүрэнэйнгөө тугуудые намилзуулан, жагсаалда алхалхыень харахада, һүрөөтэй гээшэнь аргагүй. Ага нютагһаа гарбалтай мэдээжэ зүжэгшэдэй тэмсээнэй нээлтын албан ёһоор зарлагдаха үедэ Буряад Уласай түрын дуулал гүйсэдхэхэдэ, сугларагшад булта хоолой ниилүүлэн дуулалсажа, һүр нэмээгээ.

«Зүүн Үндэр», «Ноён уула», «Угсаахай», «Талын бүргэд», «Илалта», «Домог», «Cэрэг» гээд лэ, хуу буряадаар нэрлэгдэһэн командануудай гэшүүд хүнгэн атлетикэ, бага- футбол, волейбол, сагаалса буудалга, аргамжа таталга, бүхэ барилдаан, һур харбаан, шагай наадан – хамта дээрээ тамирай найман зүйлөөр мүрысөө.

Заншалта ёһоороо бүхэ барилдаан олоной һонирхол татаа юм аабза. Тэм­сээнэй эхилхын урда тээ суута барил­даашан, габьяата һоригшо Жамсо Лхамажапов дүримүүдые тайлбарил­жа үгэбэ. 18 наһа гүйсөөгүй хүбүүд 63 кг хүрэтэр шэгнүүртэ эрхимүүдээ элирүүлээ. Харин 18-һаа дээшэ наһанай бүһэтэйшүүл 75 кг хүрэтэр, мүн 75-һаа дээшэ шэгнүүртэ хубаар­жа барилдаа. Хибэс дээрэ гарагшад гол түлэб мэргэжэһэн барилдаашад байжа, яһала һонирхолтой, үзэмжэтэй тэмсээн болоо. Жэшээлхэдэ, 75 кг хүрэтэр шэгнүүртэ һаяхана Чечен Уласай ниислэл Грозный хотодо Оро­сой чемпион болоһон Тамир Ешини­маев түрэһэн Һүдэнтэ нютагайнгаа түлөө барилдажа, илалта туйлаа. Харин абсолютна абарга шалгаруул­ха тэмсээндэ мүн лэ нэрэтэй түрэтэй барилдаашан, дайшалхы самбогоор дэлхэйн чемпион, Хара-Шэбэр нютагһаа гарбалтай Баясхалан Эрды­неев эрхимлээ.

Һур харбаанай зураахай дээрэшье ана-мана тэмсээн болоо. Үни холоһоо нааша тамирай энэ зүйлөөр сууда гараһан Зугаалайн түлөөлэгшэд түрүү һуурида гараа. Энэ нютагһаа аха дүү Дабаевууд, Баир Бадёнов болон буряад арадаймнай урдаа хараха бусадшье харбаашад гараһан ха юм. Зугаалайнхид энэшье удаа эрхим байһанаа баталаа. Жэшээл­хэдэ, ерэхэ намар 82 наһа гүйсэхэеэ ябаһан Оросой габьяата һоригшо Долгоржаб Базарова эхэнэрнүүдэй хоорондо илалта туйлаа.

Шагай наадаар шанга тэмсээн болоо. Юуниинь һайшаалтайб гэхэ­дэ, наһаяа эдиһэн үбгэд хүгшэдшье, эдир жаахан хүбүүд басагадшье адли боложо, хоорондоо мүрысэбэ. Эндэ­шье зугаалайнхид түрүүшүүлэй зэр­гэдэ оролсоо, харин эгээ эрхимээр Догой нютагһаа гарбалтай зон шагай наададаг юм байна гэжэ элирээ.

 Шагай наадахадаа, шамадар байна

«Багадаа һамаарха юумэмнай энэ шагайл байгаа гээшэ ааб даа. Үдэшэндөө шубуун дэнгээ носоо­гоод, аха дүүнэр аба эжытэеэ булта болоод наадагша һэмди. Мүнөө иигэжэ энэ нааданайнгаа һэргэжэ байхадань, урмашангүй аргагүй. «Алтаргана», «Сурхарбаан» мэтын наадануудай хэмжээндэ шагайгаар мүрысөөн болодог болоо ха юм. Гоёл байна! – гэжэ шагай наадажа байһан зониие адаглажа зогсоһон хоёр хүгшэд хоорондоо хөөрэлдэнэ.

Бага-футболоор тэмсээндэ Ага-Хангилай «Илалта» гэһэн команда нэрэдээ хүрэмөөр наадажа, шангай түрүү һуурида гараа. Хүнгэн атлетикээр Урда-Ага, Хара-Шэбэр, Зүдхэли һ у у р и н г у у д һ а а гарбалтан эрхим­лэжэ, эгээ хурдан байһанаа гэршэлбэ. Волейболоор хара- шэбэрэйхид шанга тулалдаанай эсэстэ түрүүлжэ шадаа.

Иимэрхүү найр­нуудай эсэстэ, хабаадагшад болон сугларагшадай эгээ эршэ хүсэндөө ороод байхада, аргам­жа таталга эмхидхэгдэдэг заншалтай ха юм. Багжагар бүхэриг долоон баатартай хамта гурбан эхэнэр нэгэ команда боложо, мүрысөөндэ гараба. Эндэ зүдхэлиинхид түрүүлжэ гараа.

Буряад орондо ажаһуудаг Ага нютагаархидай эблэлэй эмхидхэһэн тамирай тэмсээнэй ниитэ дүнгүүдэй согсологдохо үедэ сугларагшад ёохо­роо хатаржашье үрдибэ. Юрэдөө, Баясхалан Раднагуруевай удари­далга доро нютаг нютагай эдэбхитэй түлөөлэгшэдэй нилээд ехэ юумэ хэжэ байһан тухайнь олон зон тэмдэглэнэ. Сагаалганай үедэ үндэр наһатанаа золгожо амаршалдагыень, мүн майн 9-эй, октябриин 1-эйшье һайндэрнүүдтэ зорюулагдаһан тус­гаар хэмжээ ябуулгануудые үүсхэжэ үнгэргэдэгыеньшье һайшаадагаа хэлсэһээр байтарнь, тамирай тэмсээ- нэй дүнгүүд соносхогдохо болобо. Тиигэжэ «Ноён уула» гэһэн команда (Могойтын аймагай Хара-Шэбэр нютаг) гурбадахи һуурида гаража, 20 мянган түхэригэй шанда хүртөө, хоёрдохи һуурида «Талын бүргэд» гэһэн команда (Агын аймагай Хүнхэр һуурин) гаража, 30 мянган түхэригэй шанда хүртөө гэжэ элирбэ. Харин «Угсаахай» гэһэн команда (Дулдар­гын аймагай Зүдхэли нютаг) илалта туйлажа, 50 мянган түхэригэй шанда ба алталмал кубогта хүртөө.

 «Угсаахай» команда (Зүдхэли нютаг) эгээ урагшатай байба

«Ноён уула» команда (Хара-Шэбэр нютаг) III һуури эзэлээ

Иигэжэ үндэр хэмжээндэ эмхидхэгдэһэн тус найр Буряад орондо ажаһуудаг Ага нютагһаа гарбалтай зониие эблэрүүлэн нэгэдүүлхэ зорилгоёо дүүргээ гэжэ тобшолхоор байна. Энэ ехэ ажал ээм мүр дээрэ даагаад ябаһан эдэбхи­тэндэ баяр хүргэе!