Ниигэм 10 jun 2024 850

«Буряад орон – эбтэй гэр бүлэ»

Аяар холын 1923 оной майн 30-да Буряад-Монголой АССР байгуулагдаһан түүхэтэй. Энэ үдэртэ дашарамдуулан, олониитын суглаан ба тоглолто Буряадай Оперо болон баледэй театрта эмхидхэгдээ.

© фото: Буряад Уласай Соёлой яаманай гэрэл зураг

Хүгжэлтынгөө шэнэ замаар шэглэжэ, урдаа олон түсэбтэйгөөр Буряад Улас 101 жэлэйнгээ баярые угтажа байна. Энээн тухай Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов тэмдэглээ.

- Буряадаймнай ниислэлэй түб һэльбэн заһабарилагдажа эхилээ гэжэ мэдэнэбди. “Байкал” театрай болон Үндэһэтэнэй музейн ордонууд бодхоогдоно. Мүнөө үеын эрилтэдэ таарама оюутадай томо кампус ерэхэ хэдэн жэлнүүдтэ баригдахаар хараалагдана. Хотын түбэй ажаһуугшад удангүй шэнэ гэр байшантай болохо. Һаяхана Москвада болоһон томо суглаанай үедэ Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэ Владимир Владимиро­вич Путин үндэһэтэнэй түсэлнүүд бүри үргэнөөр бэелүүлэгдэжэ эхил­хэнь гэжэ мэдүүлээ. Бидэшье ха­маг түсэлнүүдтэнь оролсожо, ню­таг нугануудайнгаа ажабайдалые һайжаруулха түсэбтэйбди. Иимэ баяртай мэдээсэлтэйгээр түрэһэн үдэрөө тэмдэглэжэ байхада гоёл даа, - гэжэ Алексей Самбуевич амаршал­ха зуураа тэмдэглээ.

Буряад Уласай Арадай Хура­лай Түрүүлэгшэ Владимир Павло­вай хэлэһээр, гүрэнэй хэмжээндэ гаргагдаһан энэ һайндэр удха ехэтэй.

- Хэдэн жэлэй саана Буряадай түрэһэн үдэр гүрэнэй һайндэрнүүдэй тоодо оролсоһониинь һай- шаалтай. Юуб гэхэдэ, суг хамта нүхэсэн ажаһуудаг арадууд түүхэеэ нэгэдүүлэн, ёһо заншалнуудаа һэргээн, эб нэгэн байһанайнь тэмдэг болоһон найр гээшэ, - гэжэ Влади­мир Павлов хэлээ.

Хэмжээ ябуулгада олоор суглар- һан айлшадта буряад болон шэмээшэг угтайшуулай түүхэ харуулһан талмайнууд дурадхагдаа. Буряадай 100 жэлдэ дурадхагдаһан архивай үзэсхэлэн дахинаа энэ үдэр табигдаа.

Табан шатаһаа бүридэһэн тоглол­то “Буряад орон – эбтэй гэр бүлэ” гэжэ дэмы нэрлэгдээгүй, бүхыгөөрөө Гэр бүлын жэлдэ зорюулагдаа. Мэдээжэ зүжэгшэд Саян ба Эржена Жам­баловтанай гэр бүлэ үхибүүдээрээ, бэри хүрьгэдөөрөө тайзан дээрэ гараһан байна. Мүн Валико Гаспарян наһанайнгаа нүхэртэй түрэл армян хэлэн дээрээ дуу бэлэглээ. Яруунын аймагһаа ерэһэн Черепановтанай гэр бүлын ансамбль сугларагшадые буряад дуугаар баярлуулаа. Тэдэнэр “Гэр бүлэ ба ёһо заншалнууд” гэһэн бүхэроссиин урилдаанда “Уран бэ­лигтэй эрхим гэр бүлэ” гэһэн шанда хүртэһэн байна.

Тоглолтын үедэ хоёр дуунтай та­нилсалга болоо. Анха түрүүшынхиеэ олоной анхаралда дурадхагдаһан дуун улад зондо һайхашаагдаа. За­луу уран зохёолшон ба композитор Юлия Будаевагай “Гайхалтай” гэһэн дуу мэдээжэ дуушан Чингис Радна­ев багахан Айса басагантайгаа хангюурдаа.

Уран зохёолшо, хүгжэм зохёогшо Энгельсина Гармаева “Хамар-Дабаан” гэһэн дуу һаяхана зохёоһон юм. Тэрэнииень Буряадай Оперо бо­лон баледэй театрай дуушад Алек­сандр Хандажапов болон Чингиз Иванов гэгшэд гүйсэдхөө.

Буряадай арадай артист Бадма- Ханда Аюшеева ород хэлэн дээрэ «Оренбургский пуховый платок» гэһэн дуугаар сугларагшадые гайхуулаа. Ушугаар бэеэ һоридог тамир­шад буряад дуунай аялга доро тай­зан дээрэ гаража, олон жэлэй хугасаада гүрэн дотороо, бүхы дэл­хэйн хэмжээндэ түрүүшүүлэй тоодо ябаһанаа гэршэлээ.

Иимэ һонирхол татама тоглол­то Буряадай Соёлой яаман, иланга­яа уласай Арадай уран бэлигтэнэй түбэй мэргэжэлтэд бэлдээ гээд хэ­лэлтэй.

Автор: Борис БАЛДАНОВ

Фото: Буряад Уласай Соёлой яаманай гэрэл зураг